АР спек спек так так қой қой ылым ылым М

212
2.
«Мем ле кет тік қу ыр шақ теат ры» ау дио жаз ба сын (20. mp3) тың дап, 
мазмұнын түсініп, екі мәтіннің құ ры лы мын са лыс ты рың дар.
1. Мәтіндер қандай стильде жазылған?
2. Мәтіндердегі басты тірек сөздерді табыңдар.
3. Мәтіндерге нақтырақ тақырып таңдаңдар.
4. Мәтіндердегі маңызды сөйлемдерді анықтаңдар.
1. Қа зақ же рін де қу ыр шақ теат ры бол ды де ген ге қан дай дә лел 
кел ті ре сің дер?
2. Қу ыр шақ теат ры жай ын да ғы тұң ғыш жаз ба мұ ра қай ел де сақ-
тал ған?
3. «Өмір лік мәң гі лік құн ды лық тар» деп ав тор не ні мең зей ді?
А
Грам ма ти ка лық құ ры лы мы жа ғы нан жай сөй лемнiң ерек ше түрi – 
. Сөй лемнiң өз ге түр лерiнен ерек шелiгi: ол құ бы-
лыс ты, бол мыс ты, белгiлi бiр зат тың iс-әре ке тін, сы нын ба ян да май, 
со лар дың өзiн ға на атап қоя ды.
Ма ғы на сы на қа рай атау лы сөй лем дердi бiрне ше топ қа бө лінеді.
1. Ме кен атау лы сөй лем. Оған жал пы жә не жал қы есiмдi ме кен атау-
ла ры жа та ды. Мы са лы: 
То ғай. Егiн ара сы. Жа ба ғы дай ұйыс қан 
қа лың көк шөптің іші.
2. Мезгiл атау лы сөй лем. Мезгiл ма ғы на сын бiлдiретiн атау лар жа-
та ды. Мы са лы: 
2017 жыл. Қыр күй ек айы. Са бақ бас тал ған кез.
3. Зат атау лы сөй лем. Мы са лы: 
Бөл ме iшi. Ор та да стол. Оның 
үстiнде ша шыл ған қа ғаз дар.
3.
« Бау ыр сақ» ер те гі сінің же лі сі мен диалогке құ рылған (8–10 сөй-
лем) ертегі жа зың дар. 
4.
Ерте гіде жай сөй лем нің түр ле рін қол да ның дар. Оларды ажыратып, 
кес теге түсі рің дер.
 Жақ ты 
сөй лем 
 Жақ сыз 
сөй лем 
Жа лаң 
сөй лем 
 Жай ыл ма 
сөй лем 
То лым ды 
сөй лем 
То лым сыз 
сөй лем 
Атаулы 
сөй лем 
А
А
212
А
АА
Р
РРРРРР
Жақ
Жақ
ты 
ты 
сөй
сөй
лем
лем
М
лем) 
лем) 
4.
4.
Ерте
Ерте
гіде жай сөй
гіде жай сөй
кес
кес
теге түсі
теге түсі
МММ
Жақ
Жақ
АА
А
А
Бау
Бау
ыр
ыр
сақ» ер
сақ» ер
те
те
лем) 
лем) 
ертегі жа
ертегі жа
НН
Н
лы:
лы сөйлем
үстiнде шашылған қа
-
лем.
-
2017 жыл. Қыр
П
атау
ем. Оған
Мысалы:
То
Т ғай. 
лың көк шөптің іші.
лем. Мезгiл
2017 жыл. Қыр
В
өзге
бiр заттың iс-әре
қояды.
лы сөйлем
жалпы
бб
б
нан жай сөй
лерiнен
а
тар» деп ав
тар» деп ав
тор не
тор не
а
а
с
ғыш жаз
ғыш жаз
ба мұ
ба мұ
ра қай ел
ра қай ел
тор не
тор не
п
ды де
ды де
ген
ген
ге қан
ге қан
ра қай ел
ра қай ел
а
ааа
с
сссс
ы
сын (20. mp3) тың
сын (20. mp3) тың
дап, 
дап, 
дар.
дар.
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

213
М
А
Н
М Н М
Н
Н А
5.
Сызбаға қа рап, «Ұлт тық құн ды лық тар – тәр бие нің түп қа зы ғы» 
та қы ры бын да сұх бат құ рың дар. 
Тарих
Ұлттық
құндылықтар
Діл
Рухани бас -
таулар
Ана тілі
Салт-дәстүр
Мәдениет
6.
Тө мен де гі қу ыр шақ тар дың бірін жа сап, қойылым көр се тің дер. 
Жұ мыс ты жұп пен орын даң дар.
7.
Мә тін де гі пі кір ді негізге алып, ар гу мен та тив ті эс се жа зың дар. 
Өз де рің ба ла лар ға қан дай қу ыр шақ тар ұсы нар едің дер? Жай сөй-
лем түр ле рін ажыра тың дар.
«Қып ша бел Бар би ді қа зақ тың Қа ра қат қы зы на ау ыс ты-
ра тын уа қыт жет ті» деп есеп тей тін Қы ды рә лі Бол ма нов тың 
ба ла лар ға ар нал ған қа за қы ой ын шық та ры ның ішін де Таз ша 
ба ла, Ал дар Кө се, Ер Төс тік си яқ ты аңыз-ер те гі ле рі нің ке -
йіп кер ле рі мен қа тар, «Айгө лек» әнін ай та тын Сұр кө жек пен 
әнұ ран ды шыр қай тын Ба рыс та бар. «Жас ұр пақ тың пат-
риот тық се зі мі те рең қа лып та сып, өз ұл ты ның та ри хы мен 
салт-са на сын жа ды на сі ңі ріп өсуі үшін, олар ды қа зақ ті лін де 
ән са лып, би би лей тін қу ыр шақ тар мен то лық қам та ма сыз 
ет кім ке ле ді», – дей ді Қы ды рә лі Бол ма нов.
(www.azattyq.org)
АР
салт-са
салт-са
ән са
ән са
лып, би би
лып, би би
ет
ет
кім ке
кім ке
М
ла, Ал
ла, Ал
йіп
йіп
кер
кер
ле
ле
рі
рі
әнұ
әнұ
ран
ран
ды шыр
ды шыр
риот
риот
тық се
тық се
салт-са
салт-са
на
на
лып, би би
лып, би би
А
«Қып
«Қып
ша бел Бар
ша бел Бар
тын уа
тын уа
қыт жет
қыт жет
лар
лар
ға ар
ға ар
нал
нал
ған қа
ған қа
ла, Ал
ла, Ал
дар Кө
дар Кө
А
рі
рі
мен қа
мен қа
Н
лар
лар
ға қан
ға қан
Н
рін ажыра
рін ажыра
тың
тың
ша бел Бар
ша бел Бар
би
би
қыт жет
қыт жет
ті» деп есеп
ті» деп есеп
-
ді негізге алып, ар
ді негізге алып, ар
ға қан
ға қан
дай қу
дай қу
П
П
П
ПП
ді негізге алып, ар
ді негізге алып, ар
б
дың бірін жа
дың бірін жа
сап, қойылым көр
сап, қойылым көр
б
бб
а
сап, қойылым көр
сап, қойылым көр
с
с
п
п
а
а
сы
ғы» 
ғы» 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

214
§6.
 
Әлемнің әйгілі театрлары
1.
Мә тін дер ді са лыс ты рып оқың дар. Та қы рып қой ың дар.
 
Лон дон да ғы «Ко вент-
Гар ден» теат ры
Ми лан да ғы «Ла Ска ла»
теат ры
Па риж де гі «Гранд
Опе ра» теат ры 
Вена
опера театры
«Ко вент-Гар ден» театры Бри та ния ас та на сы Лон дон ның 
бел гі лі ау да ны ның аты мен атала ды. 1732 жы лы шы мыл-
ды ғын ашқан бұл театр «Ко ре ле ва лық театр» де ген ат пен 
та ны лып, Лон дон ның ең үз дік өнер ор да сы на ай нал ды. 
Дра ма лық театр боп ашыл ған театр да қа зір опе ра мен ба лет 
қо йы ла ды.
Ита лия ның Ми лан қа ла сын да ор на лас қан «Ла Ска ла» 
теат ры 1778 жы лы 3 та мыз да Ан то нио Саль ери дің «Та ныл ған 
Еуро па» опе ра сы мен ашыл ды. Театр сах на сын да әй гі лі өнер 
май тал ман да ры Пуч чи ни, Бел ли ни, Вер ди, Ро си ни опе ра ла-
ры ның тұ сауы ке сіл ді.
Фран ция елі нің ас та на сын да есі мі көп ші лік ке бел гі лі 
«Гранд Опе ра» теат ры бой кө тер ген. 1669 жы лы XIV Лю до-
вик тің ке лі сі мі мен саз гер Кам бер мен ақын Пер рен театр не -
гі зін қа ла ды. Ға сыр лар бойы театр өз атауы мен ме кен жай ын 
А
214
Р
ры
ры
«Гранд Опе
«Гранд Опе
вик
вик
М
Ита
Ита
теат
теат
ры 1778 жы
ры 1778 жы
Еуро
Еуро
па» опе
па» опе
май
май
тал
тал
ман
ман
М
ры
ры
ның тұ
ның тұ
Фран
Фран
А
ғын ашқан бұл театр «Ко
ғын ашқан бұл театр «Ко
лып, Лон
лып, Лон
ма
ма
лық театр боп ашыл
лық театр боп ашыл
йы
йы
ла
ла
ды.
ды.
Ита
Ита
лия
лия
А
ның Ми
ның Ми
ры 1778 жы
ры 1778 жы
Н
вент-Гар
вент-Гар
Н
лі ау
лі ау
да
да
ны
ны
ның аты
ның аты
ғын ашқан бұл театр «Ко
ғын ашқан бұл театр «Ко
лып, Лон
лып, Лон
дон
дон
лық театр боп ашыл
лық театр боп ашыл
-
ден» театры Бри
ден» театры Бри
П
П
П
риж
риж
де
де
гі «Гранд 
гі «Гранд 
Опе
Опе
ра» теат
ра» теат
ры
ры
В
В
ВВ
гі «Гранд 
гі «Гранд 
б
б
бб
а
аа
а
лан
лан
да
да
ғы «Ла Ска
ғы «Ла Ска
теат
теат
ры
ры
с
с
с
с
ғы «Ла Ска
ғы «Ла Ска
а
а
а
сы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

215
М
А
Н
М Н М
Н
Н А
бір не ше мәр те өз ге рт ті. 1875 жы лы сәу лет ші Шар ль Гар-
нье нің жо ба сы мен қа ла ның IX ок ру гін де театр ғи ма ра ты 
тұр ғы зыл ды. Қа зір гі таң да «Гранд Опе ра» теат ры ның атауы 
«Гар нье Са райы» бо лып өз гер тіл ді. Бұл театр сах на сын да 
қа зақ тың әй гі лі ән ші сі Май ра Мұ ха мед қы зы ән сал ды. 
Әлем нің ең үз дік театр ла ры ның бі рі – Ауст рия ас та на сы 
Ве на қа ла сын да ор на лас қан опера театры 1869 жы лы ма мыр 
ай ын да Мо ца рт тың «Дон Жуан» опе ра сы мен ашыл ды. Театр 
ғи ма ра ты ІІ дү ниежү зі лік со ғыс ке зін де бі раз қи ра тыл ды. 
1955 жы лы қал пы на кел ті рі ліп, Бет хо вен нің «Фи де лио» 
опе ра сы мен ашыл ды. Жыл сай ын театр да 60-тан ас там жа ңа 
опе ра ның тұ сауы ке сі ліп, «Опе ра ба лы» ұй ым дас ты ры ла ды. 
(massaget.kz)
1925 жы лы Па риж де өте тін 
дү ние жү зі лік ЭКСПО көр ме сі не 
қа ты су үшін Кеңес тер Ода ғы ның 
маң дай ал ды әнші, күйші, биші-
лерін ша қыр ту баста лады. Оны 
ұйым дас ты ру сол кездегі Халық 
ағар ту комис сары А.В.Луна чар-
ский ге тап сыры лады. Соған бай-
ла ныс ты Луна чар ский Семей ге 
жедел хат жіберіп, Әміре ні Па риж ге ат тана тын де ле га ция-
ның құра мына алдыр тады. 
Париждегі концерт бағдарламасының сценариін дайын дау 
В.Маяковскийге жүктеледі. Па риж де әртістер 11 концерт бе -
реді. Әміре «Балқади ша», «Дударай», «Ағаш аяқ», «Жалғыз 
арша», «Қаратор ғай», «Қызыл бидай» әндерін орын дап, кү-
міс ме даль мен ма ра пат тала ды. «Па риж ап та лы ғы» га зе ті мен 
«Ле мю зи каль» жур на лы оның си рек кез де се тін да рын еке нін 
жаз са, Сор бон на уни вер си те ті нің про фес со ры Пер но фо но -
граф қа Әмі ре нің орын дау ын да ғы бір не ше әнін жа зып ал ған.
Сол жы лы Гер ма ния ның Майнда ғы Франк фурт қа ла-
сын да өт кен Ха лы қа ра лық му зы ка лық көр ме де гі кон церт ке 
қа ты сып, қа зақ тың ха лық ән де рін әлем ге паш ет ті. Оның 
ға жап да уы сы мен орын дау шы лық ше бер лі гі дү ниежү зі мә де-
ние ті нің ірі өкіл де рі нен жо ға ры ба ға ал ған.
(Са пар ға ли Бе га лин)
АР
сын
сын
Р
қа
қа
ты
ты
сып, қа
сып, қа
ға
ға
жап да
жап да
ние
ние
М
«Ле мю
«Ле мю
жаз
жаз
са, Сор
са, Сор
граф
граф
қа Әмі
қа Әмі
ре
ре
Сол жы
Сол жы
сын
сын
М
да өт
да өт
А
Әміре «Балқади
Әміре «Балқади
арша», «Қаратор
арша», «Қаратор
ғай», 
ғай», 
ме
ме
даль
даль
мен ма
мен ма
«Ле мю
«Ле мю
зи
зи
каль» жур
каль» жур
са, Сор
са, Сор
бон
бон
Н
мына алдыр
мына алдыр
Париждегі концерт бағдарламасының сценариін дайын
Париждегі концерт бағдарламасының сценариін дайын
В.Маяковскийге 
В.Маяковскийге 
жүктеледі. Па
жүктеледі. Па
Әміре «Балқади
Әміре «Балқади
арша», «Қаратор
арша», «Қаратор
ғай», 
ғай», 
-
хат жіберіп, Әміре
хат жіберіп, Әміре
мына алдыр
мына алдыр
тады. 
тады. 
П
ру сол кездегі Халық 
ру сол кездегі Халық 
сары А.В.Луна
сары А.В.Луна
лады. Соған бай
лады. Соған бай
ский Семей
ский Семей
хат жіберіп, Әміре
хат жіберіп, Әміре
ні Па
ні Па
В
ғы
ғы
ның 
ның 
ды әнші, күйші, биші
ды әнші, күйші, биші
лады. Оны 
лады. Оны 
ру сол кездегі Халық 
ру сол кездегі Халық 
сары А.В.Луна
сары А.В.Луна
чар
чар
б
тін 
тін 
не 
не 
б
б
а
лы» ұй
лы» ұй
с
вен
вен
нің «Фи
нің «Фи
да 60-тан ас
да 60-тан ас
лы» ұй
лы» ұй
ым
ым
дас
дас
ты
ты
(massaget.kz)
(massaget.kz)
п
мен ашыл
мен ашыл
ды. Театр 
ды. Театр 
раз қи
раз қи
ра
ра
нің «Фи
нің «Фи
да 60-тан ас
да 60-тан ас
а
ды. 
ды. 
рия ас
рия ас
та
та
на
на
қан опера театры 1869 жы
қан опера театры 1869 жы
лы ма
лы ма
мыр 
мыр 
ды. Театр 
ды. Театр 
с
ның атауы 
ның атауы 
на
на
сын
сын
да 
да 
ды. 
ды. 
на
на
сы 
сы 
ы
ль Гар
ль Гар
-
-
ра
ра
ты 
ты 
ның атауы 
ның атауы 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

216
1. Мә тін де гі театр лар қай құр лық ты қам ти ды? Бас қа құр лық тар-
да ғы та ғы қан дай әй гі лі театр лар ды бі ле сің дер?
2. Жал пы әлем дік театр лар ды бі лу біз ге не үшін қа жет?
3. Әмі ре Қа шауба ев ту ра лы не бі ле сің дер?
2.
Әмі ре Қа шауба ев туралы мәліметтерді негізге алып, жай сөй лем 
түр ле рі не мысал дар жа зың дар.
3.
www.youtube.com сай ты арқылы Па риж де гі «Гранд Опе ра» теат-
ры на вир туал ды сая хат жа саң дар. Театр дың бе зен ді рі луі мен му -
зы ка дан қан дай әсер ал ған да рың жө нін де сұх бат құ рың дар. 
4.
Қа зақ стан да ғы әй гі лі опе ра жә не ба лет театр ла ры ту ра лы із де ніп, 
та ныс ты ры лым жа саң дар.
 
Ал ма ты да ғы Абай атын да ғы
опе ра жә не ба лет теат ры
«Астана Опера» мемлекеттік 
опера және балет театры
5.
Оқы лым мәтін дері бо йын ша «FILA» кес те сін тол ты рың дар.
Facts (мәтін-
дегі факті лер)
Ideas (мәтіннің 
идеясы)
Learning issues 
(сұрақтар)
Action plan (әре-
кет жоспары)
6.
Екі тап сыр ма ның бі рін орын даң дар.
1. Әміре Қашаубаев туралы ізденіп, «Парижде ән салған тұңғыш 
қазақ» тақырыбында мақала дайындаңдар.
2. Қа зақ стан дық бір не ше театр дың қай қой ылым мен ашыл ға нын 
та уып, кес те ні тол ты рың дар.
Театр лар дың аты
Жы лы 
 Қой ылым ның аты
А
А
216
Р
РР
М
Екі 
Екі 
тап
тап
сыр
сыр
1.
1.
Әміре 
Әміре 
қазақ» тақырыбында мақала дайындаңдар.
қазақ» тақырыбында мақала дайындаңдар.
2.
2.
Қа
Қа
А
ААА
Facts (мәтін-
Facts (мәтін-
дегі факті
дегі факті
лер)
лер)
сыр
сыр
ма
ма
Н
лым мәтін
лым мәтін
дері бо
дері бо
ННН
Facts (мәтін-
Facts (мәтін-
лер)
лер)
Ideas (мәтіннің 
Ideas (мәтіннің 
-
лет теат
лет теат
П
П
П
ғы Абай атын
ғы Абай атын
да
да
лет теат
лет теат
ры
ры
В
б
б
бб
а
лет театр
лет театр
а
а
с
дың бе
дың бе
де сұх
де сұх
бат құ
бат құ
рың
рың
ла
ла
ры ту
ры ту
п
гі «Гранд Опе
гі «Гранд Опе
дың бе
дың бе
зен
зен
ді
ді
рі
рі
бат құ
бат құ
рың
рың
а
негізге алып, жай сөй
негізге алып, жай сөй
с
негізге алып, жай сөй
негізге алып, жай сөй
ы
лық
лық
тар
тар
-
-
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

М
А
Н
М Н М
Н
Н А
217

жүктеу/скачать 9,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: