Ерманова с. А

71 
 
отыратын  құбылыс  орын  алады.  Ауада  азот  оттегінің  ерітіліп 
пайдалануына жағдай жасайды, ӛйткені таза оттегімен тыныс алу 
мүмкін емес.  
 
Кӛмірқышқыл 
газы 
атмосфералық 
ауаның 
негізгі 
құрамының бірі. Бүкіл табиғат  әлемінде 146 млрд. тонна СО
2
 бар  
десек,  оның  тек  1,8%  ауада.    70%  теңіз  бен  мұхит  суларында 
еріген  күйінде  болады,  ал  22%  -  кейбір  минерал  элементтердің 
әктің  және  доломитттің  құрамында.  Қалған  мӛлшері  мал  және 
ӛсімдіктер әлемінде, тас-кӛмір, мұнай мен шіріген заттарда. 
СО
2 
атмосфераға адамдардың дем алуынан бӛлінеді (малдың 
да),  жанудан,  ішуден,  ашудан,  әк  пен  доломиттердің  ӛндірісте 
қайнатылуынан  пайда  болады.  Сонымен  қатар  оны  ӛсімдіктер 
фотосинтез  кезінде  пайдаланады.  Осылайша  пайда  болу  мен 
пайдаланудың  арасында  тепе-теңдік  байқалады,  сондықтан  оның 
мӛлшері  ауада  бір  деңгейде  0,03  %  кӛлемінде  кездеседі.  Ӛндірісі 
кӛп дамыған  қалаларда оның мӛлшері 0,037%-ға жетуі мүмкін. 
Адам  мен  жан-жануарлар  үшін  СО
2
-ның  физиологиялық 
маңызы  зор,  ол  тыныс  алу  орталығын  қоздырушы  болып 
саналады. 
СО
2
-ның  жоғары  концентрациясымен  дем  алу  тотығу-
тотықсыздану  процесін  бұзады,  оның  мӛлшері  жұтқан  ауада  4 
пайызға жеткенде  бас  ауырады, құлақта  шу пайда  болады, жүрек 
соғады. Ал 8 пайызға жетсе - ағза ӛледі. 

72 
 
Гигиеналық  тұрғыдан  қарағанда  СО
2
-ның  ауадағы  мӛлшері 
тазалық кӛрсеткіші. 
Емханалық орындардың ауасындағы СО
2
-ның шекті мӛлшері 
0,07%  -тен  аспауы  керек,  ал  үй  және  қоғамдық  орындардың 
ауасында 0,1%-тен. Кейінгі кӛрсеткішке сүйеніп біз ауаның тиімді 
алмасып түрғандығын анықтаймыз. 

жүктеу/скачать 0,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: