Еңбек өнімділігін арттыру үшін өнеркәсіпте біз траектория, жол, орын ауыстыруды үнемі өзгертіп отыруымыз керек
Пәнаралық байланыс
Математика, бейнелеу (Сызбаларды математика мен бейнелеу өнері пәндерінде салып көрген)
Алдыңғы білім
Математика,бейнелеу пәнінен ғылыми жаратылыстану пәндерін оқу обьектілерімен таныс(жүрілген жол,қалдырған із т.б )
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
Ресурстар
Сабақтың басы
І. Ұйымдастыру
.Сәлемдесу
.Оқушыларды түгелдеу
.Жағымды ахуал туғызу әрі үй тапсырмасын тексеру
.Миға шабуыл»
Үй тапсырмасын сұрау (5 минут)
1. 8-сынып курсын еске түсіріп шолу жасау
Талқылау үшін сұрақтар беріледі (2 минут)
1. Физика ғылымында дененің қозғалғанын қалай білеміз?
2. Механикалық қозғалыс дегенді қалай түсінесіңдер?
3. Материя дегендіқалайтүсінесіңдер?
Сөздер жазылған қима қағаздар
Сабақтың ортасы
Жаңа сабақты түсіндіру
Денелердің қозғалысын және оны сипаттайтын шамалардың арасындағы байланысты қарастыратын механика бөлімі кинематика деп аталады.
Біз үнемі қозғалыстағы денелер ортасында өмір сүреміз, сондықтан бұл құбылыс бізге жақсы таныс сиқты болып көрінеді де, оған терең үңіле бермейміз. Механикалық қозғалыс деп аталатын дененің ең қарапайым қозғалысын, яғни оның кеңістіктегі орнының өзгеруін қарастырайық. Дененің қозғалысын сипаттауға талпыныс жасап, оны сипаттау үшін ненің қажет болатынын анықтайық.
І. Материялық нүкте. Егер қозғалыстың алуан түрлілігін және оның күрделілігін ескерсек, онда нақты қозғалысты сипаттау өте қиын мәселе болып табылады. Физикада күрделі объектілер мен құбылыстарды зерделеу үшін модельдеу әдісі пайдаланылады.
Материялық нүкте деп қарастырылып отырған жағдайда өлшемдері мен пішінін ескермеуге болатын денені айтады.
ІІ. Санақ жүйесі. Дене қозғалысын бақылаған кезде, біз оның уақыт өтуіне қарай орын ауыстырғанын басқа денеге қатысты қарастырамыз. Сондықтан дененің қозғалыста немесе тыныштықта тұрғанын анықтау үшін алдын ала екінші дене таңдап алынады. Мұндай дене санақ денесі деп аталады.
Санақ денесімен байланысқан координаталар осі мен уақытты есептейтін құралдан тұратын жүйені санақ жүйесі деп атайды.
ІІІ. Траектория. Материалық нүктенің қозғалыс кезінде болып өткен кеңістік нүктелерінің жиынтығы траектория деп аталады.
IV. Жол. Жол – бақылау уақыты аралығында дененің жүріп өткен траекториясының ұзындығы.
V. Орын ауыстыру. Дененің бастапқы орнын келесі орнымен қосатын бағытталған кесінді орын ауыстыру деп аталады.
оптық жұмыс .
Есеп шығару :(есептің шығарылу жолын графопроэктор арқылы түсіндіреді)
Есеп. Көлемі 0,5м3 гранит тасын 20м биіктікке көтергенде істелетін жұмысты есептеңдер. Граниттіңтығыздығы 2500 кг/м3 .
Берілгені :
v=0.5м3
ρ=250кг/м3
h=20м
Шешуі :
A=F*S мұндағы F граниттібірқалыптыжоғарыкөтеретінкүш. БұлкүштіңмодуліграниткеәрекетететінFa ауырлықкүшіне
тең, ал бағытыоғанқарама-қарсы. Ауырлық күшінграниттің m массасыарқылыанықтауғаболады:Fa = mg .
Граниттіңкөлемі мен тығыздығынбілеотырып, оныңмассасын есептейміз: m=ρ*v; S=h.
Сонымен, m=2500кг/м3 *0,5м3 =1250кг.
F=9,8 Н/кг*1250кг=12250Н.
A=12250н*20м=245000Дж=245кДж.
А-? Жауабы: A=245кДж.
ІІІ. Сергіту сәті « Серпілген сұрақ» әдісі
(мұғалім оқушыға сұрақ қойып допты лақтырады оқушы жауап беріп келесі оқушыға сұрақ қойып лақтырып ойынды жалғастырады)
1 Қозғалыс кезінде дененің соңында қалдырған ізі?
2. Айналма әткеншек тепкен баланың қозғалу траекториясы қандай?
3. Жазу кезіндегі қарындаш қозғалысы қозғалыстың қай түріне жатады?
Сыни ойлау,салыстыра отырып қорытынды жасау дағдыларын қалыптастырамын
. Жұптық жұмыс «Пилот — Штурман» (5 минут)
(Штурман – басқарушы, пилот – орындаушы)
Берілген формулаларды түсіндіреді
Жұптың пікірлерін тыңдау,барлық айтылған ой-пікірлерді бағалаудың мақсатына сәйкестендіру
. Жеке жұмыс «жалғасын тап» (11 минут)
1. Салыстыру дегеніміз……………………………………………………………
2. Қозғалыстың салыстырмалылығы…………………………………………..
3. Галилей түсіндірулері…………………………………………..
4. Кинематикада галилей түсіндірулерінің белгіленуі……………………………………………….
Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 ұсыныспен бағалау.
. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (3 минут)
Жасаған жұмыстарын 2 жұлдыз, 1 ұсыныспен бағалау.
. Кері байланыс (не үйрендім, не қиын болды, сұрақ.) (3 минут)
2. Денененің санақ денесімен салыстырғандағы қозғалысы
кезінде қалдырған іздерінің жағдайларға қарай түрліше
аталуын білді;
3. Дененің кез келген уақыт мезетінде бастапқы орны мен
соңғы орнын қосатын кесіндінің және жолдың ұқсастығы
мен айырмашылығын ажырата алды;
4.Олардың белгіленуі мен өлшем бірліктерін жаза алады
