ФөТ мамандығы бойынша Физиология анатомия негіздерімен пәнінен
Қанның тамырлар арнасымен ағуын қамтамасыз ететін факторлар
жүктеу/скачать 1,24 Mb.
|
рубежка физио
| 24. Қанның тамырлар арнасымен ағуын қамтамасыз ететін факторлар.
25.Қан тамырларының тонусын жүйкелік реттелуі. Жалпы қан тамырларының тонусы қан тамырларының тарылуын қамтамасыз етеді. Тамырлардың тонусына вегетативті жүйке әсер етеді. Тамыр жүйкелері тамыр түтігін тарылтады және кеңейтіп отырады. Тарылтатындар : вазоконстриктор, ал кеңейтетін: вазодилятаторлар деп атаймыз. Вазоконстрикторлар симпатикалық жүйке , ал вазодилятаторлар парасимпатикалық жүйке жүйесі. Симпатикалық жүйкенің қан тамырларды тарылтатынын анықтаған: К.Бернар болды. Ол бұл тқжырымға өзінің қоянға жасаған тәжірибнсі арқылы келген. Ол қоянның жүйкесін мойын тұсынан кесіп тастап, оны тітіркендіру арқылы құлақ тамырларының тарылғанын байқайды. Вазоконстрикторларға жататын гормондар: адреналин, норадреналин, вазопрессин жатады. Және де олардың әрқайсысының өзінің қан тамырлар жүйесінде маңызы бар. Адреналин тамыр тонусы әсеріне байланысты: альфа-адренорецепторлары және бета-адренорецепторлары деп бөлінеді. Сонымен қатар адреналин әсері көпке созылмайды. Ең ұзақ уақыты төрт немесе бес минутты құрайды. Вазопрессин немесе оны басқаша антидиурездік гормон деп атаймыз. Бұл гормон қан тамырларын тарылтады. Ол қан қысымы төмендеген кезде көп бөлінетін гормон. Қан тамырлар тонусының тарылып немесе кеңеюі симпатикалық жүйкеінің серпінісінің жиілігіне байланысты болады. Одан бөлек жүйке ұшынан бөлініп шығатын медиаторларға да байланысты. Симпатикалық адренергиялық жүйке тамырды едәуір тарылтса, холинергиялық жүйке керісінше оны кеңейтеді.. Сонымен қатар ет мембранасында адренорецепторлардың да қыхметі зор. Альфа-адренорецепторлары қан тамырларын тарылтады, бета-адренорецепторлары кеңейтеді. Клод Бернар үш парсимпатикалық жүйке жүйесін анықтаған. Олар: сыртқы жыныс ағзаларының, тілдің және сілекей бездерінің. Бұл жүйкелердің ұшынан ацетилхолин бөлініп шығады. Беогілі бір аумақтың рецепторларын тітіркендірген кезде ,сол аумақтағы қантамырлар кеңейеді. Сонымен қатар , жұлынның артқы бөлігінде эфференттік жүйкелер бар. Антидромдық серпіністер ауыз қуысы ағзаларының тамырларын кеңейтеді. Қан тамырларының тонусы бірнеше әдістермен зерттеледі. Оларға: резистография, реограия, плетимография жатады. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|