Берешектер борышы дегеніміз ұйымның алашағы, осыған сәйкес ұйымның берешегі алашақ қарызы деп аталады.
Ұйым есебінің нақты болуын қамтамасыз ету үшін, мүліктер мен қаржылық қоға тугендеу жасалады. Тугендеу – дегеніміз бухгалтерлік есептің бір тәсілі және арнаулы бір уақыттағы бухгалтерлік есеп көрсеткіштерін, нақты бар мүліктермен салыстыру болып табылады.
Ұйымның есеп саясатын дайындаған кезде, бас бухгалтер мен бухгалтерия кызметкерлерінің лауазымдық нұсқамасы қоса дайындалады, онда олардың орнындайтын жұмыстары, міндеттері, құқықтары мен жауапкершіліктері көрсетіледі.
Әрбір іс жүзінде атқарылған экономикалық факт шаруашылық операция деп аталады.
Өлшем бірліктерін пайдалану бухгалтерлік есепті жүргізудуің шаруашылық негізгі шарттарының бірі болып табылады. Өлшем бірліктерін қолдану арқала ұйымның қаржалақ –шаруашылық қызметтерінің өрісіне байланысты сандық, сомалық және басқа да көрсеткіштер анықталады. Өлшем бірілктері натуралдық, еңбек өлшемі және ақшалай өлшем бірліктері болып бөлінеді.
Натуралдық өлшемдер (кг, м, дана, м2 , м3 және басқалар) негізгі құралдар мен құндылықтарды, дайын өнімдерді және т.б. өлшеуі үшін қажет. Меншік түрлеріне қарамастан, натуралдық өлшемдердің көмегімен, олардың сақталуы бақылауға алынады, өнім дайындау барысында өндіру және сату көлемін анықтауға қолданылады. Өндірістік тапсырмалар мен есепптік көрсеткіштер салыстырылып және сараптаулар жүргізіледі.
Еңбек өлшемдер (сағат, күн, ай және т.б.) еңбек етуге кеткен уақытты аныөтауға мүмкіндік береді. Солардың негізінде нормалар белгіленіп, еңбек ақы есептеліп, еңбек өнімділігін анықтау үрдісінде пайдаланылады.
Ақшалай өлшем – ортақ көрсеткіш. Бұрын натуралды және еңбек өлшемдері түрінде есптелген шығындары, ұйымның мүліктік құқығының көлемі, ұлттық валюта арқалы (болмаса стандарт бойвыша көрсетілген, қолданыстағы басқа валюта) анықталып, сметалар, өндірістік тапсырыстар, есептер және баланстар жасаланады.
Шаруашылық қызметін қамтамасыз ететін объектілер құрамына төмендегілер кіреді:
Достарыңызбен бөлісу: |