Физика сабақтарында оқытудың жаңа әдіс- тәсілдерін тиімді пайдалану-сапалы білім негізі. Науқанова Назерке Маратқызы

Мұғалімнің ақпараттық –коммуникациялық құзырлығы мен ақпараттық мәдениетін қалыптастыру қазіргі таңда үздіксіз педагогикалық білім беру жүйесіндегі ең көкейтесті мәселелердің біріне айналып отыр. Қарастырылып отырған мәселе « жаңа ақпараттық – коммуникациялық технологиялар» ұғымының пайда болуымен және білім беру саласында компьютердің қолданыла бастауымен тығыз байланысты. Жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз- білім беру ісінде ақпараттарды даярлап, оны білім алушыға беру процесі.Бұл процесті іске асырудағы негізгі құрал компьютер болып табылады. Білім беру саласында жаңа ақпараттық технологиялардың енуі мұғалімнің ойлау стилін, оқыту әдістемесін өзгертеді.компьютерлік оқу құралдарын физика сабақтарында пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өзбетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды. Физика – оқушылардың ойлау қабілетін қалыртастыратын және дамытатын енгізгі буын. Әрбір оқушы өтілген тақырып бойынша алған білімін тексереді, схемалармен жұмыс жасауға дағдыланады, түрлі ақпараттық анықтамалар алады, сарамандық және тест тапсырмаларын орындайды, табиғат заңдылықтарын толығымен түсінуге ықпал жасайды. Нәтижесінде , оқушылардың ойлау қабілеті дамиды. Жаңа ақпаратты қоғамда оқушыларды белсенді шығармашылық іс –әрекетке дайындау. Ол үшін жаңа ақпараттық технолияларды сабақ беру барысында қолдану. Бұл оқушыларды жеке тұлға ретінде қалыптастыру, білімді меңгеруінің тиімділігін жоғарылату үшін қолайлы жағдай тудырады. Компьютерді физика сабақтарында қолдану арқылы біренеше кіріктірілген ашық сабақтар, арнаулы тақырыптық кештер өткізілді. Бұл сабақтар оқушылардың физика пәніне деген қызығушылығын арттырады және оқушының эмоционалды еріктілік қабілеттерін, ішкі мүмкіндіктерін көрсетуіне, материяны терең түсінуіне мүмкіндік береді. Оқушыға мектеп бағдарламасындағы физиканың кез-келген бес негізгі тарауларының бірімен(механика, молекулалық физика, электрлік және магниттік құбылыстар, электромагниттік толқындар және оптика, салыстырмалық теориясы және кванттық физика ) жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Әрбір тараудан оқушы мынадай мәліметтерді жеңіл түрде таба алады:

1.Тақырыпты формуласымен бірге түсіндіретін мәтіндерді; 2.Тақырыпқа қатысты суреттер мен сызбаларды, графиктерді; 3. Физикалық заңдылықтардың дұрыстығына көз жеткіздіру, формулалардың параметрлерін өзгерту арқылы нәтижесін бірден қадағалау;

4. Физика ғылымының дамуына ерекше үлесін қосқан ұлы ғалымдардың өмірі туралы мәліметтер; 5.Тақырып материалдарын меңгеруге арналған тесттік тапсырмалармен жұмыс; 6.Тақырып бойынша есептер шешуге; 7.Бірліктер жүйесі, негізгі физикалық тұрақтылар, физикалық шамалардың сандық мәндерінің кестесіне қатысты анықтамаларды кез –келген мезетте алуға;

8. Мектеп курсындағы математиканың негізгі формулаларының анықтамасы; 9.Физиканың негізгі формулалары жөнінде кеңес; 10.Калькуляторды шақыру мүмкіндігі;

11. Физика курсы бойынша әрбір тарауға күрделілігі жөнінен үш деңгейге бөлінген қорытынды тесттер мен есептер.

Жалпы білім беретін орта мектеп бағдарламасына сәйкес бекітілген физика пәнін оқытуда ақпараттық технологиялар жетістігінің бірі – электрондық оқулықтар. Электрондық оқулықтар мен компьютерлік оқу әдістемелік құралдарды өз дәрежесінде қолдана білу оқушылардың үйренген білімдерін өз беттерінше қолдана білуге, дүниені аз уақытта танып білуге мүмкіндік береді.

Енді физика пәнінен өткізілген зертханалық сабағымның жоспарын ұсынамын.

бір жүйеге келтіру.

сүйіспеншілік сезіміне, имандылдыққа тәрбиелеу. Жауапкершілік, іскерлік,

тиянақтылыққа баулу.

Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау, ойлау қабілеттерін дамыту,

графикалық ебдейлік дағдыларын дамыту.

пропорциялық тест, ойын әдістері.

сенсоры, шприц, USB шнур.

2. А.П.Рымкевич «Физика есептер жинағы»

3. Тестер жинағы

Сабақтың құрылымы

р/с	Сабақтың кезеңдері	Уақыты
1	Ұйымдастыру кезеңі	2 мин
2	Үй жұмысын сұрау	20 мин
3	Оқушыларды бағалау	1 мин
4	Зертханалық жұмыс жасау	45 мин
5	Бекіту кезеңі	15 мин
6	Сабақты қорыту	3 мин
7	Үйге тапсырма	2 мин
7	Оқушыларды бағалау	2 мин

Сабақтың өткізілу барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі – 2 мин.

1. Оқытушының оқушылармен сәлемдесуі.

2. Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

3. Дәрісхананың тазалығына, сабаққа дайындығына назар адару.

Құрметті оқушылар бүгінгі сабағымыздың тақырыбы:

«Бойль-Мариотт заңын тәжірибе жүзінде тексеру».

Маған айтсан мен ұмыстып кетемін,

Көрсетсен мен есте сақтармын,

Маған әрекет етуге мүмкіндік берсен мен үйренемін.

Бүгінгі сабағымызды бастамас бұрын, өткендегі тақырыпқа шолу жасайық.

Өткен сабақта өткен тақырыбымыз: «Идеал газ күйінің теңдеуі. Изопроцестер»

ІІ. Өткен тақырып бойынша оқушылар білімін тексеру – 20 мин.

Бүгінгі сабағымыздың ерекшелігі ол ойын түрінде өтеді.

Ойын мынадай кезеңдерден тұрады:

1. Пропорциялық байқау сұрақтары.

2. «Кім жылдам» есептер шығару сайысы.

3. «Орнын тап» ойыны

4. Сөзжұмбақ «Газ»

Біз бүгінгі сабағымызда үш топқа бөлініп, топ бойынша жұмыс жасаймыз.

Сондықтан топқа ат қоямыз. 1-топ «Қысым», 2-топ «Көлем», 3-топ «Температура»

1.Пропорциялық байқау сұрақтары.

СҰРАҚТАР	ЖАУАПТАР
1. Идеал газ	А) Газдың бір параметрінің мәні тағайындалып, қалған екі мән арасындағы сандық тәуелділікті айқындайтын процестер.
2. Идеал газ күйінің теңдеуі не үшін керек.	Ә) Қысым тұрақты болғанда термодинамикалық жүйе күінің өзгеруі
3. Изопроцестер	Б) Молекулалар арасындағы өзарар әсері өте әлсіз болатын газ
4. Изотермиялық процесс	В) Жүйе жұмыс істеп тұрса, оның күйі қалай өзгеретінін айтуға болады.
5. Изобаралық процесс	Г) Көлем тұрақты болғанда термодинамикалықжүйе күйінің өзгеру процесі
6. Изохоралық процесс	Д) Температура тұрақты болғанда термодинамикалық жүйе күйінің өзгеру процесі.

2. Авторы А.П.Рымкевич Есептер жинақ кітабынан №488, №492, №497 есептерді шығару

Формуласы	Атауы
	МКТ-ң негізгі теңдеуі.
	Менделеев-Клапейрон теңдеуі
	Клапейрон теңдеуі

1. 
   Бір моль мөлшерде кездесетін атомдар санын кім анықтады.
   
2. 
   Изохоралық процес заңын ашқан физик.
   
3. 
   Қысымның өлшем бірлігі ретінде алынған физик аты.
   

Нұсқау картасы бойынша қалай жұмыс жасау керектігін түсіндіру.

GLX-құралымен жұмыс жасау ережелерін көрсетіп, бағыт-бағдар беру.

Жұмыс жасауға уақыт беру.

1. 
   Макроскопиялық денелердің күйін сипаттайтын параметрлер.
   

Б) қысым, молекула

В) термодинамикалық параметрлер

2. 
   Денелер жүйесінің жылулық тепе-теңдік күйін сипаттайтын физикалық шама
   

Б) температура

В) қысым

3. 
   Қысым өзгермегенде көлемі нөлге ұмтылатын шектік температура қалай аталады?
   

Б) шектік температура

В) температураның абсолюттік нөлі

4. 
   Т=t+273 формула мәні неде?
   

Б) Фарангейт пен Цельсий шкаласының байланысы

В) энергетикалық температура мен абсолют температура байланысы

5. 
   График бойынша қисық сызықты тәуелділік не деп аталады?
   

Б) изотерма

В) изохора

6. 
   График бойынша гипербола сызығы не деп аталады?
   

Б) изотерма

В) изохора

7. 
   График бойынша қисық сызықты тәуелділік не деп аталады?
   

Б) изотерма

В) изохора

8. Қысымның өлшем бірлігін көрсетіңіз:

А) Паскаль

В) Кельвин

С) Джоуль

9.Ашық ыдыстағы судың қайнау температурасы 100⁰С, егер суды геметикалық жабық ыдыста қыздырса қайнау температурасы қалай өзгереді:

А) Ыдыс жарылып кетеді

В) Өзгермейді

Е) Өседі
10. Қатты денелердің булану процесі қалай аталады:

А) Сублимация

Д) Қайнау

E) Балқу

Үш топқа тапсырма?

1. 
   «Қысым», «Көлем», «Температура» сөздеріне сөзжұмбақ құрау.
   
2. 
   №489, №493, №498 есептерді шығару.
   
3. 
   Реферат «Газ қасиеті».
   

Рейтинг бойынша бағалау. Әр топ өз өзін бағалайды.

НҰСҚАУ КАРТАСЫ

Зертханалық жұмыс №1

Тақырыбы: Бойль-Мариотт заңын тәжірибе жүзінде анықтау

шпирц, USB шнур.

GLX-приборын ток көзіне жалғаңыз.

• 
  батырмасын шертіп «Settings» менюіне барып V- батырмасын шертіңіз.
  

1. - Басып Absolute Pressure Temperature –сенсорын GLX- портына жалғаңыз.

2. GLX-ке шпирц жалғаңыз. Шпирцтегі қажетті ауа көлемін таңдаңыз.(24-20мл)

3. – басыңыз, Ғ₄→Ғ₁ басып, «Руководство» → V(ОК) батырмасын басыңыз.

4. «Названия измерения» қатарына V- басып «көлем» сөзін енгізіңіз, V-басыңыз. «Устройство измерения» қатарына V- «мл» сөзін енгізіп, V-басу арқылы, Ғ₁-шертіңіз.

5. → Ғ₁-V→төменгі ↕-басу арқылы V- батырмасы арқылы «көлем» сөзін таңдаңыз.

6. – Ғ₂- өлшеуді бастаймыз. 24 мл таңдап, Пуск батырмасын шертіп, абсолюттік қысым мәні шыққаннан кейін, «Флажок» батырмасын шертіп, көлемге – «24»-деп енгізіңіз. Ғ₁-шертіңіз

7. Шпирцтегі ауа көлемінің мәнін 22-ге әкеліп, «Флажок» басу арқылы «22» деп теріңіз.Ғ₁-ді шертіңіз. Тағы сол сияқты 20,18,16 мәндерін енгізіңіз.

8. «Пуск» батырмасын шертіп өлшеуді тоқтатыңыз. → Ғ₁-шерту арқылы экрандағы график бойынша қысымның көлемге қатысты өзгеруін түсіндіріңіз.
ІІІ. Қорытынды

Алынған график бойынша қысым мен көлемнің өзгеруіне сипаттама бер. Бойль-Мариотт заңын қорытып бер.

1. 
   Изопроцесс дегеніміз не?
   
2. 
   Тұрақты температурада егер газ қысымы 2 есе азайса, көлемі қалай өзгереді.
   
3. 
   Қысым мен көлемнің кез келген екі мәнін алып, Бойль Мариотт заңын тексеріп көр.
   

Рейтинг бойынша бағалау.

1.Білім беру жүйесін 2010-2015 жылдарға дейін ақпараттандырудың мемлекеттік бағдарламасы. 2. Қазақстан мектебі журналы №11.2010 ж 3. Физика және астрономия журналы

4. Физика және астрономия 9 сынып. «Мектеп» баспасы 2005ж.

5.«ХХІ ғасыр оқытудың жаңа технологиясы» М.Жанпейісова