ГРАММАТИКА
терминінің 2 мағынасы
ГРАММАТИКА
Грамматика - сөз формаларын, сөз тіркестерін, сөйлем түрлерін зерттейтін лингвистиканың бір тармағы
Грамматика ғылымының зерттеу нысаны, яғни, бұл – тілдің грамматикалық құрылымы, тіл бірліктерінің өзара қатынасқа түсу заңдылықтары, сол бірліктердің құрылу ережелері
ГРАММАТИКАЛЫҚ МОРФЕМА
Грамматикалық мағынасының типі бойынша
деривациялық мағыналы постфикстер (суффикстер)
реляциялық мағыналы постфикстер (флексия)
сөз тудырушы қосымшалар
сөз түрлендіруші қосымшалар
ГРАММАТИКАЛЫҚ МАҒЫНАЛАРДЫ БІЛДІРУ ТӘСІЛДЕРІ
СИНТЕТИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕР – грамматикалық мағынаны сөз ішінде білдіретін грамматикалық тәсіл
АНАЛИТИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕР - грамматиканы сөзден тыс (сыртында) білдіретін грамматикалық тәсіл
Аффиксация (агглютинация, фузия), ішкі флексия, қайталау, екпін, супплетивизм
көмекші сөздер тәсілі, интонация, сөздердің орын тәртібі
Сөзжасам орыс. словообразование – тіл білімінің жаңа мағыналы туынды сөздердің қалыптасуы мен мағыналық дамуын, жасалу тәсілдерін зерттейтін саласы. Зат не құбылыс туралы ұғым тілде таңбаланып, сөзжасамдық процесс негізінде атау ретінде танылады. Сөзжасамның зерттеу нысанына атаудың жасалуы, қалыптасуы, ұғымда қалыптасқан бейненің тілдік таңбасы, туынды сөздің жасалу сипаты, әдіс-тәсілдері, жаңа мағынаның ішкі құрылымы, т.б. жатады. Қазақ тілінің сөзжасам жүйесі атаудың қалыптасуымен қатар, мағынаның дамуын, ұғым-мағына атаудың кешенді бірлігін қарастырады.
Сөзжасам
Тілде жаңа сөз жасаудың тілдің сөзжасам жүйесінде қалыптасқан өзіндік жолы, заңдылығы бар. Тілде жаңа сөздер көне замандардан бері қалыптасқан заңдылықтар бойынша, яғни сөзжасамдық тәсілдер бойынша жасалады.
Қазақ тілінің сөзжасам жүйесінде көне замандардан бері қарай қолданылып әбден орныққан, қалыптасқан негізгі тәсілдері мыналар:
1) синтетикалық тәсіл,
2) аналитикалық тәсіл,
3) лексика-семантикалык тәсіл.
Достарыңызбен бөлісу: |
