Ы, І әріптерінің емлесі және орфоэпиялық ерекшеліктері Сөз мағынасына әсер етпеген жағдайда
ы, і әріптерін түсіріп таңбалау мәселесі жазу та-
рихымызда бірнеше рет көтерілген болатын. А.Байтұрсынұлы мен Қ.Жұбанов
ы, і әріптерін
түсіріп жазуды ұсынды. Бейүндес буын жігіндегі қысаң
ы, і дауыстыларын таңбалау, таңбала-
мау мәселесі де ұзақ жылдар бойы орфографиядағы қиындықтардың қатарынан орын алып,
кейде түсіріліп, кейде түсірілмей жазылған болатын:
рақмет/рақымет, қызмет/қызымет, лағнет/лағынет, сондай-ақкөмескі естілетін жерлерде:
емле-еміле, үкмет – үкімет т.б. Қазіргі
жазуымызда бұндай ала-құлалықтар бір нормаға түсіп, орфографиясы айқындалды.
Ал буын жігіндегі қысаң
[ы], [і] дауыстыларының абсорбцияға (жұтылу) ұшырауы
тілімізде бар құбылыс. Ғалым Н. Уәлиұлы: «Түбір сөздегі қысаң дауысты дыбыстың түсіріліп
немесе түсірілмей қолданылуы қосымшадағы дауыстың ашық немесе қысаң болып келуіне
тәуелді екендігі байқалады» дейді. Мәселен
құрлыс, бұрлыс, ғылми, жилыс деп жазылмай,
құрылыс, бұрылыс, ғылыми, жиылыс делініп,
