Мәшһүр-Жүсіп Шығармаларындағы заттық МӘдениет лексикасы
Орамал. Әбжыландай толғанып, Ақ орамал
жүктеу/скачать 6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Күндік . Көйлек
- Күндік сияқты түндік
| Орамал. Әбжыландай толғанып, Ақ орамал қолға алып (М-Ж., 217); Орамал кір боп жатыр он бес батпан (М-Ж., 87) т.б. Сәлі, орамал басына салындырдым (М-Ж., 11); Орамал: плотокъ, пеленка; головной плотокъ (Радлов; 1053); Күндік. Көйлек киіп басына салды күндік, Қылғанына құдайдың біздер көндік (М-Ж., 44); Күндік – күн арапша шәміс, шәмсия (күннің көзі) – деген мағына береді. Күндік сияқты түндік те қолданылған: Орамал қара түндік, сәлісі өрмек, Патшаға бұл сипатпен келіп тұрды (Сейфүлмәлік, 111).
Бүркеншік. Жылау басылѓан кезде ќатындар Марияныњ µрулі ќара шашын тарќатып, шаршысын шорт байлап, аќ б‰ркейді жамылтып, теріс ќаратып, б‰йірін таянтты да ќойды (Шєкєрім, 533). Аќ б‰ркеншек салынып, Ала берен киген тау (М-Ж., 38); Бүркеншігін анасы жұлып алды, Бар-ақ келді! «а!» деуге есі танды (М-Ж., 46); Шәкәрім бүркеншік сөзін бүркей – деп қолданған. Түйін. Мәшһүр-Жүсіп орамал, күндік, бүркеншік, сәлі (шәлі) бас киім ретінде қолданған. Күндік (күн+дік) о баста күн (зонтик) күнқағар сөзінің шығуына себеп болған. Орамал мен жөргек түбірлес сөздер сияқты. Күндік, қара түндік бас киімдердің түрі. Шєлі (сәлі): М. Ќашќарида: сувлыќ – сулыќ, орамал [10, б.185]. Ш. Сарыбаев б±л сµз туралы: «например слова шали (грубая шерстяная материя, камлот) в казахских говорах освоено в двух формах шэлі и салы «шаль». Первая из которых закрепилась в языке в качестве литературной нормы» – дейді [68, б.88]. Шаль (от персидек. Шал.) – большой (головной, наплечный) Платок, вязаный или тканый (БСЭ: 57, С. 503). Шәлі – түбіт яғни жүн жіптен тоқылған, матадан жасалған үлкен орамал (Арапша-қазақша сөздік). Г. Алиев jаjлыг (плоток) шал, баш шалы (шаль) [45, б.13]. В. В. Радлов: шаль – ein Shaw; сал орамалы id.; шекпäн сал шерстяная шаль – ein wollener Shawi; макта сал бумажная шаль – ein Baumwollenshawl – деп анықтайды [17, б.344]. жүктеу/скачать 6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|