Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина


§22. Жоғары сатыдағы тасымалдаушы ұлпалар



Pdf көрінісі
бет105/278
Дата13.12.2021
өлшемі4,22 Mb.
#125944
түріОқулық
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   278
Байланысты:
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК

§22. Жоғары сатыдағы тасымалдаушы ұлпалар
Ксилема және флоэма – жоғары сатыдағы өсімдік ағзасындағы басты 
тасымалдаушы ұлпалар. Тірі ағзалар ғаламшарымызда біртіндеп пайда 
болып, дамыды. Алғашқы тірі ағзалар қарапайым болды. Балдырлар 
– Жердегі алғашқы өсімдіктер. Алғашында олар біржасушалы болып, 
кейін көпжасушалы болды. Балдырларда ұлпалар да, мүшелер де бол-
майды, себебі олардың айналасында бірдей қоршаған орта – су болды. 
Оларға  Жердегі  өсімдіктер  сияқты  әртүрлі  жағдайға  –  топыраққа, 
ауаға, әртүрлі климатқа бейімделу қажет болмады. Сондықтан алғашқы 
өсімдік ұлпалары жердегі өсімдіктерде пайда болды. 
Сабағы  мен  тамыры  бар  жердегі  барлық  өсімдіктерде  өткізгіш 
ұлпалар болады. Тамырдан жоғары қарай жылжу үшін өткізгіш ұлпа 
–  ксилема  қалыптасты.  Ксилема  өсімдік  ағзасы  бойынша  заттардың 
ағынын қамтамасыз етеді. 
Жапырақтан тамырға түсетін заттарды тасымалдау үшін өткізгіш 
ұлпа  – 
флоэма
  қалыптасты. 
Флоэма
  –  өткізгіш  ұлпа,  жапырақтан 


93
сабаққа және тамырға фотосинтез барысында түзілген органикалық зат-
тарды (олардың ерітінділерін) жеткізуді қамтамасыз етеді. Яғни флоэма 
өсімдік ағзасында заттардың ағынын (нисходящий) қамтамасыз етеді. 
Сонымен  жоғары  сатыдағы  өсімдік  ағзасында  өткізгіш  ұлпаның 
негізгі екі түрі болады: 
62-сурет. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   278




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет