Учебное пособие қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі н. В. Бирюкова
Новгородтағы Әулие София соборы (1045-1052 ж.)
жүктеу/скачать 32,57 Mb. Pdf көрінісі
|
birukova-saulet
| Новгородтағы Әулие София соборы (1045-1052 ж.)
Әулие Софияның Новгородтағы тас соборы (81-сурет) бұрын еменнен салынған ғибадатхананың орнына киевтік соборға ұқсатып тұрғызылды. Жергілікті жердің тасынан қаланып сырты өрескел болғандықтан, бірден балшықпен сыланып, ақталды. Алғашында бұл бесастаукеңістікті, сатылы мұнаралы және күмбезді ұстап тұратын айқасқан бағандары бар, позокомар жабынды, ортакеңістік үстінде бұрыштарында төрт кішкене ұштары бар үлкен күмбезді болды. Собордың оңтүстік-батысында алтыншы күмбез орналасқан мұнара тұрғызылды. Кейінірек күмбездер солтүстікке тән дулыға тәрізді кейіпке ие болды. Собордың алғаш рет жандарындағы астаукеңістіктерін жабу үшін, жартыкүмбездер, сондай-ақ жартылай шеңберлі және үшбұрышты жиектер қолданылды. Ғибадатхананың кіреберістерінде жауырындар – жалпақ әсембағансыз жауырындық қабырғалар қолданылды. 81-сурет Собор композициясының үлкендігімен және сұлбасының көркемдігімен ерекешеленді. Собордың қабырғалары мен күмбездері сылақнақыштармен безендірілді. Батыстан кіретін жағы ақ қабырғада көркемдігімен көз тартатын суреті бар панномен безендірілген. Новгородтық Әулие София соборының жанында Со- фия қоңыраулы мұнарасы орналасты. Басқаларынан ерекшелігі Нов- город княздығындағы қоңыраулы мұнаралар жеке жерден салынды. 174 Кейінірек барлық қоңыраулы мұнараларды ғибадатханалардың жанынан салып, жабық өткелдермен байланыстырды. Новгородтың сәулет мектебі тым қатаң әрі сабырлы. Византия- лық дәстүрлерден онда төрттаған күмбезді имараттар жүйесі, жергілікті тәсілдер бойынша көркемсурет пен суретпен безендіру сақталды. Новгород пен Киевтегі Әулие София соборлары орыс сәулетінің басты дамушы бағыттарын анықтап, өз заманындағы негізгі конструктивтік және көркемдік жетістіктерді шоғырландырды. жүктеу/скачать 32,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|