ХХ ғасыр басындағы әдебимет жайындағы зерттеулер
ХХ ғасыр басыдағы қазақ әдебиеті үйренуге қажетті алғы пәндер
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетін оқып үйренуге қатысы бар өзге пәндер.
ХХ ғасыр басындағы ұлттық әдебиеттің даму бағыттары: идеялық, жанрлық, көркемдік іздеістер.
ХХ ғасыр басындағы тарихи әлеуметтік жағдай
ХХ ғасыр басындағы оқу-ағарту мәселелері
ХХ ғасыр басында кітап басу ісінің жандануы
ХХ ғасыр басындағы әдеби ағымдар мен бағыттардың айқындалуы
Әдеби жанрлардың әр саласыдағы әдеби көркемдік ізденістер
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетіндегі негізгі бағыттар
Діни ағартушылық бағыт. Шығармашылық мазмұны, түрі, идеялық көзқарастары
Ағартушы– демократтық бағыт өкілдерінің дүниетанымы мен көзқароастарының ауқымдылығы.
Азатшыл демократтық бағыт. Басты тірегі – ұлттық мүдде.
Діни дастандар және қазақ жазба әдебиеті.
«Айқап» журналы, оның қазақ әдебиетінің өркендеуіне жасаған ықпалы
Ағартушы– демократтық бағыт өкілдерінің дүниетанымы мен көзқароастарының ауқымдылығы.
ХІХ ғасырдан бастау алған ағартушылық демократтық идеялардың (Ш.Уәлиханов, А.Құнанбайұлы, Ы.Алтынсарин) ХХ ғасырдағы қазақ сахарасына кеңінен қанат жаюы.
«Дала уалаяты» газеті және қазақ әдебиеті
Діни ағартушылық бағыттағы ақындар шығармашылығы
Діни ағартушы ақындар шығармашылығына тірек болған қазақ поэзиясындағы арналар
Мәшһүр Жүсіп Көпеев өз заманының оқымыстысы, дін мен өнерді қатар алып жүруі.
ХХ ғасыр басындағы баспасөздің дамуы.
ХХ ғасыр басындағы «Ғалия» медресесінің маңызы
М.Ж.Көпеевтің шығармашылығы
Ақынның жинақтарындағы өлеңдері мен толғаулары
М.Ж.Көпеев қисса - дастандарындағы ғибрат
М.Ж.Көпеев - ауыз әдебиетін жинаушы.
Нәзирашылдық дәстүр, оның ХХ ғасыр басында дамуы.
Жүсіпбек Шайхысламовтың шығармашылығы
Нұржан Наущабаев шығармашылығына шолу
Т.Ізтілеуов шығармашылығы
Молда Мұса (Мұсабек Байзақұлы) шығармалары
Шораяқтың Омары (Омар Шораяқов) шығармалары
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің кеңес дәуіріндегі алғашқы кезеңі
Бұл дәуірдегі Қазақстандағы тарихи-әлеуметтік жағдай, өзгерістер
Бұл дәуірдегі әдеби шығармашылықтың өзгеше үрдісте дамуы
Ағарту ісінің дамуы. Ана тілінде мектептер ашу ісі
Баспасөздің даму, газет-журналдар шығару ісі.
Спандияр Көбеев – педагог, жазушы. «Қалың мал романы».
Баймағанбет Ізтөлин, Шолпан Иманбаева шығармашылықтары
Кеңес дәуірінің алғашқы жылдарындағы қазақ әдебиеті.
20 жылдардағы қазақ әдебиетіндегі кейіпкерлердің әлеуметтік сипаты
С.Дөнентаев шығармашылығы.
Компартияның әдебиет пен өнер туралы қаулы-қарарлары.
Ұлт азатшыл бағыттағы ақын-жазушылар
ХХ ғасырдың басында жаңа әлеуметтік саяси күш-ұлттық зиялылардың пайда болуы
Ұлт-азатшыл бағыттың көшбастаушысы – А.Байтұрсынов. Қазақтың «ұлт көсемі» атануы.
Бернияз Күлеев шығармашылығы.
Қошке Кемеңгерұлы шығармашылығы.
А.Байтұрсынов ғұмырамасы
Ақындығы. «Маса» жинағы
Аудармалары. «Қырық мысал»
А.Байтұрсынов – ғалым, зерттеуші.
Ә.Ғалымов шығармашылығы
Нарманбет Орманбетұлы шығармашылығы.
Алашшыл, азатшыл әдебиет. М.Дулатов шығармашылығы.
«Алаш» автономиясын, «Алаш» партиясы құрудағы іс-әректтер.
«Алаш Орда» қкіметі мен «Алаш» партиясының белді идеологы – Міржақып Дулатов шығармашылғы. Оның «Оян, Қазақ», «Азамат» жинақтарының, «Бақытсыз Жмал» романының маңызы.
Алашорда және қазақ әдебиеті
С.Торайғыровтың көсемсөзі. («Әлиханның Семейге келуі», «Тұтқындағы Байтұрсынның «Масасына» т.б)
М.Дулатовтың «Бүркіт кегі» балладасы, «Бақытсыз Жамал» романы
ХХ ғасыр басындағы аударма ісі және Ғұмар Қараш
ХХ ғасыр басындағы аударма жұмыстары
Ғұмар Қарашұлы шығармашылығы. Өлеңдері, аудармалары.
Әріп Тәңірбергеновтың “ Евгений Онегин ” аудармасы.
Қазақ драматургиясының дамуы және Жүсіпбек Аймауытов.
Алғашқы қазақ драмалық шығармаларыың пайда болуы, драмалық шығармалар туралы әр түрлі пікірлер, айтыстар, сындар.
Жүсіпбек Аймауытов ( 1889-1931 ) шығармашылығы. Өмір жолы, қоғамдық-саяси, ғылыми-педагогтік және әдеби қызметі.
Ж.Аймауытовтың повесть, романдары. Образ жасау, композиция құру шеберлігі.
Ж.Аймауытов пьесалары, тақырыбы, идеясы, тартыс сипаты.
Көлбай Төгісовтің шығармашылық өмірі. “ Надандық құрбаны ” пьесасы.
Б.Серкебаевтың “ Бақсы ”, “ Ғазиза ” пьесалары. Мән-мазмұны.
Ж.Аймауытовтың “ Қанапия – Шәрбану ”, “ Мансапқорлар ”, “ Ел қорғаны ”, “ Сылаң қыз ” пьесалары.
20-жылдардағы әдеби айтыстар. Мағжан және Сәкен.
Бұл кезеңдегі әдеби айтыстардағы өзіндік бағыттардың қалыптасуы.
Мағжан Жұмабаев ( 1893 – 1938 ) шығармашылығы. Әдеби көзқарасы.
Сәкен Сейфуллин ( 1894 – 1938 ) шығармашылығы. Әдеби бағыт-бағдары.
Бұл авторлардың қазақ әдебиеті тарихында алар орындары.
Ғаббас Тоғжановтың әдеби сыни еңбектері.
М.Жұмабаевтың әдеби-көркем сын еңбектері.
Смағұл Сәдуақасовтың сыни еңбектері.
С.Сейфуллиннің “ Тар жол, тайғақ кешу ” романы.
ХХ ғасыр басыдағы әңгіме повесть жанрларының дамуы. Б.Майлин.
М.Әуезовтің 20-30 жылдардағы әңгімелері мен повестері.
Б.Майлиннің “ Азамат Азаматыч ” романы.
Бейімбет Майлин шығармашылығы.
Б.Майлиннің шығармашылық өмірі.
Ақындығы.
Б.Майлин – әңгіме шебері.
Б.Майлиннің прозасының күрделі саласы. Повестері.
Б.Майлин драмалары.
ХХ ғасыр басындағы қазақ поэзиясындағы сюжетті поэма жанрының дамуы. І.Жансүгіров шығармашылығы.
І.Жансүгіров поэмаларының тақырыбы, сюжеті, композициясы, тілі.
І.Жансүгіровтің прозасы мен драматургиясы.
Иса Байзақовтың шығармашылық өмірі. Поэма – дастандары.
Сәкен Сейфуллиннің драмалық шығармалары.
Ілияс Жансүгіров шығармашылығы.
Ақынның лирикасы.
Ақынның поэмалары.
І.Жансүгіровтің прозасы мен драмалық шығармалары.
І.Жансүгіров аудармалары.
І.Жасүгіровтің әңгіме, очерк, фельетондары. “ Құқ ” жинағы.
Курс бойынша жазба жұмыстарының тақырыптары (реферат, баяндама, курстық жұмыс т.б.):
ХХ ғасыр басындағы ұлттық әдебиеттің даму бағыттары: идеялық, жанрлық, көркемдік іздеістер.
Діни-ағатушылық және демократтық бағыттағы әдебиет
Мәшһүр Жүсіп Көпеев шығармашылығы
Шәкәрім лирикасының тақырыптық арналары
Ахмет Байтұрсфыновтың шығамаршылық мұрасы
3. Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
№
|
Жұмыс түрі
|
Тапсырма-ның мақсаты мен мазмұны
|
Ұсыныла-тын әдебиеттер
|
Орындау мерзімі және тапсыру уақыты (аптасы)
|
Балл
|
Бақылау түрі
|
1
|
ОЖСӨЖ тапсырма-ларын орындау (барлығы 16 тапсыр-ма)
|
|
Жоғарыда көрсетілді
|
ОЖСӨЖ кестесі бойынша берілген уақыт шеңберінде
|
Тақырып бойынша 15% дейін
|
Тапсырма-лардың орында-луын, сұрақтарға жауап беру қабілетін тексеру
|
2
|
СӨЖ тапсырма-ларын орындау
(барлығы 15 тапсыр-ма)
|
Ойлау қабілеттерін шыңдап, шығар-машылықтарын дамыту
|
Жоғарыда көрсетілді
|
СӨЖ кестесі бойынша берілген уақыт шеңберінде
|
Барлығы 8% балл
|
Өз беттерімен жұмыстануға үйрету
|
3
|
Жазба жұмыс (реферат) түрінде аралық бақылау
|
Студенттерге реферат бере отырып, олардың іздендіру, білімдерін тереңдету.
|
Жоғарыда көрсетілді
|
|
Барлығы 8% балл
|
|
5
|
Емтихан
|
Білімді кешенді тексеру
|
|
|
40
|
Тест
|
4. Пәннің оқу-әдістемелік қамтылу картасы
Кафедра Қазақ тілі мен әдебиеті және оқыту теориясы
тьютор Ақболатов Айдарбек Ахметұлы қазақ тілі мен әдебиеті және оқыту теориясы кафедрасының оқытушысы.
Пән Әдебиеттану ғылымына кіріспе
Кредит саны 1
№
|
Әдебиет атауы
|
Барлығы
|
Ескерту
|
Кітап-ханада
|
Кафе-драда
|
Студент-тердің қамтылу пайызы
%
|
Элек-тронды түрі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1.
|
Қ.Жұмалиев. Стиль өнер ерекшелігі. – А., 1966.
|
6
|
|
|
|
|
2.
|
Абрамович Г. Введение в литературоведение. М., 1976.
|
2
|
|
|
|
|
3.
|
Ахметов З.А. Өлең сөздің теориясы. - А., 1973.
|
2
|
|
|
|
|
4.
|
Қабдолов. Сөз өнері . Алматы. “Санат”, 2002 жыл
|
1
|
|
|
|
|
5.
|
Әдебиеттану терминдерінің сөздігі, А., 1996 жыл
|
1
|
|
|
|
|
6.
|
Мәшһүр-Жүсіп Қуандық. Өлең сөздің патшасы. А., 1992 жыл
|
1
|
|
|
|
|
7.
|
Негімов С. Өлең өрімі, А., 1981 жыл
|
6
|
|
|
|
|
8.
|
Нұрғали Рымғали. Әдебиет еториясы. Нұсқалық. – Фолиант, 2003. – 344 бет.
|
5
|
|
|
|
|
9.
|
Ахметов З. Абайдың ақындық әлемі. Алматы. «Ана тілі», 1995 ж.
|
5
|
|
|
|
|
10.
|
Атымов М.Көркем шығарманың композициясы туралы. А., 1969.
|
4
|
|
|
|
|
11.
|
Белинский В.Г. Таңдамалы шығармалары. 1947-1948.
|
5
|
|
|
|
|
12.
|
Дүйсенов М. Әдебиеттегі мазмұн мен форма бірлігі. А., «Ғылым», 1962.
|
3
|
|
|
|
|
13.
|
Жұмалиев Қ. Әдебиет теориясы. А., 1969.
|
1
|
|
|
|
|
14
|
Қамзабек Д. Алаш және әдебиет. А., 2004
|
2
|
|
|
|
|
15
|
Әуезов М: Әдебиет тарихы. Алматы, 1991.
|
10
|
|
|
|
|
16
|
Әбдиманұлы Ө. ХХ ғасыр бас кезіндегі қазақ әдебиетінің тарихы. –А., 2002
|
5
|
|
|
|
|
17
|
Омар Шораяқов. Шайыр.А., 1984 Исмаилов Е. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті. –А., 1940
|
3
|
|
|
|
|
18
|
Кенжебаев Б. ХХ ғ. Басындағы қазақ әдебиет.- А., 1983
|
20
|
|
|
|
|
19
|
Кенжебаев Б. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебеті 1994.
|
15
|
|
|
|
|
20
|
Мұқанұлы С. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті .Қызыл орда .-1932.
|
5
|
|
|
|
|
21
|
20-30 жылдардағы қазақ әдебиеті. Алматы.1997
|
10
|
|
|
|
|
22
|
Қазақ әдебиетінің тарихы.ІІ том. ІІ кітап. А.,1965.
|
5
|
|
|
|
|
23
|
Қазақ әдебиетінің тарихы. ҮІ, ҮІІ том. Алматы.2004
|
6
|
|
|
|
|
24
|
Қоңыратбаев Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы. А., 1994
|
10
|
|
|
|
|
25
|
Қойгелдиев М. Алаш қозғалысы. А., 1995
|
5
|
|
|
|
|
26
|
Мамыраев Б. Основные тенденций развития казахской литературы первой четверти ХХ века. А., 1997
|
2
|
|
|
|
|
27
|
ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті (хрестоматия). А., 1983.
|
20
|
|
|
|
|
28
|
Ізтілеуов Т. Назым. – А., 1972
|
3
|
|
|
|
|
29
|
Наушабайұлы Н. Алаш. Қостанай., 1997
|
5
|
|
|
|
|
30
|
Молда Мұса. Өткен күндер. А., 1987
|
6
|
|
|
|
|
31
|
Әсет Найманбаев. Шығармалар. А., 1988
|
2
|
|
|
|
|
32
|
Құдайбердиев Ш. Шығармалары. – А., 1988.
|
3
|
|
|
|
|
33
|
Шәкәрім. Иманым. – А., 2000
|
10
|
|
|
|
|
34
|
Елеукенов Ш. Жаңа жолдан. – А., 1989.
|
5
|
|
|
|
|
35
|
Құдайбердіұлы. Үш анық. – А., 1991
|
3
|
|
|
|
|
36
|
Құдайбердіұлы Ш. Түрік, ұырғыз-қазақ һәм хандар шежіресі. – А., 1991.
|
5
|
|
|
|
|
37
|
Жомартбаев Т. Қыз көрелік. – А., 1986.
|
4
|
|
|
|
|
38
|
Ысқақұлы Д. Әдебиет алыптары. – Астана: 2004.
|
8
|
|
|
|
|
39
|
Қирабаев С. Тәуелсіздік рухымен. – Астана., 2002
|
4
|
|
|
|
|
40
|
Қирабаев С. Әдебиетіміздің ақтаңдақ беттері.- А., 1995
|
6
|
|
|
|
|
41
|
Қирабаев С. Ұлт тәуелсіздігі және әдебиет. – А., 2001
|
1
|
|
|
|
|
42
|
Өтетілеуов Б. Шығармалары. – А., 1961
|
6
|
|
|
|
|
43
|
Сералин М. Топ жарған. – А., 1985.
|
3
|
|
|
|
|
44
|
Кердері Әбубәкір. Қазағым. – А., 1993
|
2
|
|
|
|
|
45
|
Қирабаев С. Спандияр Көбеев. – А., 1958
|
2
|
|
|
|
|
46
|
Дөнентаев С. Ұрпағыма айтарым. – А., 1989
|
1
|
|
|
|
|
47
|
Торайғыров С. Шығармалары. 2 томдық. – А., 1993
|
5
|
|
|
|
|
48
|
Еспембетов А. Сұлтанмахмұт Торайғыров.- А., 1992
|
6
|
|
|
|
|
49
|
Қазақ әдебиеті тарихы. ІІІ том. І кітап.
|
10
|
|
|
|
|
50
|
Қазақ әдебиеті тарихы. ІІІ том. І кітап.
|
10
|
|
|
|
|
51
|
Байтұрсынов А. Шығармалары. – А., 1989
|
6
|
|
|
|
|
52
|
Нарманбет. Шығармалары. – Қарағанды.- 1998
|
3
|
|
|
|
|
53
|
Дулатов М.Шығармалары. – А., 1991.
|
5
|
|
|
|
|
54
|
Тәж-Мұрат М. Ғұмар Қараш – А., 2004.
|
5
|
|
|
|
|
55
|
Қараш Ғ. Замана. – А., 1994.
|
1
|
|
|
|
|
56
|
Сейфуллин С. 5 томдық шығармалар жинағы. –А ., 1988.
|
1
|
|
|
|
|
57
|
Жұмабаев М. 3 томдық шығармалар жинағы. – А., 1989.
|
|
|
|
|
|
58
|
Сейфуллин С. Аққудың айрылуы. –А ., 2003.
|
|
|
|
|
|
59
|
Жұмабаев М. Сүй, жан сәулем. –А ., 2002.
|
|
|
|
|
|
60
|
Кәкішұлы Т. Сәкен аялаған арулар. –А., 2003.
|
|
|
|
|
|
61
|
Кәкішұлы Т. Сәкен және Мағжан.-А ., 2000.
|
|
|
|
|
|
62
|
Мұстафа мен Мағжан – Тұран елінің даналары. –А ., 1993.
|
|
|
|
|
|
63
|
Елеукенов Ш. Мағжан Жұмабаев.- А ., 1990
|
|
|
|
|
|
64
|
Сәдуақасов С. Шығармалар жинағы. –А ., 2003
|
|
|
|
|
|
65
|
Майлин Б. 5 томдық шығармалар жинағы. –А ., 1986.
|
|
|
|
|
|
66
|
Би аға. Б.Майлин туралы естеліктер. –А ., 1991.
|
|
|
|
|
|
67
|
Жансүгіров І. 5 томдық шығармалар жинағы. – А ., 1986.
|
|
|
|
|
|
68
|
Дүйсенов М. Ілияс Жансүгіров . –А ., 1965.
|
|
|
|
|
|
69
|
Нарымбетов Ә. Қазақ совет поэмасы. –А ., 1972.
|
|
|
|
|
|
70
|
Қирабаев С. Ж.Аймауытов. –А .,1993.
|
|
|
|
|
|
71
|
Аймауытов Ж. Шығармалары. –А ., 1989.
|
|
|
|
|
|
72
|
Тұрысбек Р. Ж.Аймауытовтің әсемдік әлемі. –А ., 2003.
|
|
|
|
|
|
73
|
Әуезов М. 20 томдық шығармалар жинағы, І, ІІ том.- А ., 1979.
|
|
|
|
|
|
74
|
Әуезов М. Қилы заман.- А ., 1979.
|
|
|
|
|
|
75
|
Тоғжанұлы Г. Жүсіпбектің сыны, Мағжанның ақыдығы туралы. –М ., 1926. –А ., 2003.
|
|
|
|
|
|
76
|
Төгісов К. Шығармалары. –А ., 2003.
|
|
|
|
|
|
77
|
Нұрғали Р. Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры. – Астана ., 2002.
|
|
|
|
|
|
78
|
Аймауытов Ж. Мағжанның ақыдығы. // Мағжан Жұмабаев шығармалары. – А ., 1989.
|
|
|
|
|
|
79
|
Әбдіғазиев Б. Асыл арналар. – А ., 1992.
|
|
|
|
|
|
80
|
Әбдіғазиұлы Б. Шәкәрім шығармашылығының дәстүрлік және көркемдік негіздері.- А ., 2000.
|
|
|
|
|
|
81
|
Әбдірахманов Т. Орыс әдебиетін қазақ тіліне аудару дәстүрі және Бекет Өтетілеуов. –А ., 1969.
|
|
|
|
|
|
82
|
Әбдірахманов Т. Таланттар тағылымы. – А., 1988.
|
|
|
|
|
|
83
|
Әбдіманнов Ө. “ Қазақ ” газеті. – А., 1993.
|
|
|
|
|
|
84
|
Бекхожин Х. Қазақ баспасөзінің тарихының очеркі. – А., 1981.
|
|
|
|
|
|
85
|
Бес арыс. –А ., 1992.
|
|
|
|
|
|
86
|
Бисенғалиев З. ХХ ғасыр басындағы прозасы. –А ., 1988.
|
|
|
|
|
|
87
|
ХХ ғасырдың бас кезідегі қазақ әдебиеті. –А ., 1994.
|
|
|
|
|
|
88
|
Бисенғали З. ХХ ғасыр басындағы қазақ романы.-А ., 1997.
|
|
|
|
|
|
89
|
Байтұрсынов А. Ақ жол. –А ., 1992.
|
|
|
|
|
|
90
|
Ерденбеков Б. Әріп ақын. – А ., 2001.
|
|
|
|
|
|
91
|
Кәкішев Т. Қазақ әдеби сынының тарихы. – А., 1994.
|
|
|
|
|
|
92
|
Жиреншин Ә. Қазақ кітаптарының тарихынан. –А ., 1971.
|
|
|
|
|
|
93
|
Зиманов С. Идирисов К. Общественно-политические взгляды Мухамеджана Сералина. – А., 1989.
|
|
|
|
|
|
94
|
Исмакова А. Казахская художесвенная проза. –А ., 1998
|
|
|
|
|
|
95
|
Қалижанұлы У. Қазақ әдебиетіндегі діни-ағартушылық ағым. – А ., 1998.
|
|
|
|
|
|
96
|
Мұхамбетханов Қ. Абайдың ақын шәкірттері. 1-4 кітаптар. –А ., 1993-1997.
|
|
|
|
|
|
97
|
Сәтбаева Ш. Шәкәрім Құдайбердіұлы. – А ., 1993.
|
|
|
|
|
|
98
|
Сыздықова Р. Ахмет Байтұрсынов. –А ., 1990.
|
|
|
|
|
|
99
|
. Нұрғали Р. Әуезов және алаш. –А ., 1997.
|
|
|
|
|
|
100
|
Шәріп А. Қазақ поэзиясы және ұлттық идея. –А ., 2000.
|
|
|
|
|
|
ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті тарихы пәні бойынша глоссарий
Дастан – парсы сөзі – тарихи әңгіме, ертегі, батырлар жыры.
Қисса – араб сөзі, әңгіме, ертегі, мысал деген мағына береді. Қазақ әдебиетінде кітаби ақындардың шығыс әдебиетінің сюжетіне шығарған дастандарын, өлеңмен жазылған ертегі.
Кітаби ақын – шғыс әдебиетінің араб, парсы, түркі тілдес халықтарында бар поэзияның озық үлгілерін өзінше жырлап, қазақ расынап тартып отырған, шығыс тілінде шыққан кітаптар сюжетін қайта өңдеп, қисса-дастандар шығарған ақындар.
Мемуар – француз сөзі - еске алу. Автордың өз көзімен көрген, қатысып, араласқан оқиғалар жайындағы жазбалары.
Поэма – грек сөзі – туынды шығарма деген мағынада оқиғаны өлеңмен баяндап айтатын, кейде жыр толғау түрінде келетін көлемді шығарма.
5. Дәрістік кешен (дәріс тезистері, көрнекілік, таратылу материалдары, қажетті әдебиет тізімі).
№ 1- дәріс. Тақырыбы: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің тарихы. Кіріспе.
Дәріс мазмұны:
Қазақ елінің әлеуметтің-экономикалық және рухани-мәдени дамуы жолындағы аса күрделі кезең болған хх ғасырдың басындағы небәрі жиырма жылмен шектелетін тарихи қысқа дәуірдегі әдеби процесті қамтитын бұл пәннің аясында студенттерге, болашақ филолог мамандарға аталмыш кезеғдегң ұлттық әдебиеттің, көркемдік-эсттетиңалық ой-сана дамуының жайынан мәлімет беріледі. Бқл кезең ұлт әдебиетінің даму тарихында «алтын ғасыр» болды. Атап айтқанда, осы тұста қазақ әдебиеті тақырыптық , идеячлық, жанрлық, көркемдік жағынан айырықша ілгерілеу процесін бастан кешірді. Әдебиеттің барлық жанрларында жаңашыл сипаттағы тың тынысты шығармалар өмірге келді. Аса талантты өаламгерлер шоғыры бой көрсетті. Бұл кезеғ әдебиетіне ұлы Абай іргетасын қалаған реалистік әдебиет дәстүрі басты негіз болды.
«ХХ ғасыр басыдағы қазақ әдебиеті» пәнін оөыту барысында студенттерге сол кезеңдегі тұтас әдеби процесс, ондағы түрлі ағымдар мен бағыттар, сол мәселелер жайында әр кезде қалыптасқан түрлі дұрыс-бұрыс тұсініктер мен пайымдаулар төңірегінде талдаулар ұсынылады.
№ 2дәріс. Тақырыбы: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетіндегі негізгі бағыттар
Дәріс сабақ мазмұны:
Әдебиеттің даму бағыттары. Бір тарихи кезең аясында әртүрлі көркемдік шеберлік деңгейдегі, әралуан түсініктегі қаламгерлердің қатар қалам тербеуі. Олардың арасындағы айырмашылықтар мен бәріне ортақ сипаттар. Бұл кезеңдегі қазақ қаламгерлерін шартты түрде екі топқа , яғни діи-ағартушылық бағыттағы ақындар және ағартушы-демократтық бағыттағы ақын-жазушылар деп. Бөлудің себептері.
Діни ағартушылық бағыт өкілдерінің қатарына туған халқының мұң-мүддесін жырлауда ұлттық мәселелер төңірегінде ой толғаған, негізінде шығыстық мотивте шығармалар жазған, бұры «кіт аби ақындар» деп. Аталып келген топқа жататын ақындардың енетіні.
Ағартушы-демократтық бағыт өкілдерінің дүниетаымы мен көзқарастарының ауқымдылығы. Зман өзгерістеріне әртүрлі дәрежеде үн қосуы. Көзқарастарының ағартушылық, демократтық идеялардың басымдылығы. Ұлт болашағын заман өзгерістерімен тығыз байланыста қарауы.
№ 3 дәріс. Тақырыбы: Діни ағартушылық бағыттағы ақындар шығармашылығы
Дәріс мазмұны:
Дәріс мазмұны:
Діни ағартушылық бағыт өкілдерінің қатарына туған халқының мұң-мүддесін жырлауда ұлттық мәселелер төңірегінде ой толғаған, негізінде шығыстық мотивте шығармалар жазған, бұры «кіт аби ақындар» деп. Аталып келген топқа жататын ақындардың енетіні. «Кітаби» атауының шартты екендігі. Олардың көзұрастарындағы ерекшеліктер. Сырттан келген, патша өкіметінің отарлыұ саясаты тудырған өзгероістерді қабылдау сипати. Ауыз әдебиетінің үлгілерін, шығыстық аңыздарды синап, дастан етіп бастыруы. Олардың шығармаларында дін, азарту мәселелерінің көтерілуі.
Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы шығармашылығы. Мәшһүр атану себебі. Шығыс әдебиетіне жетіктігі. Оның дастандары туралы мәлімет. Мәшһүр халыө ауыз әдебиетін жинаушы. Оның шығармашылығының сыншылдық сипаты.
№4 дәріс. Тақырыбы: Діни ағартушы бағыттағы ақындар. Н.Наушабаев және Т.Ізтілеуов
Дәріс мазмұны:
Нұржан Наушабайұлы (1859-1919). Шығармашылық өмірбаяны. Өзі өмір сүрге заман жайында, жақсылық пен жамандық, әділдік пен әділетсіздік, байлық пен кедейлік жөнінде шығармалар жазуы. Жастарға бағыт-бағдар беру, ғибрат айту ыңғайындағы ойлары. Өмір, тіршілік, оқу, білім мәселелеріне көзқарасы. Өлеңдерінде ел ішіндегі клеңсіздіктерді сынауы. «назымдары», және олардың көркемдік деңгейі. Өлеңдеріндегі араб, парсы, шағатай тілдерінің әсері. Үш кітап шығарғаны: Сапарғали мен айтысы. Ауыз әдебиет дәстүрін ұстанғаны.
Тұрмағанбет Ізтілеуұлы (1882-1933). Шығармашылық өмірбаяны. Әйгілі Бұқара медресесінде білім алуы. Араб, парсы, шағатай тілдеріне жетік болғаны. Шығыстық үлгіде өлең жазуы. Ғылым мен діннің арақатынасы туралы көзқарасы. Еңбекті, достықты адамгершілікті насихаттауы. Шығыстың әйгілі «Шаһнамасын» аударуы.
№5 дәріс. Тақырыбы: 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс және қазақ әдебиет
Дәріс мазмұны:
Ресей патшасының 1916 жылғы маусым айының 25-ші жұлдызындағы жарлығы. Оның мәні. Қазақ жастарын майданның қара жұмыстарына алу дүрбелеңі. Аталмыш оқиғаға байланысты халқымен бірге күйзелген қазақ ақындарының әртүрлі сипатта шығармалар жазуы. Олардың қаламынан көтерілістің әлеуметтік сипатын ашатын туындылардың дүниеге келії. Ақындардың ел қасуретін жүректерімен қабылдап, жыр толғағаы. Арқау етер оқиғалары, көтерген тақырыптары. Жазылу үлгісі. Халықты көтеріліске шақырған шығармалар. Көтеріліс басын суреттейтін шығармалар. Майдан өмірінсуреттейтін шығармалар. Ел мен майдан арасындағы хат түріндегі жазылған шығармалар. Қаза болғандарды жоқтау үлгісіндегі шығармалар. И.Дәукебаевтың «Бекболат» дастаны. Жамбылдың «Патша әмірі тарылды», «Зілді бұйрық» атты шығармаларындағы ел күйзелісінің суреттелуі. 1916 жылғы көтеріліске байланысты өлең-жырлардың көркемдік, стильдік, жанрлық ерекшеліктерің, деңгейлерінің әралуандығы.
№6 дәріс . Тақырыбы: Ағартушы-демократтық бағыттағы ақын-жазушылар
Дәріс мазмұны:
Ағартушы-демократтық бағыт өкілдерінің дүниетанымы мен көзқарастарының ауқымдылығы. Көзқарастарының ауқымдылғы. Зман өзгеріситеріне әртүрлі дәрежеде үн қосуы. Көзқарастарындағы ағартушылық, демократтық идеялардың басымдығы. Ұлт болашағын заман өзгерістерімен тығыз байланыста қарауы. Ел өміріндегі әлеуметтік теңсіздік, әділетсіздік, сауатсыздық, көзқарастарды мен тұжырымдардың айқындылығы. Сонымен қатар бұл топтағы ақын-жазушылардың өз ішіндегі тұсінік, көзқарастарының әралуадығы. 1916-1917 жылдардағы оқиғалар. «Алаш» қозғалысына қатысты түрлі көзұарастардың бой көтеруі.
№7 дәріс сабақ. Тақырыбы: Ағартушы-демократтық бағыттағы ақын-жазушылар шығармашылығыа шолу. С.Торайғыров, М.Сералин, С.Дөнентаев
Дәріс мазмұны: Сұлтанмахмұт Торайғырұлы (1893-1920) Саут ашу, білім алу қайнарлары. Сұлтан
№8 дәріс. Тақырыбы: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің кеңес дәуіріндегі алғашқы кезеңі
Дәріс мазмұны:
№9 дәріс. Тақырыбы: Ұлт азатшыл бағыттағы ақын-жазушылар
Дәріс мазмұны:
№10 дәріс. Тақырыбы: Ұлт азатшыл бағыттағы ақын-жазушылар. М.Дулатұлы
Дәріс мазмұны:
№11 дәріс. Тақырыбы:
Дәріс мазмұны:
№12 дәріс. Тақырыбы:
Дәріс мазмұны:
№13 дәріс. Тақырыбы:
Дәріс мазмұны:
№14 дәріс. Тақырыбы:
Дәріс мазмұны:
№15 дәріс. Тақырыбы:
Дәріс мазмұны:
6. ПРАКТИКАЛЫҚ, СЕМИНАРЛЫҚ, ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ СТУДИЯЛЫҚ САБАҚТАРҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
1..Тәжірибелік сабақтың басты мақсаты студенттердің теориялық білімдерін тереңдетіп бекіту және тәжірибе жүзінде қолдана білуді қалыптастыру.
1.1 Ұйымдастыру талаптары:
- Тәжірибелік сабақтың оқу пәнінің жоспарына сәйкестілігі.
- Тәжірибелік сабақтардың дәріс, лабораториялық жұмыстар, курстық жобалар және т.б. байланысын білдіретін құжаттардың болуы.
- Тәжірибелік сабақтардың қазіргі әдіс-тәсілдерді және техникалық құралдарды қолдана отырып өткізу.
- Тәжірибелік сабақтарға қажетті ғылыми әдебиеттерді жинақтау.
- Тәжірибелік сабақтар бойынша студенттердің білімдерін бағалауды ұйымдастыру.
1.2. Тәжірибелік сабақтардың мазмұнына қойылатын талаптар:
- Тәжірибелік сабақ мазмұнының оқу бағдарламасына, талаптарға сай болуы.
- Пәннің басқа оқу сабақтарымен байланысын қамтамасыз ету.
- Сабақтарда студенттердің өздерінің білімдерін қолдана білуін дамыту.
- Тапсырмаларды орындаудың оңай тәсілдерін қарастыру.
1.3. Әдістемелік талаптар:
- Дәріс және басқа сабақ түрімен логикалық байланысты қамтамасыз ету.
- Сұрақтарды талқылау және дұрыс жауапты табу.
- Студенттердің жеке жұмыстарын жүргізуде басшылық ету.
6. Семинар (практикалық) сабақтардың жоспары.
№ 1- практикалық сабақ
Тақырып: ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің тарихы
Достарыңызбен бөлісу: |