митоздық және
интерфазалық деп бӛледі.
Митоздық хромосомалар жеке, қарқынды боялатын тығыз денешік
түрінде кӛрінеді
. Центромераларының орналасуына тәуелді митоздық
хромосомалардың бес типін ажыратады (5 кесте):
метацентрлік, субметацентрлік, акроцентрлік, телоцентрлік, спутниктік. Қалыпты
кариотипте телоцентрлік хромосомалар кездеспейді.
Хромосомалардағы иіндердің шетін
теломерлер деп атайды, ол
хромосомаларды ӛзара немесе олардың фрагменттермен қосылуына кедергі
жасайтын арнайы бӛліктері.
Хромонемалар спиральды ширатылып, тығыздалып,
хроматидтерді түзсе, екі хроматид
хромосоманы түзеді.
Хромосомалардың ұзындығы хромонемалардың ширатылу дәрежесіне
тәуелді. Осыған байланысты ширатылудың бірнеше деңгейі бар, ал
ширатылу дәрежесі хромосома жіпшелерінің нуклеосомдық құрылымына
байланысты (43-сурет). Хромосомада 1 ғана ДНҚ молекуласы болады,
ондағы азотты негіздері бір-біріне комплементарлы орналасқан 2 тізбектен
тұрады. Бұл тізбектер гистонды белоктармен байланысады. Гистонды
белоктардың 5 түрі бар – Н
1
, Н
2
А, Н
2
В, Н
3
, Н
4
. Гистондардың молекулалары
топталып –
