Ғылымның классикалық мәні
жүктеу/скачать 2,71 Mb.
|
Философия
Ғылымның классикалық мәні1. Ғылым ұғымы және мәніҒылым (лат. scientia — білім)Ғылым - табиғат, қоғам, қоршаған орта туралы ойлау мен білім туралы жаңа білімді дамыту мен жүйелеуге бағытталған адам қызметінің саласы. Ғылым - бұл осындай қызметтің нәтижесі - алынған ғылыми білім жүйесі. Ғылым - бұл қоғамдық сананың нысандарының бірі, әлеуметтік институт. Бұл тұрғыда ол ғылыми ұйымдар мен ғылыми қоғамдастық мүшелері арасындағы қатынастар жүйесін білдіреді, сонымен қатар ғылыми ақпарат жүйелерін, ғылым нормалары мен құндылықтары және т.б. қамтиды Ғылым міндеттері: 1) фактілерді жинау, сипаттау, талдау, қорытындылау және түсіндіру; 2) табиғат, қоғам, ойлау және таным қозғалысының заңдылықтарын ашу; 3) алынған білімді жүйелеу; 4) құбылыстар мен процестердің мәнін түсіндіру; 5) оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді болжау; 6) алынған білімді практикалық пайдалану бағыттары мен нысандарын белгілеу. Ғылымның негізгі мақсаты ақиқатқа жету және табиғат, қоғам, ойлау заңдыльқтары, танымның өзі туралы нағыздықтың объективтік заңдылықтарын ашу. Ғылымның арғы тамыры 3500-3000 жыл бұрынғы ежелгі Мысыр мен Месопотамия өркениеттеріне барып тіреледі. Олар математика, астрономия, медицина секілді ғылымдардың алғашқы кейпін жасап, 2600 жыл бұрын басталған Грек табиғат философиясына, антикалық классикаға арқау болды. Олар физикалық дүниені ондағы оқиғалардың табиғи себептері арқылы түсіндіретін дәстүр қалыптастырды. Әсіресе ғылым тарихында түрлі ғылымдардың ең алғашқы зерттеу объектін бекітіп, жүйелі пайымдаудың алғашқы сынағын жасаған ұлы ойшыл Аристотель дәуір бөлгіш рөл ойнады.
Ертедегі гректер ғылымның негізін салушы болуының себебі олардың ғылыми фактілер мен техникалық жаңалықтарды көбірек жинақтауында емес, ойлау процесінің, таным процесінің, логикасы мен мазмұнына жан – жақты назар аударуында, зерттеуінде болды.Ертедегі грек ойшылдары фактілерді, ой – пікірлерді, жаңалықтарды жай жинақтап қана қойған жоқ, оларды негіздеп дәлелдеумен айналысты.
Дәл анықталған фактілер Бір топ фактілердің жиынтығына қолданылатын жинақтаушы заңдылықтар Шындық дүниенің жинақталған бейнесі болып табылатын дүниенің ғылыми көрінісі Бүкіл шындық дүниенің жинақталған бейнесі болып табылатын дүниенің ғылыми көрінісі Негізінен ғылымдарды екі санатқа бөледі: Жаратылыс құбылыстарын (биологиялық өмірді қоса) зерттейтін жаратылыстану ғылымдары және Адамзат өмірі мен қоғамдарын зерттейтін гуманитарлық ғылымдар.
Әр ғылым және ғылыми пән міндетті түрде біртұтастықта көрінетін төрт қажетті элементтен тұрады: ғылым субъектісі — ғалым. Бұл—ғылымда жеке адам немесе ғылыми ұжым болуы мүмкін; объект (нәрсе, пән саласы) — алынған ғылымның немесе ғылыми пәннің зерттейтіні; ғылымға тән және оның пөнімен шарттаскан өдістер мен тәсілдер жүйесі; табиғи немесе жасанды, өзіндік колтаңбалы тіл (белгілер, терминдер, символдар, химиялық формулалар). жүктеу/скачать 2,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|