сҧйық қалдықтардан елді мекендерді тазалау әдістері
5.1. Топырақ және оның денсаулық ҥшін маңызы, жалпы тазалыққа әсері
Топырақ
химиялық,
биологиялық
және
басқа
құбылыстардың әсерімен тау жыныстарынан түзілген. Ол
минералдық, органикалық және биологиялық (микроағзалар)
заттардан құралады. Минералды бӛлігі тау-тастардан жаратылса,
органикалық
жағы
ӛсімдіктер
мен
жан-жануарлардың
қалдықтарынан құралады. Топырақта болатын барлық ӛзгерістер
микробтардың қатысуымен іске асады.
Ӛсімдік және жан-жануарлар тағамдарының сапасы
топырақтың түрі мен химиялық құрамына тікелей байланысты.
Бұл жәйттің денсаулыққа қатысы мол. Мысалы, топырақта йодтың
кем болуы оның тағамда да азаюына әсер етіп, халық арасында
жемсау ауруы кӛбейеді.
Жердің (топырақтың) физико-химиялық қасиеті жер асты
суларының сапасына да әсер етеді.
Жердің ауа райына да әсері бар. Ауа жердің жылуынан
қызады. Жер асты суларының деңгейі жоғары тұрса климат
бұзылып, ылғалдылық үйлердің қабырғасын сыздандырады.
Сұйық және қатты қалдықтарды зиянсыздандыруда жердің
алатын орны ерекше. Жергілікті жердің салауаттылығы нашар
103
ұйымдастырылса топырақ ласталады, бұл денсаулыққа тиімді
емес. Лас жерде нашар иістер, құрт-құмырсқалар, шыбын-
шіркейлер жинақталады, нәтижеде түрлі аурулардың туындауына
мүмкіншілік жасалады. Сондықтан біз жерді таза сақтауға
мейлінше кӛңіл бӛлуіміз керек.
