А Д В Е Р Б И А/1 Д А Н У (лат.
adverbium - үстеу, қар. Транс
позиция) - сөздің үстеу тобына
өтуі. Сөзжасамдық процесс.
АДСТРАТ (лат.ad - қасында
және stratum - қатпар) - әр түрлі
халықтардың ұзақ уақыт бірге
өмір сүріп, қарым-қатынаста
болу
н ә ти ж е с ін д е
пайда
болаты н тіл ж ү й е л е р ін д е гі
өзгерістер. А. - «субстрат» және
«суперстрат» терм индеріне
қарағанда тілдік өзара қатынас-
ты ң б ейтарап т ү р і, м ұнда
этникалық ассимиляция мен бір
тілді бір тіл жұту жоқ. Кейде «А».
термині аралас билингвизмді
белгілеу үшін де қолданылады.
Бұл үғым лингвистикада кеңінен
қолданыс таппады.
АДЪ ЕКТИВАЦИЯ (лат.
adjectivum - сын есім) - сөздің
сын есімдер тобына өтуі (қар.
Транспозиция). Сөзжасамдық
процесс.
АЙҚЫНДАУЫШ - белгілі бір
мүшені (сөзді) заттық, мекен-
дік, мезгілдік және т.б. жағынан
айқындап, түсіндіріп туратын
сөз (сөздер) тобы. Мыс.: «Өзі
әнші, өзі сүлу Байтасқа екеуі де
- бірі к ә р і,-б ір і жас бала -
қы з ға н а да, там аш алай да
қараған еді» (М.Әуезов). «Екеу»
деген сөзді (бастауышты) «бірі
кә р і, б ір і жас бала» д еген
сөздер тіркесі айқындап тұр.
О ңаш ал анған А. б а с қа да
м үш елерді: пы сы қтауы ш ты ,
толықтауышты, кейде аны қ-
тауышты да айқындай алады.
Оңашаланған А. сөйлемде екі
жағынан үтірмен ажыратылады.
Кейде оңашаланған А.-тың өз
ішінде немесе айқындалатын
сөздер тізбегінде үтір болса, екі
ж а ғы н а н
сы зы қш а м е н
де
ажыратылады.
