18-Тарау. Трансплантациялық иммунитепің негіздері
373
18 .2 -к есте. Н Ь А - О К
антигендер бойынша сәйкестік дәрежесі
Сәйкесті Н С \-О К -
Донор-реципиент
Олардын ішіндегі ЛАД-да
антигендер саны
жұптар саны
сәйкестілері
0
6
2(33,3%)
1
19
11 (57,3%)
2
5
5(100%)
Сонымен, Н ІА -[)Я-антигендік иммунологиялық мониторинг схема-
сында ЛАД нәтижесін болжамдау, яғни донор-реципиентті таңдауға
арналған зерттеу нәтижелі жүргізіледі.
Сүйек кемігінің кондырылуы кезінде міндетті шара — реципиентті
иммунды
супрессиялау
болып
табылады.
Мысалы,
лейкемия
наукастарында циклоспорин А-мен курс өткізіп, тоталды сәулеленуге
ауыстырады. Иммунды супрессиянын нәтижесінде реципиентте бөліну
серпілісі сирек байқалады, бірак репипиентке карсы бағытталған иесіне
қарсы реакция (ТИҚР) дамуы мүмкін, себебі донордың сүйек кемігі
иммунхабарлы жасушалардан тұрады. Сүйек кемігінің трансплантаци-
ясы кезінде бұл 50-70% кездеседі. ТИҚР донордың Т-жасушаларымен
реципиенттің аллоантиген жасушаларын тануының нәтижесінде да-
миды. Ол жасушалардың активтенуі мен
бөлінуін және цитокиндер
өнделуін тудырып, теріде, асказан-ішек жолдарында және бауырда
қабыну серпілісіне соқтырады. Егер осы жағдай орын алса, ТИКР-на
терінің көлемді эритродермиясы, гастроинтестиналды геморрагиясы
және бауыр жеткіліксіздігі косарланады.
ТИҚР кері кайту серпілісінің барлык фазаларын (афференттік,
эфференттік) іске косады. Афференттік фазасында донордьщ сүйек
кемігінің Т-хелперлері реципиенттің пептид-МНС-кешенімен ажы-
ратылады. Ко-стимулдаушы белгілері Т-хелперлердің
активтену мен
бөлінуін және олардың ИЛ-2 өндіруін тудырады. Т-хелперлермен
бөлінетін
цитокиндер,
макрофагтар
және
цитотоксикалык
Т-лимфоциттер, ЫК-жасушалар әр түрлі екіншілік эфференттік жа-
сушалар болып активтену арқылы иммунитеттің шеткері ағзаларда
ТИКР эффекторлы фазасын тудырады. ТИКР эффекторлык фаза-
сында реципиент жасушасында тікелей цитотоксикалык әсер ететін
цитотоксикалық Т-лимфоциттермен түзілген ТКҒ-цитокиндер негізгі
қызметін атқарады.
ТИКР-дың адцын алу үшін, сүйек
кемігі кондыру жасалған
реципиентті трансплантацияға дейін және содан кейін иммундык ста-
тусын мониторинг аркылы бакылай отырып, кұрамына циклоспорин А
374
III Бөлім. Адаптивті иммунитет
және метотрексат кіретін иммунды супрессивтік препараттар беріледі.
Сонымен катар, трансплантациялау алдында донорлык сүйек кемігін
Т-лимфоциттер пулынан тазарту Т-лимфоциттерге карсы моноклон-
ды антиденелер және Т-лимфоциттерге карсы сарысу көмегімен жа-
салады. Бірак донордын сүйек кемігінен
Т-лимфоциттерді толык
жою тұрактамау калыптасуынан аса жағдайға жатпайды. Сондыктан,
Т-лимфоциттер пулынан жою бөліктеп өткізіледі. Донордын төмен
денгейдегі және төмен белсенді Т-лимфоциттері ТИКР көріністеріне
аздап келтіреді, сондыктан жаксы нәтиже береді.
Достарыңызбен бөлісу: