Латын сессия жауаптары 2023 Руникалық көне түркі графикасы
жүктеу/скачать 91,3 Kb.
|
Латын сессия жауаптары 2023
| 81. Жаңа латын әліпбиі негізіндегі қазақ тілі емлесінің ережелері. 8–тарау. Шеттілдік сөздердің емлесі. Тарау қанша параграфтан тұрады. Әр параграф, ережесі бойынша мысал келтір
Параграф: 110. Шеттілдік сөздердің соңындағы а əрпі сөз мағынасына əсер етпеген жағдайда түсіріліп жазылады. Қосымшалар соңғы буынға үйлесіп жалғанады: gazet (-tiń, -i, -ke, -ter), mınýt (-tyń, -y, -qa, -tar), granat (-tyń, -y, -qa,-tar), sıfr (-diń, -i, -ge, -ler), kordınat (-tyń, -y, -qa, -tar), kapsýl (-dyń, -y, -ǵa, -dar), kardıogram (-nyń, -y, -ǵa, -dar). Бірақ matematıka, pedagogıka, statıstıka,mehanıka болып жазылады. §111. -cт, -зд əріп тіркесінен аяқталатын сөздерде соңғы дауысыз түсіріліп жазылады, қосымшалар үндестік заңына сəйкес жалғанады:jýrnalıs(-tiń, -i, -ke, -ter), komýnıs (-tiń, -i, -ke, -ter), manıfes (-tiń, -i, -ke, -ter), ensıklopedıs (-tiń, -i, -ke, -ter), Everes (-tiń, -i, -ke, -ter), sıez (-diń, -i, -ge,-der). §112. -рк, -кс, -лк, -кл əріп тіркесіне біткен сөздерге қосымшалар жіңішке жалғанады: ocherk, lýks , polk , sıkl, hırýrk, metalýrk. §113. -кт, -ск, -нкт, -пт, -мп, -мб, -фт əріп тіркесіне бітетін сөздерге қосымша y, i дəнекері арқылы, ал -кт, -ск, -нкт сияқты құрамында к əрпі барларына тек жіңішке, басқаларына соңғы буын үндесіміне қарай не жуан,не жіңішке жалғанады: fakt-i-ge, fakt-i-si; obıekt-i, obıekt-i-ge; aksept-i-ge, aksept-i-si; dısk-i-ge, dısk-i-si; pýnkt-i, pýnkt-i-ne; romb-y-nyń; shrıft-i-ge;lıft-ide. §114. Сөз соңындағы -нг əріп тіркесі ń əрпімен жазылады, қосымшалар үндестік заңына сəйкес жалғанады: parkıń (-niń, -ge, -i, -der), boýlıń (-niń,-ge, -i, -der), brıfıń (-niń, -ge, -i, -der), reıtıń (-niń, -ge, -i, -der). §115. Ағылшын тіліндегі түпнұсқасында w əрпімен басталатын сөздер ý əрпімен жазылады: ýаtsap, ýıkı, ýıkıpedıa, ýeb-saıt, ýebınar, bıznesýmen. 82. Жаңа латын әліпбиі негізіндегі қазақ тілі емлесінің ережелері. 9–тарау. Тасымалданатын және тасымалданбайтын сөздердің емлесі. Тарау қанша параграфтан тұрады. Әр параграф, ережесі бойынша мысал келтір §117. Сөз буын жігіне сəйкес тасымалданады: oqý-shylar, oqýshy-lar; belsendi, belsen-di;beı-bitshilik, beıbit-shilik, beıbitshi-lik. §118. Й мен у дауыссыздары екі дауысты дыбыстың аралығында келгенде, da-ýys (daý-ys емес), sa-ýat (saý-at емес), da-ıyndyq (daı-yndyq емес),qu-ıyn (quı-yn емес) түрінде тасымалданады. §119. Ұу, үу, ый, ій дыбыс тіркестерінің орнына жазылған у, и əріптері бар сөздер bý-yn, sý-yq, qýa-qy, qı-yn, tı-yn, jı-yn түрінде тасымалданады. §120. Сөз ішінде үш дауыссыз дыбыс қатар келгенде сөздің түбірі сақталып тасымалданады: qumyrs-qa (qumyr-sqa емес), kúńgirt-teý (kúńgir-tteý емес), jańǵyrt-ty (jańǵy-rtty емес). жүктеу/скачать 91,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|