Оқулық Алматы, 013 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»



Pdf көрінісі
бет82/146
Дата27.01.2022
өлшемі4,14 Mb.
#129990
түріОқулық
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   146
Байланысты:
burunbetova genetika neg

Екінші тип
 

 
Protenor (су қандаласының басқа туысы
). Басқа 
да жəндіктердің оның ішінде, мысалы, 
қабыршақ қанаттылардың

теңіз құрты 
анциракантустың,
 т.б. жынысы осы типтің жыныс хро-
мосомаларымен анықталады. 
Protenor 
аналықтарының дене жасу-
шаларында 14 хромосома, ал аталықтарының дене жасушаларында 
13 хромосома болады. Аталықтарындағы Х хромосоманың жұбы 
болмайды. Аналықтары гомогаметалы жыныс жəне гаметалардың 
бір ғана типін (6А+Х) түзеді. Ал аталықтары гетерогаметалы (6А+х) 
жəне Х-хромосомасы жоқ (6А+О) гаметалар түзеді. Жыныстың 
хромосомалық анықталуының бұл типін сызбажоба түрінде 
төмендегідей етіп көрсетуге болады.


133
Р           ♀          ХХ        х         ♂      ХО
Гаметалары                       ♀      Х                         ♂   Х;   О;
Ғ

         ♀         1ХХ                  ♂     1ХО
Бұл типте де гомогаметалы жыныс – аналықтар, ал гетерогаме-
талы жыныс – аталықтар.
Үшінші тип. 
Жыныстың анықталуының бұл типі бірінші рет
тошала (крыжовник) көбелегінде 
ашылды. Бұл тип кейінірек 
құстарда (тауықтар, түйе тауықтар, т.б.), кейбір балықтарда, қос 
мекенділерде жəне гүлді өсімдіктерде табылды. Бұл типте гетеро-
гаметалы жыныс – аналықтары, гомогаметалы жыныс – аталықтары 
болады. Мұнда гетерогаметалы аналықтарының жыныс хромосома-
ларын басқаша белгілеу қабылданған: Х хромосоманың орнына Z

ал, 
У хромосоманың орнына 

əріптері қолданылады. Бұл тип бойын-
ша жыныстың анықталуының екі тəсілі белгілі: а) ZW аналықтары
ZZ
 
аталықтары; б) ZO аналықтары, ZZ аталықтары.
Бұл жағдайларда жыныстың анықталу сызбажобасының бірін 
ші жəне екінші типтерден көп айырмашылығы жоқ.
I
Р           ♀          ZW       х          ♂      ZZ
Гаметалары                         ♀     Z, W                      ♂   Z
Ғ

         ♀         1ZW            :      ♂ 1ZZ
II
Р           ♀          ZO       х          ♂      ZZ
Гаметалары                         ♀     Z, O                      ♂   Z
Ғ

         ♀         1ZO            :      ♂ 1ZZ
Жынысты анықтаудың – 
гаплодиплоидея 
деп аталатын тағы 
бір типі белгілі. Мұны жынысты анықтаудың 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   146




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет