Негіздері

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Pdf көрінісі

бет	103/381
Дата	14.05.2022
өлшемі	8,4 Mb.
	#143344
түрі	Оқулық

1 ... 99 100 101 102 103 104 105 106 ... 381

Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet. (1)

1. Жасыл - хлоропластар, 2. Түссіз - лейкопластар, 3. Қызыл-сары түсті - хромопластар. Хлоропласт

1.6.11 Пластидтер
Пластидтер – мембраналы органоидтар, фотосинтезге қабілетті
эукариотты ағзаларда кездеседі. Мысалы, жоғары сатыдағы ӛсімдіктерге,
тӛменгі сатыдағы балдырларға, кейбір қарапайымдыларға тән.
Пластидтердің үш түрін ажыратады:
1. Жасыл - хлоропластар,
2. Түссіз - лейкопластар,
3. Қызыл-сары түсті - хромопластар.
Хлоропласт
- екі мембраналы органоид, сыртқы және ішкі, бұл
мембрананың құрылысы жалпы биологиялық мембраналарға сәйкес (40-
сурет). Жартылай ӛткізгіштік, таңдамалық қасиеттерге ие. Хлоропласт
мембранасы арқылы цитоплазмадан оқшауланған, ондағы саңылаулар
арқылы цитоплазма мен хлоропласт арасында үнемі зат алмасу процесі жүріп
отырады. Хлоропластың сыртқы және ішкі мембрана аралығындағы
қуысының ені 10-30 нм.
Бұл органоид, ӛсімдіктердің жапырақтары мен жас сабақтарында,
піспеген жемістердің жасушаларында, балдырлардың талломдарында
болады, ені 2–4 мкм, ұзындығы 5-10 мкм пішіні сопақша келген пластидт.
Фотосинтез процесі жоғары сатыдағы ӛсімдіктерде хлоропласта жүреді және
олар тек ғана жарық бар жерде дамып жетіледі. Ал, цитоплазмада жасуша
қабықшасына паралель орналасады.
Хлоропластың құрамы 50% белоктан, 33% липидтен, 5-10%
хлорофилден, 1-2% каротиноидтан, аз мӛлшерде ДНҚ мен РНҚ, кейбір
минералды тұздардан, Е, К, Б дәрумендерден, ферменттерден және 75 % су

74
тұрады. Хлорофилл - кӛміртегі, сутегі, оттегі және азот пен магний
атомдарынан тұратын күрделі қосылыс. Химиялық құрылымы жағынан
қанның қызыл түйіршіктері гемоглобинге (НЬ) ұқсас. Хлорофилдер қызыл
және кӛк түстерді сіңіріп, жасыл түс шығарғандықтан, ӛсімдіктер жасыл
болып келеді. Фотосинтез процесінде басты рӛлді хлорофилдер атқарады,
олардың құрамына белоктар мен липоидтардан басқа 4 түрлі пигмент
болады: хлорофилл

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 99 100 101 102 103 104 105 106 ... 381