Ес мәні Есте қалдыру Есте сақтау Қайта жаңғыру Тану Ү дерістері т ү рлер І



бет2/2
Дата08.02.2022
өлшемі269 Kb.
#122542
1   2
Байланысты:
1-ЖП-көрнек

С А Н А Л Ы

Б Е Й С А Н А Л Ы


Қиял түрлері

ҚИЯЛ ТҮРЛЕРІ


























Ойлау ерекшеліктері



Ойлаудың даму ерекшеліктері




Жүріс
ерекшеліктері



Көрнекі –
іс әрекеттік


Жанама





Заттармен тікелей араласудан



Білім негізді



Заттар және олардың қасиеттерін жалпылау







Нақты байқаудан, бірақ оның өзі емес



Заттық сипатта болуынан



Ой үдерісін қайта түзуден



Байланыстар мен қатынастардың сөздік жүйеге келуі





Мақсатты бағытталған ой әрекетінен





Адамның іс-әрекет тәжірибесімен байланысты



Дерексіз-қисынды ойлау қабілетінен




Ойлау мазмұны

  • ТАЛДАУ

  • БІРІКТІРУ

  • САЛЫСТЫРУ

  • ДЕРЕКСІЗДЕНДІРУ

  • ЖАЛПЫЛАУ НАҚТЫЛАУ





О


Й
Л


А


У



  • ТҮСІНІК

  • ҰҒЫМ

  • ПІКІР

  • СӘЙКЕСТІК

(аналогия)







  • КӨРНЕКІ –ІС-ӘРЕКЕТТІК

  • БЕЙНЕЛІ

  • ДЕРЕКСІЗДЕНГЕН





  • ИНДУКЦИЯ

  • ДЕДУКЦИЯ


Әрқилы негізгі ойлау түрлері


КӨРНЕКІ ІС-ӘРЕКЕТТІК


ФОРМАҒА
ОРАЙ

КӨРНЕКІ-БЕЙНЕЛІ




ДЕРЕКСІЗ ҚИСЫНДЫ

ТЕОРИЯЛЫҚ


КӨРНЕКІ
БЕЙНЕЛІ



ТӘЖІРИБЕЛІК

ОЙ-ПІКІРЛЕРІ


КЕҢДІК ДӘРЕЖЕСІНЕ
ОРАЙ

(дискрусив)

СЕЗІМДІК


(интуитив)

ҚАЙТА ЖАСАУШЫ


ЖАҢАЛЫҚ ТОСЫНДЫҚ ДӘРЕЖЕСІНЕ
ОРАЙ

(репродуктив)

шығармашыл


(өнімді)
Сөйлеудің психологиялық сипаты

СӨЙЛЕУ







МӘНЕРЛІК



ӘСЕРЛІЛІК

ТҮСІНІКТІЛІК

МАҒЫНА-ЛЫҚ



















ХАБАРЛАУ



ЫҚПАЛ ЖАСАУ

БЕЛГІЛЕУ

БІЛДІРУ





АУЫЗЕКІ



І Ш К І

ЖАЗБА






Сөйлеудің физиологиялық негіздері

СӨЙЛЕУДІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ПЕРИФЕРИЯЛЫҚ
ЖҮЙЕЛЕРІ:

  • ДЫБЫСТАУҒА ҚАЖЕТ ТЫНЫС АЛУ АҒЗАЛАРЫ

(энергетикалық)

  • ДЫБЫСТАУҒА ҚАЖЕТ АУЫЗ-ТАМАҚ БҰЛШЫҚ ЕТТЕРІ (венераторлық)

  • МҰРЫН-ЖҰТҚЫНШАҚ, БАС СҮЙЕГІ, ТАМАҚ, КӨКІРЕК ҚУЫСЫ (резонаторлық)









СӨЙЛЕУ









Бас миы сол жартышарларының сөйлеу қызметтері





Сөйлеудің синтагматикалық, парадигматикалық тетіктері



Сөз қабылдау тетіктері

Жауап сөз ұйымдастыру тетіктері


КӨҢІЛ-КҮЙ, ЕРІК ҮДЕРІСТЕРІ
ПСИХИКАЛЫҚ ҚАЛЫП
Көңіл-күй және сезім мәні


АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ:

  • СУБЪЕКТТІ СИПАТЫ;

  • РАХАТ НЕ КҮЙЗЕЛІСКЕ КЕЛТІРЕДІ;

  • ОРТАМЕН БОЛҒАН ӨЗАРА ҚАТЫНАСТЫ БЕЙНЕЛЕЙДІ;

  • СИПАТТАРЫ ӘРҚИЛЫ;

  • ДАМЫЛ ТАПТЫРАДЫ НЕ ҚОЗДЫРАДЫ.





  • ЛИМБИКАЛЫҚ ЖҮЙЕ ҚЫЗМЕТІ;

  • РЕТИКУЛЯР ФОРМАЦИЯ ҚЫЗМЕТІ;

  • ҚАНҒА АДРЕНАЛИН ҚОСЫЛУЫ;

  • БАС МИЫ ҚАБЫҒЫНЫҢ МАҢДАЙ БӨЛІКТЕРІНІҢ ЖҰМЫСЫ;

  • ЕКІНШІ СИГНАЛДЫҚ ЖҮЙЕ ҚЫЗМЕТІ.





ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ


НЕГІЗДЕРІ


Көңіл шарпулары мен сезімдер топтамасы





Интеллек-туалды



Эстетика-
лық

Инабатты-
лық





Стеникалық-Астеникалық

Күшті -Әлсіз



Көңіл-күй


(настроение)

Шарпулар
(аффекттер)

Құмарлық шабыт
(страсти)






Көңіл-күй және шарпулар (аффекттер) ерекшеліктері



Көңіл-күй





  1. ЭМОЦИЯЛЫ КҮЙЗЕЛІСТІҢ АСА ЖОҒАРЫ СИПАТТА КӨРІНУІ;




  1. ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ӨТУІ;




  1. ЖАЙЫЛМАЛЫ СИПАТТА БОЛУЫ;




  1. ЭМОЦИЯЛЫҚ КҮЙЗЕЛІСТІҢ БАЙЫПСЫЗДЫҒЫ.



  1. ЭМОЦИЯЛЫҚ КҮЙЗЕЛІСТІҢ ҚАРҚЫНСЫЗДЫҒЫ;




  1. ЭМОЦИЯЛЫҚ КҮЙЗЕЛІСТІҢ СОЗЫЛМАЛЫҒЫ;




  1. КҮЙЗЕЛІС ДЕРЕКСІЗДІГІ




  1. ӨЗІНДІК ЖАЙЫЛМАЛЫ (ДИФФУЗДЫ) СИПАТТА БОЛУЫ.








Шарпулар


(аффекттер)


Еріктіктің психологиялық сипаты





ЕРІК ӘРЕКЕТТЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ



ЕРІК ӘРЕКЕТТЕРІН ОРЫНДАУДАҒЫ САНА ЖӘНЕ АВТОМАТИЗМ РӨЛІ





САНАЛЫ МАҚСАТТЫ БАҒЫТТЫЛЫҚ



ЕРІКТІК ӘРЕКЕТТЕР



ОЙЛАУ ҮДЕРІСТЕРІМЕН БАЙДАНЫСТЫЛЫҒЫ



САНАЛЫ ӘРЕКЕТТЕР





ӘРЕКЕТ-ҚОЗҒАЛЫСПЕН БАЙЛАНЫСТЫЛЫҚ



БЕЙСАНА
(АВТОМАТ) ӘРЕКЕТТЕР







ЕРІКТІҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ



ЕРІК ӘРЕКЕТТЕРІ





СҮЙЕК -БҰЛШЫҚ ЕТ



ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ
(БАС МИЫ ҚАБЫҒЫ)

ӘРЕКЕТ-ҚОЗҒАЛЫС










Дағды мәні

Адамның табиғи үйреншікті
біліктері

Әдейі, жағдайға байланысты үйренген біліктері



НЕГІЗГІ ҚҰРЫЛЫМ БІЛІКТЕРІ





ДАҒДЫ



ҚАЛЫПТАСУ КЕЗЕҢДЕРІ





АВТОМАТТЫ


ДАҒДЫ





БІРІКТІРУ


(синтетикалық)
ДАҒДЫ







ТАЛДАУ
(аналитикалық)
ДАҒДЫ


ТҰЛҒА ПСИХОЛОГИЯСЫ
Тұлғаның мәндік сипаты

Т Ұ Л Ғ А С И П А Т Ы



  1. Адам дүниетанымының мазмұны, оның психологиялық мәні;




  1. Адам дүниетанымы мен наным-сенімдерінің біртұтастығы және олардағы әрқилы қоғамдық топтар мүшелерінде көрінетін қарама-қарсылықтардың болуы;




  1. Адамның қоғамдағы өз орнын саналы тануы;




  1. Қажеттіліктер мен қызығулар мазмұны және сипаты;




  1. Қызығулар тұрақтылығы және жеңіл ауысуы;




  1. Қызығулар тарлығы немесе көптараптылығы;




  1. Әрқилы тұлғалық қатынас және көрініс дәрежесі.


Тірек түсініктер топтамасы: индивид, тұлға, субъект, даралық

ТҰЛҒА


ИНДИВИД
(тек өкілі)





СУБЪЕКТ

ДАРАЛЫҚ


ӘЛЕУ-МЕТТІК



БИОЛО-ГИЯЛЫҚ





ЖЕКЕЛІК БЕЛГІЛЕРІ



ЖАЛПЫ БЕЛГІЛЕРІ



ТҰЛҒА



ТҰЛҒА





ИНДИВИД

ИНДИВИД




СУБЪЕКТ

СУБЪЕКТ




ДАРАЛАНҒАН

ТҰТАС




ДАРАЛЫҚ

ДАРАЛЫҚ


СЫРТТАЙ БЕЛГІ

ІШКІ
БЕЛГІ



ТҰЛҒА


ДАРАЛЫҚ

СУБЪЕКТ


ИНДИВИД


Тұлғаның психологиялық құрылымы




Қ АЛЫПТАСУ
ЖАҒДАЯТТАРЫ









Даралықты психологиялық тарап



Дүниетанымдық тарап

Әлеуметтік психологиялық тарап



Психикалық үдерістер



БАСҚА АДАМДАРМЕН ҚАТЫНАС



МОРАЛЬДЫҚ ҚАЛЫП



ДҮНИЕТАНЫМ



ӘЛЕУМЕТТІК РӨЛ

ПСИХИКАЛЫҚ ҚАСЕИТТЕР







ПСИХИКАЛЫҚ


ҚАЛЫП

ӘЛЕУМЕТТІК БАҒДАР

АДАМГЕРШІЛІК ҚАЛЫП



ӘЛЕУМЕТТІК ҰСТАНЫМ



ПСИХИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМ






Қызығулардың психологиялық сипаты





  1. Әсерлі;

  2. Әсерсіз;

  3. Тұрақты;

  4. Тұрақсыз;

  5. Тікелей;

  6. Жанама;

  7. Терең;

  8. Үстірт;

  9. Күшті;

  10. Әлсіз;

  11. Белсенді;

  12. Енжар.

  1. Әрқилы іс-әрекет саласындағы адамдар тек танымфдық үдерістері ғана еме, сонымен бірге шығармашыл күштері белсенділігінің артуы;

  2. Іс-әрекеттер мақсаттары мен қимылдарының әдеттегіден жоғары, нақтылана түсуі;

  3. Нақты кәсіптік саладағы адамдар білімінің кеңейуі және тереңдей түсуі;

  4. Белгілі іс-әрекетпен ұзақ шұғылдануға ықпал етуші өзіндік көңіл-күй қанағаты.




Темпераменттің психологиялық сипаты



ЖОҒАРЫ ЖҮЙКЕ ӘРЕКЕТІНІҢ ТИПТЕРІ

ЖҮЙКЕ ҮДЕРІНІСІНІҢ ҚОЗУ ЖӘНЕ ТЕЖЕЛУ СИПАТЫ

ТЕМПЕ-РАМЕНТ
ТҮРІ



КҮШІНЕ ОРАЙ



ТЕҢДЕСТІГІ-НЕ ОРАЙ



ҚОЗҒАЛМА-ЛЫЛЫҒЫНА ОРАЙ



КҮШТІ





Күшті



Тепе-тең



Қозғал-
малы



Санг-
виник



Ұстам-
сыз





Күшті



Тепе-
теңдігі
жоқ





Қозғал-
малы



ХОЛЕРИК



ЕНЖАР
(инертті)



Күшті



Тепе-тең



Кем
қозғалмалы



ФЛЕГМАТИК



ӘЛСІЗ





Әлсіз



Тепе-
Теңдігі
жоқ





Кем
қозғалмалы



М ЕЛАН-ХОЛИК



Әрқилы темперамент иелерінің психологиялық ерекшеліктері

САНГВИНИК

ХОЛЕРИК









ФЛЕГМАТИК

МЕЛАНХОЛИК


Мінез мәні





ҚОРШАҒАН ОРТАҒА БАЙЛАНЫСТЫ



Еріктік байланыстарға
орай


  • СЕНІМДІ

  • ПРИНЦИПСІЗ

  • БАТЫЛДЫҚ

  • ТАБАНДЫЛЫҚ

  • ҰСТАМДЫЛЫҚ

  • ДЕРБЕСТІК

  • ЫНТАЛЫЛЫҚ



ІС-ӘРЕКЕТКЕ


БАЙЛАНЫСТЫ



  • ІСКЕР

  • ІСКЕ СЕЛҚОС

КӨҢІЛ-КҮЙГЕ
ОРАЙ



  • ЕКПІНДІЛІК

  • СЕЗІТАЛ

  • ЕНЖАР

  • БЕЙТАРАПТЫҚ Т.Б.


АДАМДАРМЕН ҚАТЫНАСЫНА ОРАЙ



  • ҮЙІРШЕҢ

  • ТҰЙЫҚ



САНА-СЕЗІМГЕ


ОРАЙ



ӨЗІНДІК ҚАТЫНАСЫНА ОРАЙ



-ТЕРЕҢ ОЙЛЫЛЫҚ
-ТАПҚЫРЛЫҚ
-ЗЕРЕКТІК
-ӘУЕСТІК
ЖӘНЕ Т.Б.



  • ЖАҚСЫЛЫҚҚА ҮЙІР

(альтрусист)

  • өзімшіл

(эгоист)




Қабілеттер мәні
Ә
ДАНЫШПАН-ДЫЛЫҚ
леуметтік

шарттар






НЫШАНДАР







ДАРЫНДЫЛЫҚ





ТАЛАНТ

АРНАЙЫ

ҚАБІЛЕТТЕР
Қабілеттердің
даму
деңгейі


ІС-ӘРЕКЕТ

нышандар


ІС-ӘРЕКЕТТІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ СИПАТЫ


Іс-әрекет мәні



І с-ә р е к е т





ЕРЕКШЕЛІГІ


  • ҚОҒАМДЫҚ СИПАТЫ

  • МАҚСАТТЫЛЫҒЫ

  • ЖОСПАРЛЫЛЫҒЫ

  • ЖҮЙЕЛІЛІГІ



Мәні



  • АДАМ ӘРЕКЕТІНІҢ ЖИЫНТЫҒЫ



ТҮРЛЕРІ



  • ойын

  • ОҚУ

  • ЕҢБЕК







І С - Ә Р Е К Е Т




Іс-әрекет субъектісі ретіндегі адам мәселелері жөніндегі негізгі ғылымдар

талант

шығарма-шылық




АКСИОЛОГИЯ
(құндылықтар теориясы)

Қарым-қатынас және әлеуметтік қылық субъектісі

ҚАБІЛЕТТЕР







  • ОҚУ, БІЛІМ АЛУ ТАРИХЫ

  • МӘДЕНИЕТ ТАРИХЫ

  • ТЕХНИКА ТАРИХЫ

  • ФИЛОСОФИЯ ТАРИХЫ

  • КИБЕРНЕТИКА

  • СЕМИОТИКА

  • ПСИХОЛОГИЯ

  • ТАНЫМ

  • ПСИХОЛОГИЯСЫ


ҒЫЛЫМТАНУ
ДИДАКТИКАСЫ

ТЕОРИЯЛЫҚ ІС-ӘРЕКЕТ
(ТАНЫМ)
СУБЪЕКТІСІ

-КИБЕРНЕТИКА
-СЕМИОТИКА
-ПСИХОЛОГИЯ
-ТАНЫМ
ПСИХОЛОГИЯСЫ






ТАНЫМ ТЕОРИЯСЫ


ЭКОНОМИКА

-ИНДУСТРИЯ, МЕДИЦИНА
-АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ
ҒЫЛЫМДАРЫ
-ТЕХНИКА ҒЫЛЫМДАРЫ
-ТЕХНИКАНЫҢ ЖАЛПЫ ТЕОРИЯСЫ

ТӘЖІРИБЕЛІ ІС-ӘРЕКЕТ
(ЕҢБЕК)
СУБЪЕКТІСІ

-ЗАҢ ҒЫЛЫМДАРЫ
-ТЕХНИКА ҒЫЛЫМДАРЫ
-ИНЖЕНЕРЛІК ПСИХОЛОГИЯ
-ЕҢБЕК ПРОЦЕСТЕРІ
ФИЗИОЛОГИЯСЫ




САЯСИ ЭКОНОМИЯ



-ТАРИХ ҒЫЛЫМДАРЫ
-ӘЛЕУЕТТАНУ
-ЛОГИКА
-ГНОСЕОЛОГИЯ
(ЭПИСТЕМОЛОГИЯ)

САНА
(болмыс бейнесі)
ІС-ӘРЕКЕТ
(шынайы болмысты қайта жасау)

-КИБЕРНЕТИКА АҚПАТТАРЫҚ ТЕОРИЯМЕН
-ЖАЛПЫ ПСИХОЛОГИЯ
-ГЕНЕТИКАЛЫҚ
ПСИХОЛОГИЯ
-ЖОҒАРЫ ЖҮЙКЕ ӘРЕКЕТІ ФИЗИОЛОГИЯСЫ


ФИЛОСОФИЯ




Адам және жануарлар әрекеттерінің ерекшеліктері

Аса мәнді ерекшеліктері

Жануаралар іс-әрекеті

Адам іс-әрекеті

Инстинктті-
Биологиялық
сипаты

Танымдық қажеттікке орай бағытты, субъекттік мәнге ие





Қоғамнан тыс,
бірлікті
Іс-әрекеттен
оқшау

Бірлікті іс-әрекеттегі орнына қарай әрбір қимыл адамға, қажет мәнге ие болады, заттық сипат алады





Жануар көрнекі
әсерді басшылық
етеді

Адамдар дерексіздікке енеді, заттар байланыс-қатынастарын таниды, олардың арасындағы себепті тәуелділіктерді ашады



Жануар әрекеті нәсілдік бекіген қылық бағдарламасына орайласқан

Адам әрекетінде әлеуметтік қатынас құралдары (тіл, бсқа да белгі жүйелері) арқылы тәжірибе беріледі, бекиді



Жануардың құралды іс-әрекет бастаулары қандай да жаңа әрекет –қимылдар жасап, іске асыра алмайды

Адам іс-әрекетімен еңбек құралдары жасалады


Іс -әрекет құрылымы

ІС-ӘРЕКЕТ







СЕП-
ТҮТРКІЛЕР
(мотивтер)

ӘРЕКЕТ ЖОЛДАРЫ
мен
ТӘСІЛДЕРІ

МАҚСАТЫ







жақын,


алыс

жеке,
қоғамдық

жақын, алыс

жеке, қоғамдық

интериоризация

СЫРТТАЙ, ЗАТТАСҚАН

ІШКІ, АҚЫЛДЫҚ





экстериоризация

ОПЕРАЦИЯ







Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет