Фразеология термині қазіргі тіл білімінде екі мағынада қолданылады. Біріншіден тілдің фразеологиялық құрлымын зерттейтін сала болса, екінші,белгілі бір тілдегі фразеологизмдердің жиынтығы дегенді білдіреді

Қазақ тіл білімінде фразеологизмдерді топтастыруда екі топ бар :1Кеңесбаевтың топтастыруы 2 Виноградов пен Шанскийдің үлгісі бойынша жасалған топтастыру.

Кеңесбаев фразеологизмдерді мағыналық тұтастығы мен құрлымының тұтастығына қарап,фразеологизмдерді екі топқа бөледі.Яғни фразеологиялық түйдек және фразеологиялық тіркес.Алғашқысын идиома,екіншісін фраза деп атайды.Фразеологиялық түйдекке фразеологизмдердің құрамындағы сөздер өздерінің лексикалық мағыналарын мүлде жоғалтып,бір-бірімен жымдасып,ажырамастай болып тұтасқан фразеологизмдерді жатқызады.Мысалы:қырғиқабақ болды. мағынасы араздасты,өкпеледі деген мағына.Үшеуі бірігіп,фразеологиялауынан туып тұр.Егерде осы тіркестегі бір сөзді басқа сөзбен алмастыратын болсақ,мағынасы мүлде басқа болып, араздасты деген мағынада мүлде келмей қалады.Фразеологиялық тіркесте құрамындағы сөздео негізгі мағынасын түгелдей емес,жарым-жартылай ғана айырылған ,бірақ құрамы берік фразеологизмдерді жатқызамыз.Мысалы:ата жодын қуды,егіліп жылады.

Алайда екеуінеде ортақ қасиет-тиянақталық.Екеуінінде қолданылу үстінде бірін-бірі ауыстырып отыратынын ,сол себепті кейде оларды ажыратып алудың қиындығын ескертеді.Кеңесбаев фразеологизмдерге мақал-мәтелдерді жатқызады.Сонымен бірге қос сөздер мен қосар тіркестерді тиянақты қалыптасқан сөз тізбектерінің қатарына қосып,фразеологизмдерге/жатқызады.Мысалы:дүркін-дүркін,үп-үлкенб,жап-жақсы,ертелі-кеш .Қос сөздер:ақ дегені алғыс,қара дегені қарғыс/басы аурып балтыры сыздап

1940-1970 жылдар арасында кенесбаевтын топтастыруын пайдалынып келсек,1970 жылдан бастап Виноградав пен Шанскийдің үлгісі бойынша фразеологизмдерді төрт топқа бөліп қарастырды:ф.бірлік,Ф.тіркес,ф.тқтастық,ф.сөйлемше.

Ф.тұтастық бұған құрамындағы сөздер бір-бірінен ажырамастай болып жымдасқан,өздерінің лексикалық мағыналарын жоғалтқан,семантикалық жағынан біртұтас фразеологизмдер жатады. .Мысалы:жүрек жұтқан-(ешнәрседен қаймықпайтын),қой аузынан шөп алмайды(момын адам),қаны қарайды(ашуға булықты)

Фразеологизмдердің бұл түрі идиомалар деп аталады.Кеңесбаевтың топтастыруында фраз түйдекдеп аталады.

Фраз бірлік негізінде еркін сөз тіркестері жатыр,олардың ауыспалы мағынада айтылуынан туған бейнелі мағыналардан фраз бірліктер жасалған.Мысалы көзін жойды ол тамырына балта шапты дегенді білдіреді.Бұнда ағаштың тамырына балта шапты деген еркін тіркес мағынасының бейнелі туынды мағынаның ауысуына себеп болған.

Тағы да мысал: ат ізін салмады .Бұл фразеологизмдердің құрамындағы ат,ізін,салмады сөздерін жеке алғанда бейнелі мағына жоқ,олар бейнелі мағынаға тіркескен күйінде ие.

Бұл тип Кеңесбаевтың фразалық тіркеспен сәйкес келеді.Алайда,Кеңесбаев ф тіркесті анықтауда еркін тіркестердің құрамындағы сөздердің негізгі мағынасына түгелдей емес, жартылай қараған.Ал фраз бірліктерді анықтауда еркін тіркестердің құрамындағы сөздердің тұтас қалпында бейнелі мағынаға ауысатыны негізінде алынған.

3Фразеологиялық тіркес — құрамы мен қолданылуы тұрақты болып келетін мағынасы ерікті сөздердің тіркесі

Мысалы:қолаң шаш фразеологизмде құрамындағы шаш сөзі ерікті маңыналы сөз.Өйткені ол басқа сөздермен тіркесе береді.Мысалы:сұлу шаш,қара шаш,әдемі шаш,қара шаш.

Ф тіркестердің бір еренкшелігі-құрамындағы байлаулы мағынадағы сөздерді оларға синоним болатын сөздермен ауыстыруға болады.мысалы :қоян жүрек-су жүрек .Мұда қоян деген сөздің орнына су деген сөзі жұмсалып отыр.

4 Фразеологиялық сөйлемше -құрамы мен қолданылуы тұрақты ,бейнелі мағыналармағынасы ерікті сөздерден тіркесуінен жасалатын ,құрлысы сөйлемге ұқсас фразеологизмдер жатады.Мысалы:су сепкендей басылды деген мағынасы лезде тынышталды.ЯғНИ су сепкендей,сепкендей басылды деген еркін тіркестен құралған.