Филология ғылымдарының докторы, профессор Қ
BAS ÁRIPPEN JAZYLATYN SÓZDERDIŃ EMLESI
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
Раңа Ð Ð Ð Ð 72 Ñ Ð°Ò Ð°Ñ Ñ Ð¾Ò£Ò s(2)
| 11
BAS ÁRIPPEN JAZYLATYN SÓZDERDIŃ EMLESI КҮРДЕЛІ НОМЕНКЛАТУРАЛЫҚ АТАУЛАРДЫҢ ЕМЛЕСІ Тіл құрамындағы лексикалық единицалардың белгілі бір тобының бас әріппен жазылуы – әлем тілдерінің барлығына ортақ құбылыс. Сөздердің (сөз тіркестерінің) алғашқы ды- бысын бас әріппен таңбалауға жүктелетін функциялар – орфограммасы бірдей сөздердің семантикасын ажырату, жалпы есімдердің семантикалық, ассоциациялық-фондық ерек- шеліктерін белгілеу, ақпараттың қабылдануын жеңілдету, ақпарат беретін лексикалық бір- ліктердің номенклатуралық атаулардың ресмилік мәнін нығайту. Тіл білімінде ресми, ақпа- раттық, мәдени-фондық мәні жоғары лексемаларға сөз тіркесі, номенклатуралық атаулар жатады. Қазақ әдеби тілінде бас әріп жазылатын орындар нақтыланған, бұл жайт бірнеше еңбектер де сараланып, көрсетілген (Орфорграфиялық сөздік, Анықтағыштар, Ресми ісқағаздары, Екі тілде іс жүргізу т.б.). Бас әріп Атаулар кісі есімдері мен тегі жер бедері, астрономиялық атаулар наградалар мен құрметті атақтар қысқарған сөздер мемлекет аттары ұйымдар, мекемелер, министрліктер мен ведомстволар газет-журналдар, баспалар Бұл атаулардың жазылуында мемлекеттің құрылымына байланысты басқару орган- дарына, нормативтік құқықтық актілер атауларына, жергілікті уәкілетті және атқарушы органдарға, Орталық мемлекеттік органдар атауларына бөлінеді. Соған орай күрделі ата- улардағы бас әріптердің қолданылуы әрқилы. Мемлекеттік билік және мемлекеттік басқару органдарының атауларындағы барлық сөздер бас әріппен жазылатын болса, норма- тивтік-құқықтық актілер атауларының жазылуында бірінші сөз бен жалқы есім бас әріп- пен жазылады. Жоғары басқарушы органдардан бастап барлық ұйымдардан шығатын өкім, қаулы, заңнама, хаттама, бұйрық, шешімдерде аталған сөздер кіші әріппен жазылады. Тек бірінші сөз бас әріппен жазылады. Маңызды халықаралық ұйым дар мен жалпы сипаттағы 83 мекемелердің атауларындағы барлық сөздер (қызметтік сөздерден басқасы) бас әріппен жазылады. Бір немесе бірнеше сөздерден тұратын шетелдік фирмалардың, компаниялар- дың, ұйымдардың және қорлардың атаулары басылым тілінде транскрипцияланады және тырнақшаға алынады. Мемлекеттік мекемелердің, академиялардың, оқу орындарының және мәдениет мекеме- лерінің атауларындағы бірінші сөз бен жалқы есімдер бас әріппен жазылады. Шетелдердегі және халықаралық ұйымдардағы лауазымды және шендік атаулар кіші әріппен жазылады. жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|