Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина



Pdf көрінісі
бет104/278
Дата13.12.2021
өлшемі4,22 Mb.
#125944
түріОқулық
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   278
Байланысты:
Биология 7 каз 2017 ОКУЛЫК

Топырақ ылғалы 

 тамыр түктері 

 тамыр қабығының жасуша
-
лары 

  ксилема тамырлары (түктері) 
→  
тамырдың орталық цилиндрі 

 сабақ сүрегі тамырлар бойынша жапырақтарға 

 жүйке ішіндегі 
тамырлар 

 жапырақ жұмсағының жасушалары 

 лептесіктер (усти
-
лище) 

булану (транспирация).


91
Тамыр сіңіргіш судың  90%-ға дейін өсімдіктен транспирация ба-
рысында бөлінеді. 
Орталық цилиндрдің түзуші ұлпасынан (перицикл) жанама тамыр-
лар дамиды. Перициклдің жасуша қабаты тамыр қабаты және орталық 
цилиндр  арасында  орналасады.  Перицикл  жасушалары  өсіп  көбеюге 
қабілетті  кейбір  өсімдіктерде  ол  екі  жасушалар  қабатынан  тұрады 
(қарағай, шырша), бірақ көптеген өсімдіктерде бір қабат болады.
Тамыры қарқындап жуандап өсетін өсімдіктерде (емен, алма) пе-
рициклден 
камбий
 түзіледі. Егер тамыр жас болса, онда тек перицикл 
бар. Егер тамыр ескі болса, жуандап өсе бастаса, онда камбий де, пери-
цикл де қызмет атқарады. Камбий жуандап өсуді, ал перицикл жанама 
тамырлардың қалыптасуын қамтамасыз етеді. 
61-сурет. 
Тамырдың көлденең кесіндісі
Тамырдың 
түкшелері
Эпиблема 
(бірінші реттік 
қабық)
3 Тамыр қабығының 
жасушасы
4 Перицикл
5Електәрізді саңылау
6 Камбий
7 Тамырлар


92
Қабық және орталық цилиндр, перицикл.
Білу және түсіну:
1.  Тамырдың бірінші реттік қабығы дегеніміз не? 
2.  Ол қандай құрылымдар түзеді?
3.  Тамырдың орталық цилиндрі дегеніміз не?
Қолдану:
1.  Энтодерма  жасушалары қандай болады және олар қайда орналасады? 
2.  Перицикл  қайда  түзілетінін  айтыңдар  және  көрсетіңдер.  Ол  не  үшін 
керек және камбиймен қалай байланысады? 
Талдау:
1.  Эпиблеманы не үшін «мәңгі жас ұлпа» деп атайтынын түсіндіріңдер. 
2.  Тоз  қайда  орналасқан,  қалай  түзіледі  және  не  үшін  керек  екенін 
талдаңдар. 
Синтез:
1.  Орталық цилиндр құрылысы мен тамырдың өткізгіш қызметінің арасын-
дағы өзара байланысты анықтаңдар. 
2.  Перицикл  мен  камбийдің  орналасуы  және  жасуша  құрылысының 
ерекшелігі, рөлі арасындағы байланысты анықтаңдар.  
Бағалау:
 
Тамыр  сіңіретін  судың  қозғалысын  сызба  түрінде  бейнелеңдер.  Осы 
үдеріс тің маңызын түсіндіріңдер. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   278




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет