Салқынбай А., Абақан Е. с



Pdf көрінісі
бет53/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

БЕЛГІСІЗДІК ЕСІМДІП 
-  зат- 
ты,  сындық  белгіні,  сан-м өл- 
шерді белгісіз етіп жорамалдап, 
тұспалдап  көрсету  мәнін  білді- 
ретін  есімдіктің  түрі.  Оларға: 
біреу,  кейбіреу,  бірдеме,  әрне, 
әлдекім,  әркім,  кімде  кім,  бір, 
әлдене т.с.с.  жатады.
Б ЕЛ УД Ж   Т ІЛ І 
(балучи)  -
иран  тіл ін ің   с о л тү с тік-б а ты с
тобына жатады. Пәкістан, Ауған- 
стан,  Үндістан  және  Түркмен- 
станда  тараған.  Екі  диалектісі 
бар:  ш ы ғы с  ж ә н е   б а ты с. 
Пәкістан  мен  Ауғанстанда араб 
графикасын  қолданады.
БЕНГАЛ  Т ІЛ І 
(б е н га л и , 
бангла,  банга-бхаша) -  Үңді тіл- 
деріне жатады.  Бангладеш жэне 
Үндістанның Батыс Бенгал  шта- 
тында  тараған.  Екі  диалектісі 
бар:  батыс және шығыс.  Б.т-нің 
тел жазуы  бар.
БИБЛ  ЖАЗУЫ  
(библ  жал- 
ған  иероглифы,  протобибл)  -  
Библ  қа л а сы н д а   (Л и в а н д а ) 
табылған  жазу  (б.э.д.  2000  ж.). 
Б.ж.  көне батыс-семит жазуына 
ұқсас,  оңнан  солға  қарай  оқы- 
лады.  Ж азу  мағынасы  ашыл- 
маған.  Бүл  жазу  батыс-семит 
жазуының  тегі  болуы  м үм кін 
деген  пікір  бар.
БИЛИНГВИЗМ 
(лат.  bi -  екі; 
lingua -т іл ) -  қостілділік:  белгілі 
әлеуметтік  топтың  (мемлекет- 
тің)  екі  тілде  сөйлеуі.  Бірнеше 
тілде  сөйлеу  (по л и л и нгвизм )


БИХ-БОЛ
кеп ұлттар тұратын елдерге тән. 
Мыс.: Ресей Федерациясы, АҚШ, 
Үндістан,  Нигерия,  Қазақстан 
т.б.  К өптіл д іл ік  ж ағдайы нда 
коммуникативті  формалардың 
(тіл, диалект,  говор,  әлеуметтік 
және  кәсіби жаргон т.с.с.)  қыз- 
меттік иерархиясы пайда бола­
ды :  а)  бір  топ  іш ін д е   ға н а  
қолданылатын тіл (от басында); 
ә) топ аралық тіл («базар»  тілі); 
б)  облыс  (ұлттық)  тілі;  в)  көп 
ұлтты  аймақтағы  тіл;  г)  жалпы 
мемлекеттік тіл (халықаралық тіл 
болуы  мүмкін).  Бұрынғы  КСРО- 
да  халықтың  28,1%  екі  тілде 
сөйлеген  (73  млн.  адам),  олар- 
дың  ішінен  61  млн.  орыс  тілін 
меңгерген.  Қазақстанда  қостіл-
ділік саясаты жүргізіледі.
БИХЕВИОРИЗМ 
(ағылшын.
behaviour -  мінез-қүлық, тәртіп)
-   тіл  білімінде  психологияның 
бір бағытына негізделген тілдің 
мәні мен қызметі туралы кезқа- 
растар жүйесі.  Сыртқы  қорша- 
ға н   о р та   мен  адам  м ін е з- 
құлқының байланысы бар болған- 
дықтан,  Б. теориясы туындайды. 
Сөз  бен  эмоция  сол  әсерге 
қайтарылған  жауап  (реакция) 
ретінде  қарасты ры лады .  Ал 
сананың қызметі жоққа иіығары- 
лады.  Б. теориясы АҚШ пен Батыс 
Еуропада  дүниеге  келген.  Б. 
м е то д и ка л ы қ 
н е г із д е р ін ің  
позитивизм,  прагматизм  және 
операционализм м ен  байла­
нысы бар. Тіл білімінде Б.  ықпа- 
лында  болған  Л .Б лум ф ельд 
бихевиористік теория  жасаған. 
Бүл  теория  бойы нш а  тіл  -  
адамды  қоршаған  орта  әсеріне 
бейімделудің  бір  түрі  ретінде 
қарастырылады.  Блумфельдар- 
қылы Б.  идеялары дескриптивті 
лингвистикада  орын  алған.  Б. 
американдық  тіл  біліміне  үлкен 
әсерін тигізді. Бүл идеялар психо­
лингвистика  арқылы  енді.  XX  ғ 
80-жж.  Б.  ықпалы  тіл  білімінде 
біршама  азаяды,  б ір а қ  оның 
кейбір теориялық және методо- 
логиялық үғымдары америкаңдық 
лингвистикада даму үстінде.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет