Өндірістік жарықтандыруға арналған гигиеналық талаптар.
Өндірістік жарықтандырудың негізгі міндеті жұмыс орнында көрнекі жұмыстың сипатына сәйкес келетін жарықтандыруды сақтау болып табылады. Жұмыс бетінің жарықтандырылуын арттыру объектілердің жарықтығын арттыру арқылы олардың көрінуін жақсартады, бөлшектерді ажырату жылдамдығын арттырады, бұл еңбек өнімділігінің өсуіне әсер етеді. Сонымен, жарықтандыру 30-дан 75 лкс-ке дейін ұлғайған автомобильдерді құрастыруға арналған негізгі конвейерде белгілі бір операцияларды орындау кезінде еңбек өнімділігі 8% өсті. Әрі қарай 100 люкске дейін өскен кезде – 28%-ға (проф. А.Л. Тархановтың айтуы бойынша). Жарықтандыруды одан әрі арттыру өнімділікті арттырмайды.
Өнеркәсіптік жарықтандыруды ұйымдастыру кезінде жұмыс бетінде және айналадағы объектілерде жарықтылықтың біркелкі таралуын қамтамасыз ету қажет. Жарық жарықтан күңгіртке қарай қарау көзді қайта реттеуге мәжбүр етеді, бұл көру шаршауына және сәйкесінше еңбек өнімділігінің төмендеуіне әкеледі. Ірі цехтарда табиғи жарықтандырудың біркелкілігін жақсарту үшін аралас жарықтандыру жүргізіледі. Төбенің, қабырғалардың және жабдықтың ашық түсі жұмысшының көру аймағында жарықтылықтың біркелкі таралуына ықпал етеді.
Өндірістік жарықтандыру жұмыс істейтін адамның көру аймағында өткір көлеңкелердің болмауын қамтамасыз етуі керек. Өткір көлеңкелердің болуы заттардың көлемі мен пішінін, олардың айырмашылығын бұзады және сол арқылы шаршауды арттырады, еңбек өнімділігін төмендетеді. Әсіресе зиянды жылжымалы көлеңкелер, бұл жарақатқа әкелуі мүмкін. Көлеңкелерді жұмсарту керек, мысалы, жарық тарататын сүтті көзілдіріктері бар шамдарды, табиғи жарықта, күннен қорғайтын құралдарды (жалюздер, қалқалар және т.б.) қолдану.
Жұмысшының көру аймағындағы объектілердің көрінуін жақсарту үшін тікелей және шағылысқан жарқыл болмауы керек. Жарқыраған - бұл визуалды функциялардың бұзылуына әкелетін жарықты беттердің жоғары жарықтығы (жарқырату), яғни. объектілердің көрінуінің нашарлауы. Жарқырау жарық көзінің жарықтылығының төмендеуімен, шамның қорғаныс бұрышын дұрыс таңдаумен, шамдар суспензиясының биіктігінің жоғарылауымен, жұмыс бетіне жарық ағынының дұрыс бағытымен шектеледі, сонымен қатар жұмыс бетінің көлбеу бұрышын өзгерту арқылы. Мүмкіндігінше жылтыр беттерді күңгіртпен ауыстыру керек.
Жұмыс орнындағы жарықтандырудың ауытқуы, мысалы, желідегі кернеудің күрт өзгеруінен туындаған, көздің қайта бейімделуін тудырады, бұл айтарлықтай шаршауға әкеледі. Уақыт бойынша жарықтандырудың тұрақтылығына қалқымалы кернеуді тұрақтандыру, арматураны қатаң орнату және газ разрядтық шамдарды қосу үшін арнайы тізбектерді пайдалану арқылы қол жеткізіледі.
Өнеркәсіптік жарықтандыруды ұйымдастыру кезінде жарық ағынының қажетті спектрлік құрамын таңдау керек. Бұл талап әсіресе түстердің дұрыс шығуын қамтамасыз ету үшін және кейбір жағдайларда түс контрастын жақсарту үшін өте маңызды. Оңтайлы спектрлік композиция табиғи жарық береді. Түстердің дұрыс репродукциясын жасау үшін кейбір түстерді жақсартатын және басқаларды әлсірететін монохроматикалық жарық қолданылады.
Жарықтандыру қондырғылары ыңғайлы және қолдануға ыңғайлы, ұзақ мерзімді болуы, эстетика, электр қауіпсіздігі талаптарына сай болуы, жарылыс немесе өрттің себебі болмауы керек. Бұл талаптарды қамтамасыз ету қорғаныш жерге тұйықтауды немесе жерге тұйықтауды қолдану, портативті және жергілікті шамдардың қоректендіру кернеуін шектеу, жарықтандыру желісінің элементтерін механикалық зақымданудан қорғау және т.б.
80-ші жылдардың соңында жарықтандыру гигиенасында жаңа тенденция пайда болды - жұмыс күні ішінде динамикалық жарықтандыру. Қарқындылығы немесе спектрі бойынша өзгеретін жарықтандырудың бұл түрі шаршаудың алдын алудың тиімді әдісі болып табылады. Оны табиғи жарық жеткіліксіз бөлмелерде, қарқынды визуалды-эмоционалды және монотонды жұмыста қолдану тиімді.
Достарыңызбен бөлісу: |