Р. Т. Айтбай Еуропаның орта ғасырлық тарихы
жүктеу/скачать 2,16 Mb. Pdf көрінісі
|
Aitbau Europaortagasr
- Бұл бет үшін навигация:
- Шведтік кезең.
- Вестфаль бітімі
| Соғыстың дат кезеңі.
1625 жылы желтоқсанда Ришельенің белсенділігімен австриялық және испандық Габсбургтерге қарсы үштік одақ құрылды. Осы жылы дат королі ІІ Кристиан Германияға қарсы со- ғыс ашты. Бұл кезде ІІ Фердинанд пен католиктік лиганың әс- кери күші аз еді. Сондықтанда ІІФердинанд бай дворян Альбрехт Валленштейннен көмек сұрады. Ол аз уақыттың ішінде қатаң тәртіпті 30 мыңдық әскер құрып, дат әскерлерін Германиядан қуып шығып, Ютландия жерінде дат әскерлерін талқандады. 1629 жылдың майында Любеке қаласында дат ко- ролінің сұрауы бойынша келісім шарт жасалып, Дания Германиямен соғыспауға уәде берді. Шведтік кезең. Габсбургтердің жеңісі Францияны тағы да жаңа одақтастар іздеуге мәжбүр етті. Мұндай одақтас швед 167 королі Густав Адольф болды. Одақтастығы үшін Ришелье швед короліне көп ақша төледі. 1630 жылдың жазында швед әскер- лері Померанияға енді. 30 мыңға жуық швед әскерлері соғысқа жақсы дайындалған қатаң тәртіпті және швед шаруаларынан құралған бір ұлтты әскер болатын. 1631 ж.17 қыркүйегінде Густав Адольф католиктік лиганың қолбасшысы Тилли бас- қарған әскерді Лейпцигтің жанында күйрете жеңіп, Дунайдың жоғарғы ағысы мен Рейн бойын жаулап алды. 1632 ж. көк- темінде Лехе көлінің жағасында шведтер тағы жеңіске жетті. Алайда, 1634 ж.империя әскерлері швед әскерлерінің құрамын- дағы тәртіпсіздікті пайдаланып Нордлинген түбінде шведтерге күйрете соққы берді. Шведтер Оңтүстік Германия жерінен қуылды. Бұл соғыста Швеция, Голландия, Савойя, Венеция, Венгрия Франция жағында болды. Әскери қимыл Германия, Испания, Нидерланды, Италия жерлерін қамтыды. 1643 жылы француз әскерлері батыста испан әскеріне күйрете соққы беріп, бүкіл Эльзасты алды. 1645 жылы Чехияның Янковица қала- сының маңында швед әскерлері король әскерлерін жеңді. 1646 жылы француз-швед біріккен әскери күштері Баварияны басып алғанынан кейін ІІІ Фердинанд соғыста жеңілгендігін мойын- дап, бітім жасауға мәжбүр болды. Вестфаль бітімі . Келіссөздер 1645 жылдың маусым айынан басталып Вестфалияның 2 қаласында Оснабрюкте және Мюнстерде жүргізілді. Оснабрюкте-императордың елшілері швед үкіметі мен герман протестанттарының өкілдерімен, ал Мюнстерде француз үкіметі мен келіссөз жүргізді. Келіссөздер 1648 жылдың күзінде аяқталды. Вестфаль бітімі жеңімпаздардың үлкен аумақтарды ием- денуіне жол ашты. Швеция Батыс Померанияны, шығыс Померанияны Штеттин қаласымен және Рюген аралымен қоса иемденді. Висмер қаласы, Бремен және Верден архиепископ- тары Швецияға қарады. Сонымен бірге Швецияға 5 млн.талер көлемінде контрибуция төленді. Франция Эльзасты, жоғарғы Лотарингияны, Мець, Туль, Верден қалаларымен бірге алды. Вестфаль бітімі бойынша герман кнәздері өз бетінше басқа мем- лекеттермен келісім шарт жасауға рұқсат алды. Сөйтіп 168 Германия Еуропалық елдердің күшімен бөлініп кетті. Осы келісім бойынша Швейцария одағы мен Голландияның тәуел- сіздігі де заңды түрде мойындалды. жүктеу/скачать 2,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|