«Фармацевтикалық ақпарат» пәні бойынша
Иллюстрациялық материалдар
жүктеу/скачать 227 Kb.
|
Фармацевтикалық-ақпарат
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы №5
- Дәріс тезистері
| Иллюстрациялық материалдар: презентация
Әдебиет: Қорытынды сұрақтар: Құжаттарды сипатына қарай түрленуі (классификация) Библиографиялық сипаттама дегеніміз не? Индексифирование дегеніміз не? Аннотирование және реферирование түсініктері? Алфавиттік заттық каталог УДК? Тақырыбы №5: Дәрілік заттар туралы автоматтандырылған анықтама-ақпараттық жүйенің құрылуы Мақсаты: студенттерді дәрілік заттар туралы автоматтандырылған анықтама-ақпараттық жүйенің құрылуымен таныстыру. Дәріс тезистері: Фармацевтикалық бизнестің ұйымдастырылып жақсы жұмыс істеуін бақылап реттейтін органдардың жұмыстарының тиімді түрде жүргізілуі нарықтағы дәрілік заттар туралы шынайы да дұрыс ақпараттардың болуына байланысты болады. Ақпараттарды жинау, сақтау және жылдам жөндеу, тарату технологияларының тиімді жолдары білікті мамандардыңеңбегін жеңілдетіп, еңбек өнімділіктерін жоғарлатып, уақыттарын көптеген есе үнемдеуге мүмкіншіліктер береді. Интернетті қолдану (Web – коммуникациялары, электрондық почта) географиялық факторлардың әсерін азайтады, телефон арқылы сөйлесу және құжаттарды жіберу, алуға жұмсалатын қаражаттар мен шығындалатын уақыт мөлшерін қысқартады. 1998 жылы қабылданған «Халық денсаулығы» Мемлекеттік бағдарламассы негізінде дәрілік заттар туралы ақпараттық мәліметтердің базалық қоры құрылды. Аталған мәліметтер қоры тұрғындарды қауіпсіз және жоғары дәрежедегі тиімді дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етудің тиімді жолы ретінде қарастыруға болады. ДСМ фармацевтикалық тексеру Комитеті мен дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды және медициналық техникаларды сараптаудың ұлттық орталығы (ДЗМБМТС ҰО) енгізген бүгінгі күн талаптарына сай ақпараттық технологиялар дәрілік заттар айналысы саласына қатысушыларды қысқа мерзім ішінде дәрілік заттарды мемлекеттік тіркеуден өткізу туралы жылдам ақпараттық мәліметтермен қамтамасыз ету негізінде рұқсатсыз әкелінетін дәрілік заттарды азайтуға ықпал етті. Қазіргі кезде ҚР «Дәрілік заттардың Мемлекеттік реестрі» көпбағытты компьютерлік бағдарламасы құрылып, тиімді түрде жұмыс істеуде «ДЗ Мемлекеттік реестрі» 1993 жылдан бастап мемлекеттік тіркеуден және қайта тіркеуден өткізілген 7 мыңнан аса дәрілік заттар туралы ақпараттық мәліметтерді қамтиды. Аталған компьютерлік бағдарлама көлемді, мобилді, бүгінгі күн талаптарына икемделген, аз ғана уақыттың ішінде тіркеуден өткен ДЗ сауда, генерикалық аттарымен, өндіруші елдердің классификациялық кодтары, тіркелу күні, тіркелу куәлігі нөмірлері бойынша ақпараттық мәліметтер алуды қамтамасыз етеді. «ДЗ мемлекеттік реестрі» бағдарламасында өмірлік қажетті ДЗ тізімі, дәрігердің рецептісіз босатылатын ДЗ тізімі, нормативтік-құқықтық актілер, ДЗ ҚР әкелуге және сыртқа шығаруға рұқсат беруді безендірудің автоматтандырылған бағдарламасы енгізілген. Осының арқасында 100-ден астам түрлі хаттарды жазып жіберуге 1 сағаттан аз уақыт жеткілікті саналады. «Сертификатталған фармацевтикалық өнімдерді талдау» компьютерлік бағдарламасы ДЗ өндіруші елдер, фармакотерапиялық топтары, дәрілік формалар, сертификаттау органдары, сертификаттау және сертификатты беру күндері бойынша ақпараттық мәліметтерді алу арқылы нарықта тіркеуден өтпеген ДЗ нақты түрде анықтауға мүмкіндіктер береді. 2001 жылдың желтоқсан айынан бастап ҚР ДСМ www.dari.kz. сайты жұмыс істейді. Аталған сайтда фармацевтикалық қызметті лицензиялау тәртібі, ДЗ тіркеуден өткізу, сертификаттау тәртіптері, ДЗ экспорттауға, жарнамалауға келісімдер туралы ақпараттық мәліметтер қамтылған. ДЗ Мемлекеттік реестрінің электрондық түрі, арнайы қорғаныс кілттерімен жабдықталған, www.dari.kz. сайты арқылы әр ай сайын жаңартылып отырады. Мемлекеттік реестрдің кітап вариантында ДЗ атын іздеуге орташа есеппен 5-7 минут уақыт кетсе, электрондық түрінде 10-15 секнд уақыт жұмсалады. ДЗ тіркеуді автоматтандыру мақсатында фармацевтикалық тексеру комитеті, ДЗМБМТС ҰО, фармакологиялық, фармакопеялық комиссиялар және лабораториялар үшін бірдей түрде көпбағытты компьютерлік бағдарлама негізінде электрондық мәліметтер жүйесі дайындалуда. Аталған бағдарлама ДЗ тіркеуге арыз беруден бастап тіркеу куәлігін беруге дейінгі барлық сатыларды қамтып, ДЗ мемлекеттік тіркеуден өткізу процесіне қатысушы барлық субъектілерді қамтиды. ДСМ Фармацевтикалық тексеру комитеті және ДЗМБМТС ҰО Фармацевтикалық қызметті лицензиялау, фармацевтикалық өнімдерді сертификаттау мәліметтері базасын құру жұмысын жүргізуде. Аталған жұмыстар нәтижесінде берілген сертификаттар, сапасы қанағаттанарлықсыз және фальсификацияланған ДЗ туралы жылдам ақпараттар алуды қамтамасыз етеді. ДЗМБМТС ҰО базасында ақпараттық-аналитикалық маркетингтік орталық құру жұмысы басталған. Аталған орталықтың негізгі мақсаты – ДЗ қажеттілігін анықтау. ДЗМБМТС ҰО мен ДСМ ФТК біріктіретін локалдық компьютерлік жүйе бойынша бірыңғай компьютерлік кеңестік құру жоспарланған. Тұрғындарды сапалы, қауіпсіз және тиімді ДЗ қамтамасыз етудің алғы шарты болып уақыттылы және шынайы түрдегі ДЗ туралы ақпараттық мәліметтер саналады. Сапасыз және фальсификацияланған фармацевтикалық өнімдер сертификациялау және босату сатыларында анықталады. Сондықтан аталған сатыларда сатуда сапасыз ДЗ алынып, бекітілген тәртіп бойынша жойылып отырады (реэкспорт). Практикада фальсификацияланған ДЗ туралы фармацевтикалық фирма өкілдерінің хабарламасының фармацевтикалық бақылау органдарына жеткізілуі және қажетті шешім қабылдауға екі айға жуық уақыт кетеді. Осы уақыт аралығында басқа дәріханалық ұйымдар мен дистрибьюторлар жағдайды білмегендіктен фальсификацияланған фармацевтикалық өнімдерді сатуды жалғастыра береді, себебі бүгінгі күнге дейін фармацевтикалық субъектілерді оперативті түрде хабардар ететін жүйе елімізде әлі жасалмаған. Қазіргі кезеңде Республикалық бірыңғай жылдам түрде фальсификацияланған фармацевтикалық өнімдер туралы хабардар ету жүйесі ДЗМБМТС ҰО ақпараттық жүйесіне және www.dari.kz. сайтына енгізілуде. Аталған оперативтік жүйеге кіргізіледі: ДЗ электрондық идентификаторы, лабораториялар мен фармацевтикалық бақылау органдарына оригиналды препараттарды фальсификацияланған дәрілерден ажыратуға мүмкіндіктер береді; Барлық фальсификацияланған және сапасыз ДЗ туралы ақпараттар; Сапасыз және фальсификацияланған ДЗ сауда жүйесінен алып тастауға берілген ДСМ ФТК нұсқауы; Қайтарып алынған және күшін жойған сертификаттардың тізімі. Хабардар ету жүйесінің ақпараттық көздері болып фармацевтикалық тексеру органдары, аккредитациядан өткен лабораториялар, фармацевтикалық фирма өкілдері, дәріханалар мен аурухана, клиникалар саналады. Аталған оперативтік жүйені құрудың өзіндік қиындықтары ббар. Әсіресе шалғай аймақтарда, ауылдарда қиындықтар туғызады, интернеттің жеткіліктілігі, компьютердің болуы. Бұл бағытта фармацевтикалық бақылау органдарының мамандарына, фармацевтикалық қызметті дамытуды қолдау Ассоциациясы қызметкерлеріне қосымша жауапкершіліктер жүктеледі. Сонымен қатар, белгілі ақпараттық мәліметтер. Көпшілік назарына жеткізілмеуі талап етіледі, атап айтқанда ДЗ электрондық идентификаторлары туралы мәліметтер тек қана лабораториялар мен фармацевтикалық бақылау органдарына таратылады т.б., сондықтан арнайы ену паролі қарастырылады. Денсаулық саласында жалпы ақпараттық жұмыстарды «Медициналық ақпарат» ЖАҚ бірнеше бағыттарда жүргізеді. Олардың ішіндегі басты бағыттарының бірі – емханалар мен стационарларда автоматтандырылған ақпараттарды жинау жүйесі. Аталған жүйе бойынша поликлиникалардағы қабылдау саны, стационарларда ауру тарихы, статистикалық карта т.б. бүгінгі күні 2 млн-ға жуық мектеп оқушыларының, 4 млн-ан аса ауыл тұрғындары туралы мәліметтер сервері жиналған. Стационарларда ДЗ қажеттілігін есептеу бағдарламасы жасалған. Республикалық көлемде облыс, аудандарды қамтитын қант диабеті ауруларының регистрі жасалынған. Аталған регистрде қант диабеті ауруларының тәуліктік дәрі-дәрмектік қажеттіліктері (инсулин және таблеттелген препараттар). Осы регистр негізінде қажетті дәрілік препараттарды белгілі уақыт кезеңіне сәйкес тапсырысты алдын ала жасауға мүмкіндіктер береді. Фармацевтикалық нарықта дәрілік заттар айналысы саласында қатысушылардың фармацевтикалық ақпараттық мәліметтерді жеткілікті мөлшерде ала алуы тұрғындарды сапалы да, уақыттылы дәрі-дәрмектік көмекпен қамтамасыз ету тиімділігін жақсартудың басты көзі екендігін тәжірибе көрсетіп отыр. Сонымен қатар фармацевтикалық ақпараттарды таратуды алға қарай жақсарту шаралары үнемі жүргізілуі қажет. Әсіресе Республикалық арнайы бағытталған шығарылымдары – «Қазақстан фармациясы», «Фармацевтикалық бюллетень», «Казахстанский фармацевтический вестник» журнал, газеті арқылы және ақпараттық сайдтары, интернет жүйесі бүгінгі күнгі ақпарат тарату көздеріне айналып отыр. Сондықтан фармацевтикалық мамандар фармацевтикалық ақпараттарды тарату арқылы өздерінің кәсіби міндеттерін тиімді атқаруды қамтамассыз етеді және автоматтандырылған анықтама – ақпараттық жүйені кеңінен қолдану тұрғындарды дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету сапасын жоғарлатады. жүктеу/скачать 227 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|