Учебное пособие қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі н. В. Бирюкова
жүктеу/скачать 32,57 Mb. Pdf көрінісі
|
birukova-saulet
| Успен соборы (1156-1160 ж.)
Алғашында ғибадатхана Клязма өзенінің биік жағасында салы- нып, бір басты, үшастаукеңістікті, күмбездері мен күмбез барабан- дарын ұстап тұратын алты төрттаған бағанды болды. 25 жыл өткен соң, 1185 жылғы өрттен кейін, Всеволод ІІІ кезінде собор үш жағынан қосымша астаукеңістіктермен және притвормен салынды. Бұрынғы қабырға мен жаңадан тұрғызылғанының ара- сында галерея пайда болып, кейінірек қабір ретінде қолданылды (ол жерде А. Боголюбский, Всеволод ІІІ жерленген). Құрылыстан кейін Русьтің негізгі соборы ұлғайып, көрнекі болды (82-сурет). Үлкен болып жалғасып жатқан кіреберіс салтанаттылық пен ұлылықты байқатып тұрды. Көкке ұмтылған ақ тасты қабырғалар аркалы белдеулермен көмкерілді. Биік жіңішке терезелердің үстіндегі қабырғаларға мүсінді безендірулер қойылды. Ғибадатхананың кіреберісіндегі ойылған тастардың бірі (арыстан бетбейнесі – маскарон) қорық-мұражайда сақтаулы. Шежірелерден белгілі болғандай ғибадатхананы өңдеуде ал- тын кеңінен қолданылған. Ғибадатхана күмбезбастарында, үстінде 176 желбағарлар мен кубоктар орналасқан жиектердің жұқа өрнектерінде мыспен босағалар мен арка бағандарының белдеулері қапталды. Ғибадатхананың ішкі көрінісі де сәнді болды. Соборда Влади- мир атауына ие болған, византиялық әдіспен жазылған Құдай ана иконасы тұрды. Ол ерекше көркемдік беделге ие болды (аңыздар бойынша икона Әулие Құдай ананың көзі тірісінде евангелист Луканың қолымен салынған). Икона Русьтің барлық жерінде қасиетті деп саналды. Соборда әр дәуірдің кезінде салынған өрнектердің қалдықтары сақтаулы. Ерекше бағалы саналатындарының бірі – XV ғасырда А.Рублев бастаған шеберлердің салған өрнектері. Осы уақытта балшықпен сыланбаған ақ тасты кіреберіс, ойылған таспен безендірілген. Ежелгі орыс сәулет өнерінің бұл классикалық туындысы кейінірек Мәскеудегі Успен соборын салуда үлгі болды. жүктеу/скачать 32,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|