3. Соғыс өнері: тактикасы, техникасы, стратегиясы. Қазақ даласындағы жауынгерлер барлық замандарда ең үздік әскерлердің бірі болып саналған.
1. Ежелгі көшпенділердің әскері Соғыс ежелгі көшпенділердің айнымас серігі болған. Көшпелі аймаққа өз ықпалын кеңейту мақсатында мықты, көшпелі өмір салтын ұстанатын армия қажет болған. Әскер рулық принцип бойынша құрылған. Барлық руларға қауіп төндірген жауға тойтарыс беру үшін халық жасағы құрылған, сонымен бірге «дружиналар» деп аталған әскери құрылымдар да орын алған. «Дружиналар» ру-тайпа көсеміне (ақсүйектердің ішінен таңдалған) бағынған. Көсемнің қол астында өзінің Қарулы Күштері болғандықтан, көсем тайпаның немесе тайпалардың одағының мүддесіне сәйкес келмейтін әскери жорықтарды ұйымдастыруға бастамашы бола алған. Жеңіл қаруланған атты әскер — көшпенді армиялардың негізгі күші.
Өз дұшпандарын жайрату үшін шабандоздар қаһарлы қару-жарақ — салт аттың үстінде отырып, шайқас жүргізуге мүмкіндік беріетін садақ (жебе атуға арналған қол қаруы) қолданған. Қоян-қолтық ұрыс кезінде қысқа қылыштарды, найзаларды пайдаланған. Осы кезде сауыт-сайман жоқ еді. Кейінгі дәуірлердегі скифтердің салт аттылары «катафрактария» деп аталған қола сауыт-сайманды кие бастаған. Бірақ, осының бәріне қарамастан, ежелгі көшпенділер кез-келген армияға мықты қарсылас болған. Біріншіден, әскердегі жауынгерлердің саны көп (барлық ер адамдар әскердің құрамына енген), ал екіншіден, ол көшпелі өмір салтының қиындықтарына әбден үйренген салт аттылардан және садақшылардан жасақталған.
