1. Конфуций ілімі 2 Кант этикасы3 Жүсіп Баласағұн философиясы Құң-�� (қ��а��а: 孔⼦) немесе Конфу��� �ә�ме�ә�
«Құң ұстаз» (551—479 ЗБ) — ілімі мен пәлсапасы қытай, корей, виетнамдық және жапон өмір тұрысы мен ойлау ғұрыпына терең ықпал еткен, әйгілі қытай ақылманы және әлеуметтік пәлсапашысы. Конфуций ілімінің ерекшелігі сол, ол адамгершілік мәселелерін бірінші кезекке қойған. Ал рух, аспан денелерінің қозғалу заңдылықтарына еш көңіл бөлмейді.
«Өмірдің не екенін білмей жатып, өлімнің, рухтың не екенін қайдан білейік», — деген екен ол. Алайда, көкті пір тұтқандығы ақиқат, көк тәңірісіне құрбандық шалуды
оған деген адамдардың көрсеткен құрметі деп түсінген.
0 ҚАНТ ТЕОЛОГИЯ МЕН ФИЗИКАҒА ТӘУЕЛСІЗ МОРАЛЬ ТЕОРИЯСЫН ҚҰРҒЫСЫ КЕЛДІ МОРАЛЬ ТУРАЛЫ БАРЛЫҚ ТҮСІНІКТЕР АДАМНЫҢ ЗЕРДЕСІНЕН БАСТАУ АЛАДЫ,ОЛАР АПРИОРИ.МОРАЛЬДЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚ,ҚАНТТЫҢ ОЙЫНША,АДАМНЫҢ ПАРЫЗ СЕЗІМІНЕ СӘЙКЕС ӘРЕКЕТ ЕТЕТІН ӨМІРІНІҢ ӨН БОЙЫНДА ҚАЛЫПТАСАДЫ. ЖАЙ ҒАНА ІЗГІ НИЕТТІ БОЛУ,ӨЗГЕЛЕРДІҢ МҮДДЕСІН ҚҰРМЕТТЕУ НЕМЕСЕ ИГІ ІС ЖАСАУ ЖЕТКІЛІКСІЗ,ӨЙТКЕНІ АДАМ ЖАҚСЫЛЫҚҚА ТАБИҒАТЫНАН БЕЙІМ.БАРЛЫҚ ТАБИҒИ ӘРЕКЕТТЕР ЗАҢҒА САЙ КЕЛЕДІ. Моральдың өзегі-адамгершелік заңдары ұсынғандай әрекет жасау қабілеті. Бұл- адамның еркін мәжбүрлейтін объективті заң. Кант оны императив деп атады.Гипотетикалық императив:"Егер у-ке тап болғыңыз келмесе,сіз х-ті істеуге тиіссіз,бірақ сіз қалағаныңызға жете алмасаңыз, бұл тек сіздің міндетіңіз,сіз парызыңыз ғана",-дейді. Бір ғана бұлжымайтын императив бар: "Сіздің әрекетіңіз принципке бір ғана жағдайда,егер сіз бұл принциптің әмбебап заңға айналуын қаласаңыз ғана сәйкес келеді".Кант бұлжымайтын императив синтездік және априори болуы тиіс деген пікірді ұстанды.Өз императивінің мәнін Кант заң тұжырымдамасынан туындатты. Иммануил Кант
Дастанның идеялық композициясы төрт ұлы ұғымнан, төрт қымбат қасиеттерден:
Қанағат ұстанымнан құрастырылуы тегін емес. Ж.Баласағұн ұстанымында мұндай жеке кісілік қасиеттер бір-бірімен тұрақты үйлескен
Жүсіп Баласағұн
01
«Құтты білік» - өз дәуірінің адамгершілік принциптері мен этикалық нормаларының бейнесі іспеттес шығарма саналған. Дастанда ақын әділдік,
ақыл-парасат, бақ-дәулет, қанағат-ынсап туралы ой толғайды. Сондай-ақ адамгершілік, оқу-білім, тәлім-тәрбие, әдептілік хақында өсиет-ғибрат
жасайды.