«Физика- біздің айналамызда»

Құрметті оқушылар, ұстаздар!

Бүгін біз ИФМ апталығының бесінші күнінде 7-8 және 9 сыныптар арасында «Физика – біздің айналамызда» деген тақырыппен кешімізді бастағалы отырмыз. Кешке қош келдіңіздер. Алдымен үш топты ортаға шақырып танысып алайық. Әділқазылар алқасымен таныстыру. Кеш жоспарымен таныстыру

Физика-ол менің үйімде,

Физика-мақал мен мәтелде,

Физика тілімен дәлелде!

Физика-жұмбақ пен әзілде,

Физика-ақынның тілінде

Физика-жерімде, көгімде

Осының бәрін сен дәлелде!

-дей отыра осы кешіміз де жоғарда айтылған өлең жолдарының бөлімдерімен аталады.

І бөлім «Физика-ол менің үйімде»

Тапсырма: Үш топқа тапсырма беріледі.

Үйдегі физикалық құбылыстары негізделген құбылыстарға мысалдар келтіру.

1. 
   Жұпарды жасырғанмен исі білінеді. /диффузия құбылысы/
   
2. 
   Ит жүгіріп тазы болмас. / жылдамдық/
   
3. 
   Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар. /Күш/
   
4. 
   Тасты тауға сүйрейді, ал төмен ол өзі құлайды (Үйкеліс күші).
   

1. 
   Ас - адамның арқауы. /Энергия/
   
2. 
   Қол жұмылмай - жылынбайды. /Жылу берілу/
   
3. 
   «Күн шыққан соң суарған суды күн жұтады. Күн батқан соң суарған суды жер жұтады» (кебу)
   
4. 
   Көсеу ұзын болса, қол күймейді. (Жылу өткізгіштік)
   
5. 
   Қазан отпен, адам әрекетпен қызады. /ішкі энергияның өзгеруі/
   
   
   

3. «Дән себілмей астық өнбейді, дария буланбай шық түспейді» (конденсация)

4. Қисық ағаштың көлеңкесіде қисық (жарықтың түзу сызықпен таралуы).

5. Жел болмаса, шөптің басы қимылдамайды (күш, әрекет)

1. 
   « динамис» - күш грек сөзі 
   
2. 
   «жайылу, таралу» -диффузия латын сөзі
   
3. 
   «болжам» - гипотеза  грек сөзі
   
4. 
   « 1000 есе» - кило    грек сөзі 
   
5. 
   «күн» - гелиос грек сөзі
   
6. 
   «табиғат» - фюзис грек сөзі
   
7. 
   «ғарыш»- космос грек сөзі
   
8. 
   «бөлінбейтін»-атомос грек сөзі
   
9. 
   «қыдырма» - планета грек сөзі
   
10. 
    «өзгеру» -деформация латын сөзі
    

1. 
   « тасымалдау» - Конвекция  латын сөзі
   
2. 
   « электр» - электрон, эбонит грек сөзі
   
3. 
   « электрді көремін» - Электроскоп грек сөзі
   
4. 
   «жылу»- термо грек сөзі
   
5. 
   «араласу» - конвекция латын сөзі
   
6. 
   «қарапайым» - элементар латын сөзі
   
7. 
   «кішкене» -микро грек сөзі
   
8. 
   «кішкенте планеталар» - астероидтар грек сөзі
   
9. 
   «сирек, тығыз емес»- манос грек сөзі
   
10. 
    «жан-жануарлар дөңгелегі» - зодиакос куклос грек сөзі
    

1. 
   «барлық дене» - материя грек сөзі
   
2. 
   «қосу»- аддитивті латын сөзі
   
3. 
   «тұрақты» -конст
   
4. 
   «ауырлық» - гравитация латын сөзі
   
5. 
   «соққы» -импульс грек сөзі
   
6. 
   «дыбыс» - акустика грек сөзі
   
7. 
   «қозғалыс»-кинетикос грек сөзі
   
8. 
   «бағыттау» -индукция латын тілі
   
9. 
   «дұрыс емес», «теріс» - негативос
   
10. 
    «ыдырау» -диссоциация грек сөзі
    

1. 
   Түсі бар көрінбейтін
   

Тынысы бар тіршіліктен

Ешқашан жүрмейтін. (ауа)

2. Өзі затты құрайды

4. Жұрттың бәрі соны сүйеді,

5. Бар ма, жоқ па оны анық білмейсің

1.Таңертең бар кешке жоқ

Мен әдемі моншақпын

Ірі емеспін, ұсақпын

Мойнына ешкім таға алмас

Мендей мөлдір таба алмас. (шық)

2. 
   Көтерілсе жоғары
   Ерітер мұхит мұздарды
   Төмен түссе шамалы
   Сездірер суық ызғарды (температура)
   
3. 
   Аса қажет өмірге халық үшін,
   Пайдаланамыз күн сайын жарық үшін. (ток)
   
4. 
   Электр энергиясын өндіретін,
   Үйіңе жарық ендіретін,
   Ротор стартордан құрылымы,
   Кім айтады мұндай құрылғыны? ( Генетатор)
   
5. 
   Туыстарын шетінен,
   Өбеді де бетінен.
   Бала - шаға ұсағын,
   Бауырына қысады. ( магнит)
   
6. 
   Мүлгіп тұрған бақ тыныш
   

1. 
   И. Ньютонның тартылыс заңын ашуына не себеп болды? (алма).
   
2. 
   Сандыққа нені тығып қоюға болмайды? ( жарық )
   
3. 
   Көзі қырағы,жанған жарықта алыстан көреді.
   

4. 
   Қай кезде аспан жерден төмен тұрады? ( Сәулесін судан көргенде)
   
5. 
   Ыстық нан ауырма, суыған нан ауырма? (суыған нан ауыр)
   
   
   

1. 
   Қандай «кулонды» мойынға тағуға болмайды?( Электр зарядының бірлігі – Кулонды)
   
2. 
   Қандай өріске мал жаюға болмайды?( Электрлік және магниттік өріс)
   
3. 
   Қандай торға қамауға болмайды? ( Кристалдық торға)
   
4. 
   Қалайша жұмыртқа 3 метрге ұшып жарылмауы мүмкін? (Жұмыртқаны 4 метрге лақтырса одна алғашқы 3 метрде жарылмайды)
   
5. 
   дайындауға болады бірақ жеуге болмайды? ( сабақ)
   

1. Қандай сақинаны тағуға болмайды?(Сатурн сақинасы)

2. Кез – келген адамның ала алмайтын сыйлығы?( Нобель сыйлығы)

3. Қандай «Бормен» тақтаға жазуға болмайды? (Оге Бор атом ядросының құрылысы теориясын жасаған ғалым)

4. Кім барлық тілде сөйлейді? ( жаңғырық)

5. Жерден көтеру оңай бірақ лақтыру қиын. Ол не? ( мамық)

1. 
   Физика!
   Физика ғылым болғалы,
   Пайдасын елге тигізді:
   Машина, темір арбаны,
   

1. 
   Физика!
   Ғылымдардың нақтысы,
   Жалқаулықты сүймейтін,
   Оңайлықпен бас имейтін,
   Көп оқымасаң миыңа кірмейтін,
   Жалпылауды білмейтін
   Пәннің қиын да жақсысы!
   
2. 
   Физика!
   Оның қиындығы сонда,
   Ұстауға келмейтін қолға,
   Көрінбейтін көзге торға,
   Бөлшектерді іліп,
   Санайтынын қайтерсің,
   

3. 
   Физика!
   Өте ұсақ пен алыпты,
   Мұнай мен жарықты,
   Пайдаланып,
   Не бір техникаға жарытты.
   Тұрмысты жеңілдетіп,
   Қиындықтан арылтты.
   Жасай бер жаса физика!
   Оқумен сені қызыға,
   Көп сырға жаным қанықты.
   
   
   

1. 
   Шытырман физика есебін,
   Көп оқып, көп білген шешеді.
   Физика үйіңде, тұрмыста,
   

1. 
   Астрономияда пайдаланатын ең басты құрал? (телескоп)
   
2. 
   Күшті өлшейтін құрал? (динамометр)
   
3. 
   Дененің пішіні мен өлшемдерінің өзгеруі? (деформация)
   
4. 
   Алғашқы қазақ ғарышкері? (Т Әубәкіров)
   
5. 
   Денелердің өзара әрекеттесуін сипаттайтын шама?(күш)
   
6. 
   Еркін түсу үдеуінің сан мәні неге тең? (9,8 м/с² )
   
7. 
   Жолдың жылдамдыққа қатынасы? (уақыт)
   
8. 
   Деформацияланған денелер үшін орындалатын кімнің заңы? (Роберт Гук)
   
9. 
   Температураның өлшем бірлігі? (градус)
   
10. 
    Дененің көлемін өлшейтін құрал? (мензурка)
    
11. 
    Физика сөзі қай тілден шыққан (грек - табиғат)
    
12. 
    Пішіні мен көлемін сақтамайды? (газ)
    
13. 
    Табиғи жарық көзі? (күн)
    
14. 
    Табиғатты зерттеудің негізгі 3 әдістері? ( бақылау, эксперимент, теория)
    
15. 
    Газға немесе сұйыққа түсірілген қысым сол сұйықтың немесе газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. (Паскаль заңы )
    

1. 
   Ең кішкентай заряд? (электрон)
   
2. 
   электр заряды жоқ бөлшек? ( нейтрон)
   
3. 
   Аттас зарядтар бір біріне тартыла ма?( жоқ тебіледі)
   
4. 
   Жылу берілудің қандай түрлері бар?( жылу өткізгіштік, конвекция, сәуле шығару)
   
5. 
   Дененің жұмыс істеу қабілеттілігін сипаттайтын физикалық шама... (энергия)
   
6. 
   Зарядтың уақытқа қатынасы (ток күші)
   
7. 
   Ом заңының формуласы (I=U/R)
   
8. 
   Заттың қатты күйден сұйыққа өту құбылысы /балқу/
   
9. 
   Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі / Джоуль/
   
10. 
    Жылу алмасусыз жүретін процесс (адиабаталық)
    
11. 
    Қандай денелерде конвекция болады? (сұйық, газ)
    
12. 
    Нүктелік зарядтардың өзара әрекеттесу күшін анықтаған кім? (Шарль Кулон)
    
13. 
    Еркін электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы қалай аталады? (электр тогы)
    
14. 
    Ток күшінің кернеумен кедергіге тәуелділік заңын кім және қай жылы ашты? (Геогр Ом, 1827 ж)
    
15. 
    Сұйықтың бетінде жүретін булану қалай аталады? (кебу)
    

1. 
   Импульс түрлерін атаңдар? ( дене импульсі, күш импульсі)
   
2. 
   Атомның ядролық моделін жасаған ғалым? ( Резерфорд)
   
3. 
   Бір заттың малекулаларының екінші заттың малекулалар аралық бос орындарына өзара өтуі – бұл .... (диффузия)
   

5. Динамика заңдарының негізін қалаған кім? ( Ньютон)

6.Физиктер : « ... – заңын білмесең, үйде отыр» деген сөзді қай ғалым жайлы айтқан? ( Ом заңы)

7. Жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын шама (үдеу)

8. Қандай ортада денелер бірдей уақытта құлайды? (ауасыз кеңістікте)

9. И.Ньютон бүкіләлемдік тартылыс заңын қай жылы ашты? (1687ж)

10. Тербелмелі қозғалыстардың графигі қандай болады? (ирек)

11. Созылмайтын салмақсыз ұзын жіпке ілінген кішкентай ауыр шарды қалай атайды? (математикалық маятник)

12. Толқын кезінде не тасымалданады? (бөлшектер емес, энергия)

13. Толқын ұзындығын қандай әріппен белгілейді? ()

14. Дельфин мен жарқанаттардың қабылдайтын дыбыстар қалай аталады? (ультрадыбыстар)

15. Камертон қандай нотаға сәйкес дыбыс шығарады? (ля)