§ 22–23. Scratch программалау ортасындағы

123
Қоз ға лыс  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
 Көр се тіл ген  қа дам  са ны  бой ын ша 
жү ру. Егер оң сан бол са ал ға, те ріс сан 
бол са,  ке рі  қа рай  қоз ға ла ды.
Бұ ру  –  ба ғыт тау ыш  бел гі сі  бұ ры лу дың 
са ғат  ті лі не  ба ғыт тас  не ме се  қа ра ма­
қар сы  еке нін  біл ді ре ді.
 Көр се тіл ген  ба ғыт  бой ын ша  бұ ру.
Тінтуір  коор ди на ты на  не ме се  бас қа 
ны сан ға  бұ ры лу.
Х  жә не  Y  осі  бой ын ша  көр се тіл ген 
нүк те ге  ау ысу.
Тінтуір  нұс қауы шы  не ме се  бас қа 
фи гу ра  ор на лас қан  нүк те ге  ау ысу.
Бе ріл ген  уа қыт  ме зе тін де  көр се тіл ген 
коор ди на т  нүк те сі не  ау ысу. 
Х  жә не  Y  коор ди на ты ның  мә нін 
өз гер ту.
Ны сан ды  х  жә не  у  осі  бой ын ша  бе кі ту. 
Де карттық  коор ди на ттар  жүй есі  қол да­
ны ла ды:
егер х=0, у=0 бол са, ны сан эк ран ның 
дәл  ортасында  ор на ла са ды.  Эк ран 
өл ше мі х – 240/240, у – 180/180.
Эк ран  ше ті не  жет кен де,  оған  тіреліп, 
кері  қайтады.  Бұл  кей іп кер ді 
жо ғал тып  ал мас  үшін  қа жет.
Ны сан ның  ай на лу  сти лі.
А
А
А
А
Р
Р
Р
РМ
М
М
М
А
А
Н
НН
Ны сан ды  х  жә не  у  осі  бой ын ша  бе кі ту. 
Де карттық  коор ди на ттар  жүй есі  қол да­
-
--
өз гер ту.
П
П
П
ПППП
Бе ріл ген  уа қыт  ме зе тін де  көр се тіл ген 
коор ди на т  нүк те сі не  ау ысу. 
П
Х  жә не  Y  коор ди на ты ның  мә нін 
өз гер ту.
В
В
В
В
В
нүк те ге  ау ысу.
Тінтуір  нұс қауы шы  не ме се  бас қа 
фи гу ра  ор на лас қан  нүк те ге  ау ысу.
Бе ріл ген  уа қыт  ме зе тін де  көр се тіл ген 
коор ди на т  нүк те сі не  ау ысу. 
б
б
б
б
б
Тінтуір  коор ди на ты на  не ме се  бас қа 
ны сан ға  бұ ры лу.
Х  жә не  Y  осі  бой ын ша  көр се тіл ген 
а
а
а
Көр се тіл ген  ба ғыт  бой ын ша  бұ ру.
Тінтуір  коор ди на ты на  не ме се  бас қа 
с
с
с
са ғат  ті лі не  ба ғыт тас  не ме се  қа ра ма­
қар сы  еке нін  біл ді ре ді.
Көр се тіл ген  ба ғыт  бой ын ша  бұ ру.
п
п
п
бол са,  ке рі  қа рай  қоз ға ла ды.
Бұ ру  –  ба ғыт тау ыш  бел гі сі  бұ ры лу дың 
са ғат  ті лі не  ба ғыт тас  не ме се  қа ра ма­
а
а
а
а
Көр се тіл ген  қа дам  са ны  бой ын ша 
жү ру. Егер оң сан бол са ал ға, те ріс сан 
с
с
с
ссссы
ы

124
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Х жә не Y осі бой ын ша мән ді қай та­
ра ды.  Бас қа  ко ман да лар мен  бір ге 
қол да ны ла ды.
Ба ғыт тар. 
Түр  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Фра за ны  көр се тіл ген  уа қыт  ішін де 
ай ту.  Реп ли ка  ны сан ның  жа нын да 
жа зы лып  тұ ра ды. 
Ко ман да  те ре зе сін де  көр се тіл ген 
фра за ны  ай ту.
Орын дау шы  жұ мы сын  тоқ та тып, 
ой лан ған дай  болады,  бі рақ  реп ли­
ка сы  жа нын да  тұ ра ды. 
Ск рипт  көр се тіл ген  уа қыт  ара лы­
ғын да  тоқ та ты ла ды.
 Көр се ту  –  ны сан  кө рі ну  қа бі ле ті не 
ие.  Жа сы ру  –  ны сан  кө рін бей ді.
Кос тюм  ау ыс ты ру.
Кос тюм нің  мә нін  бір  бір лік ке 
өз гер ту. 
 Сах на ның  фо нын  көр се тіл ген  фон ға 
ау ыс ты ру.
Ны сан ды  бе ріл ген  па ра ме тр лер 
бой ын ша  көр се тіл ген  өл шем ге 
өз гер те ді. 
А
А
А
А
124
Р
Р
Р
М
М
М
М
А
АА
Н
Н
Н
Н
П
П
П
ПП
В
ВВВВВВВ
Орын дау шы  жұ мы сын  тоқ та тып, 
ой лан ған дай  болады,  бі рақ  реп ли­
ка сы  жа нын да  тұ ра ды. 
Ск рипт  көр се тіл ген  уа қыт  ара лы­
б
б
б
ай ту.  Реп ли ка  ны сан ның  жа нын да 
жа зы лып  тұ ра ды. 
Ко ман да  те ре зе сін де  көр се тіл ген 
фра за ны  ай ту.
а
а
а
а
Фра за ны  көр се тіл ген  уа қыт  ішін де 
ай ту.  Реп ли ка  ны сан ның  жа нын да 
жа зы лып  тұ ра ды. 
с
с
с
сс
 Қыз ме ті 
Фра за ны  көр се тіл ген  уа қыт  ішін де 
п
п
ппа
а
а
ра ды.  Бас қа  ко ман да лар мен  бір ге 
с
с
с
Х жә не Y осі бой ын ша мән ді қай та­
ра ды.  Бас қа  ко ман да лар мен  бір ге 
ы
ы
ы
ы
ыыыы

125
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Әсер ді  өзі міз  таң да ған  мән ге  бе кі ту.
Бар лық  гра фи ка лық  әсер лер ді 
та за лай ды. 
Ны сан  үл кейеді  (те ріс  сан  бол са 
кі ші рейеді).
Ны сан ды  пай ыз  есе бін де  ағым да ғы 
өл шем нен  бас қа ға  ор на ту.
Ны сан   кездейсоқ  көлегейленіп, 
көрінбей  қал мауы  үшін  бі рін ші 
қа бат қа  ау ыс ты ру.
Ны сан  кес кін нің  бір не ше  қа бат ты 
іш кі  жа ғы на  өте ді.
Орын дау шы ның  бе ріл ген  уа қыт 
ме зе тін де гі  кос тю мі нің  мә нін  ке рі 
қай та ра ды.
 Фон  атау ын  бел сен ді  ету.
Ағым да ғы  өл шем ді  ке рі  қай та­
ра ды.
Ды быс  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Ды быс ты  ой на ту.
Бар лық  ды быс ты  тоқ та ту.
 Дау ыл паз  көр се тіл ген  сан ға  сәй кес 
так ті ні  ой най ды.
А
А
А
А
Р
Р
Р
Р
РМ
М
М
М
А
Ды быс  бло гы 
Ды быс  бло гы 
А
А
АА
А
Ко ман да
Н
Н
Н
Ды быс  бло гы 
Ды быс  бло гы 
Н
Н
-
-
-
П
ППППППП
қай та ра ды.
Фон  атау ын  бел сен ді  ету.
Ағым да ғы  өл шем ді  ке рі  қай та­
В
В
В
В
В
В
іш кі  жа ғы на  өте ді.
Орын дау шы ның  бе ріл ген  уа қыт 
ме зе тін де гі  кос тю мі нің  мә нін  ке рі 
қай та ра ды.
б
б
б
көрінбей  қал мауы  үшін  бі рін ші 
қа бат қа  ау ыс ты ру.
Ны сан  кес кін нің  бір не ше  қа бат ты 
іш кі  жа ғы на  өте ді.
а
а
а
өл шем нен  бас қа ға  ор на ту.
Ны сан   кездейсоқ  көлегейленіп, 
көрінбей  қал мауы  үшін  бі рін ші 
қа бат қа  ау ыс ты ру.
с
с
с
с
Ны сан ды  пай ыз  есе бін де  ағым да ғы 
өл шем нен  бас қа ға  ор на ту.
Ны сан   кездейсоқ  көлегейленіп, 
п
п
п
п
Ны сан  үл кейеді  (те ріс  сан  бол са 
Ны сан ды  пай ыз  есе бін де  ағым да ғы 
а
аа
Әсер ді  өзі міз  таң да ған  мән ге  бе кі ту.
Бар лық  гра фи ка лық  әсер лер ді 
с
с
с
с
сссс
Әсер ді  өзі міз  таң да ған  мән ге  бе кі ту.
ы
ы
ы
ыы

126
Ко ман да
 Қыз ме ті 
 Көр се тіл ген  сан ға  сәй кес  так ті ні  кү ту.
 Қан дай  да  бір  но та ны  бе ріл ген  уа қыт 
мөл ше рін де  ой на ту.  Но талар  цифр 
тү рін де  жа зы ла ды,  бі рақ  әр  цифр ге 
қа ра ма­қар сы  оның  ды быс та луы 
тұ ра ды.
Ой на тыл ған  ас пап ты  таң дау. 
Scratch­те ас пап тар жи ыны өте көп.
Ағымдағы  ды быс тың  жо ға ры лы ғын 
өсі ре ді  (егер  сан  оң  бол са)  не ме се 
ке мі те ді  (егер  сан  те ріс  бол са).
 Пай ыз  тү рін де  ды быс тың  жоға­
рылығын  рет теу.
Ды быс тың  дең гей ін  ке рі  қай та ра ды.
Ағымдағы  темп ті  өсі ре ді  не ме се 
ке мі те ді.
Темп ті  ор на та ды.
 Темп  мә нін  ке рі  қай та ра ды.
Қыл қа лам  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Ны сан ның  қал дыр ған  ізін  эк ран нан 
та за лау.
Эк ран да ғы  ны сан ды  бас па ға  жі бе ру.
А
А
А
А
126
Р
Р
Р
РРМ
М
М
ММ
М
М
Ко ман да
А
А
АА
Қыл қа лам  бло гы 
Қыл қа лам  бло гы 
А
А
А
А
А
Ко ман да
Н
Н
Н
Н
Н
-
-
П
ППППП
Ағымдағы  темп ті  өсі ре ді  не ме се 
ке мі те ді.
В
В
ВВВВ
В
В
Пай ыз  тү рін де  ды быс тың  жоға­
рылығын  рет теу.
Ды быс тың  дең гей ін  ке рі  қай та ра ды.
б
б
б
б
Ағымдағы  ды быс тың  жо ға ры лы ғын 
өсі ре ді  (егер  сан  оң  бол са)  не ме се 
ке мі те ді  (егер  сан  те ріс  бол са).
Пай ыз  тү рін де  ды быс тың  жоға­
а
а
а
Ой на тыл ған  ас пап ты  таң дау. 
Scratch­те ас пап тар жи ыны өте көп.
Ағымдағы  ды быс тың  жо ға ры лы ғын 
өсі ре ді  (егер  сан  оң  бол са)  не ме се 
с
с
с
қа ра ма­қар сы  оның  ды быс та луы 
Ой на тыл ған  ас пап ты  таң дау. 
Scratch­те ас пап тар жи ыны өте көп.
п
мөл ше рін де  ой на ту.  Но талар  цифр 
тү рін де  жа зы ла ды,  бі рақ  әр  цифр ге 
қа ра ма­қар сы  оның  ды быс та луы 
а
а
а
Қан дай  да  бір  но та ны  бе ріл ген  уа қыт 
мөл ше рін де  ой на ту.  Но талар  цифр 
тү рін де  жа зы ла ды,  бі рақ  әр  цифр ге 
с
с
с
с
с
Көр се тіл ген  сан ға  сәй кес  так ті ні  кү ту.
ы
ы
ы
ы
ыыыы

127
Ко ман да
 Қыз ме ті 
 Қыл қа лам ды  тү сі ру.  Осы  ко ман да дан 
соң  қоз ға лыс та ғы  нысан ның  со ңы нан 
із  түс пей ді.
 Қыл қа лам ды  кө те ру.  Қоз ға лыс та ғы 
ны сан ның  со ңы нан  із  түс пей ді.
Су рет  са лу ға  ар нал ған  түс ті  таң дау.
Ағымдағы  түс ті  өз гер ту.  Оң  жә не  те ріс 
сан дар ды  қол да ну ға  бо ла ды.
Түс тің  сан дық  мә нін  бе кі ту.
Ағымдағы  кө лең ке нің  өл ше мін  са лыс­
тыр ма лы  түр де  өз гер ту.
Ны сан  кө лең ке сі нің  өл ше мін  орнату.
Ағымдағы  қыл қа лам   өл ше мін  өз гер ту.
 Қыл қа лам  қа лың ды ғын  ор на ту.
Мәліметтер  бло гы 
Бұл  жә шік те  2  блок  ор на лас қан:  ай ны ма лы ны  құ ру  жә не 
жою.  Он да  бір не ше  ай ны ма лы ны  құ ру ға  бо ла ды.  Ай ны ма лы ны 
құ ру  (Соз дать  пе ре мен ную)  ба тыр ма сын  шерт кен де,  ай ны ма лы 
атау ын  ен гі зу ді  қа жет  ете тін  те ре зе  пай да  бо ла ды  (79-су рет). 
Ай ны ма лы ны  ен гіз ген  соң  оның  мә нін  қой ып,  өз гер тіп жә не 
бұл  мән ді  бас қа  орын дау шы лар ға  жі бе ру ге  бо ла ды.  Егер  ай ны­
ма лы  қа жет  бол ма са,  оны  жоюға  бо ла ды. 
А
А
ма лы  қа жет  бол ма са,  оны  жоюға  бо ла ды.
ма лы  қа жет  бол ма са,  оны  жоюға  бо ла ды.
Р
атау ын  ен гі зу ді  қа жет  ете тін  те ре зе  пай да  бо ла ды 
атау ын  ен гі зу ді  қа жет  ете тін  те ре зе  пай да  бо ла ды 
Р
Ай ны ма лы ны  ен гіз ген  соң  оның  мә нін  қой ып,  өз гер тіп
Ай ны ма лы ны  ен гіз ген  соң  оның  мә нін  қой ып,  өз гер тіп
бұл  мән ді  бас қа  орын дау шы лар ға  жі бе ру ге  бо ла ды.  Егер  ай ны­
бұл  мән ді  бас қа  орын дау шы лар ға  жі бе ру ге  бо ла ды.  Егер  ай ны­
Р
ма лы  қа жет  бол ма са,  оны  жоюға  бо ла ды.
ма лы  қа жет  бол ма са,  оны  жоюға  бо ла ды.
М
Бұл  жә шік те  2  блок  ор на лас қан:  ай ны ма лы ны  құ ру  жә не 
Бұл  жә шік те  2  блок  ор на лас қан:  ай ны ма лы ны  құ ру  жә не 
жою.  Он да  бір не ше  ай ны ма лы ны  құ ру ға  бо ла ды.
жою.  Он да  бір не ше  ай ны ма лы ны  құ ру ға  бо ла ды.
  (Соз дать  пе ре мен ную)  ба тыр ма сын  шерт кен де,  ай ны ма лы 
  (Соз дать  пе ре мен ную)  ба тыр ма сын  шерт кен де,  ай ны ма лы 
атау ын  ен гі зу ді  қа жет  ете тін  те ре зе  пай да  бо ла ды 
атау ын  ен гі зу ді  қа жет  ете тін  те ре зе  пай да  бо ла ды 
М
Ай ны ма лы ны  ен гіз ген  соң  оның  мә нін  қой ып,  өз гер тіп
Ай ны ма лы ны  ен гіз ген  соң  оның  мә нін  қой ып,  өз гер тіп
А
А
АА
Мәліметтер  бло гы 
Мәліметтер  бло гы 
А
Бұл  жә шік те  2  блок  ор на лас қан:  ай ны ма лы ны  құ ру  жә не 
Бұл  жә шік те  2  блок  ор на лас қан:  ай ны ма лы ны  құ ру  жә не 
жою.  Он да  бір не ше  ай ны ма лы ны  құ ру ға  бо ла ды.
жою.  Он да  бір не ше  ай ны ма лы ны  құ ру ға  бо ла ды.
Н
Н
НН
НН
Қыл қа лам  қа лың ды ғын  ор на ту.
-
-
Ағымдағы  қыл қа лам   өл ше мін  өз гер ту.
П
П
П
ПППП
П
Ны сан  кө лең ке сі нің  өл ше мін  орнату.
Ағымдағы  қыл қа лам   өл ше мін  өз гер ту.
В
В
В
В
Ағымдағы  кө лең ке нің  өл ше мін  са лыс­
тыр ма лы  түр де  өз гер ту.
Ны сан  кө лең ке сі нің  өл ше мін  орнату.
б
б
б
б
сан дар ды  қол да ну ға  бо ла ды.
Түс тің  сан дық  мә нін  бе кі ту.
а
а
а
а
Ағымдағы  түс ті  өз гер ту.  Оң  жә не  те ріс 
сан дар ды  қол да ну ға  бо ла ды.
с
с
с
с
Су рет  са лу ға  ар нал ған  түс ті  таң дау.
Ағымдағы  түс ті  өз гер ту.  Оң  жә не  те ріс 
п
п
Қыл қа лам ды  кө те ру.  Қоз ға лыс та ғы 
ны сан ның  со ңы нан  із  түс пей ді.
Су рет  са лу ға  ар нал ған  түс ті  таң дау.
а
а
соң  қоз ға лыс та ғы  нысан ның  со ңы нан 
Қыл қа лам ды  кө те ру.  Қоз ға лыс та ғы 
с
с
с
ссс
Қыл қа лам ды  тү сі ру.  Осы  ко ман да дан 
соң  қоз ға лыс та ғы  нысан ның  со ңы нан 
ы
ы
ы
ыы

128
              
­
­Жа­ңа­ай­ны­ма­лы­құ­ру
Оқиғалар блогы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Жа сыл  жа лау ша ны,  кей іп кер ді 
(спр айт ты)  бас қан  кез де  жо ба  іс ке 
қо сы ла ды. 
Таң дал ған  пер не нің  ба сы лу ына 
бай ла ныс ты  ко ман да лар  бло гы 
іс ке  қо сы ла ды.  Пер не тақ та ға 
бас қа ру  мүм кін ді гін  бе ре ді.
Эк ран ның  фо ны  өз гер ген  кез де 
орын да ла тын  іс­әре кет.
Орын да ла тын  амал  қан дай  да  бір 
ша ма мен  са лыс тыр ған  кез де гі 
әре кет.
Қа был дан ған  ха бар ла ма ға  қа рай 
жау ап  ре тін де  ко ман да лар  бло­
гы ның  орын да луы  іс ке  қо сы ла ды.
Ха бар ла ма ны  жі бе ру  жә не  кү ту. 
Жі бе ріл ген  ха бар ла ма  бас қа 
орын дау шы ның  бел сен ді лі гін 
оята ды.  Бұл  ко ман да
 мен ал ан 
кез де  (ког да  я  по лу чу)  бло гы мен 
үй ле сім ді лік те  орын да ла ды.
А
А
А
А
128
Р
Р
РР
М
М
МА
А
А
А
Н
Н
-П
ПП
В
ВВВВ
Таң дал ған  пер не нің  ба сы лу ына 
бай ла ныс ты  ко ман да лар  бло гы 
іс ке  қо сы ла ды.  Пер не тақ та ға 
бас қа ру  мүм кін ді гін  бе ре ді.
б
б
Жа сыл  жа лау ша ны,  кей іп кер ді 
(спр айт ты)  бас қан  кез де  жо ба  іс ке 
қо сы ла ды. 
Таң дал ған  пер не нің  ба сы лу ына 
а
а
а
а
Жа сыл  жа лау ша ны,  кей іп кер ді 
(спр айт ты)  бас қан  кез де  жо ба  іс ке 
с
с
с
с
с
с
 Қыз ме ті 
паа
а
сы
ы

129
Бас қа ру  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Кү ту  ко ман да сы.  Па ра метр  не ше 
се кунд  кү ту  қа жет ті гін  көр се­
те ді.
 Қай талау  цик лы.  Па ра метр 
ай талау  (пов то рить)  іш кі  бло­
гын да ғы  ко ман да лар  бло гы ның 
не ше  рет  қай талау  қа жет ті гін 
көр се те ді.
Конст рук ция ның  ішін де гі 
ко ман да лар  үне мі  орын да лып 
тұ ра ды.
Егер  (ес ли)  қыз мет ші  сө зі нен  кейін 
шарт  жа зы лып, 
он да  (то)  сө зі нен 
соң  конст рук ция ның  ішін де гі 
ко ман да лар  бло гы  орын да ла ды. 
Егер шарт  орын дал са,  он да  сө зі нен 
кей ін гі  әре кет тер  орын да ла ды.
Тар мақ тал ған  ал го ритм. 
Шарт тан  кейін 
он да  сө зі нен 
кей ін  гі  іш кі  конст рук ция  орын­
да ла ды.  Шарт  қа на ғат тан ды рыл­
ма ған  жағ дай да 
әйт пе се  (ина че) 
тар ма ғы  орын да ла ды.
 Шарт  орын дал ған ша  кү ту.
Шарт ты  тек се ру.  Блок  ішін де гі 
әре кет тер  шарт  орын дал ған ша 
қай тала на ды.
А
А
А
А
Р
Р
РМ
М
М
М
А
А
Н
Н
-
-
П
ПП
ко ман да лар  бло гы  орын да ла ды. 
Егер 
кей ін гі  әре кет тер  орын да ла ды.
В
ВВВВ
В
тұ ра ды.
Егер  (ес ли)  қыз мет ші  сө зі нен  кейін 
шарт  жа зы лып, 
соң  конст рук ция ның  ішін де гі 
ко ман да лар  бло гы  орын да ла ды. 
б
б
б
көр се те ді.
Конст рук ция ның  ішін де гі 
ко ман да лар  үне мі  орын да лып 
а
а
гын да ғы  ко ман да лар  бло гы ның 
не ше  рет  қай талау  қа жет ті гін 
Конст рук ция ның  ішін де гі 
с
Қай талау  цик лы.  Па ра метр 
  (пов то рить)  іш кі  бло­
гын да ғы  ко ман да лар  бло гы ның 
не ше  рет  қай талау  қа жет ті гін 
п
п
п
се кунд  кү ту  қа жет ті гін  көр се­
Қай талау  цик лы.  Па ра метр 
  (пов то рить)  іш кі  бло­
а
а
а
а
Кү ту  ко ман да сы.  Па ра метр  не ше 
се кунд  кү ту  қа жет ті гін  көр се­
с
с
с
ссссы
ы

130
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Бар лық  прог рам ма лар дың  орын­
да лу ын  тоқ та ту.
Кө шір ме сі  ре тін де  бас та ған 
кез де.
Ны сан ның  кө шір ме сін  құ ру.
Кө шір ме ні  жою.
Сен сор лар  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Ны сан  тінтуірге  не ме се  бас қа 
ны сан ға  жа на са  ма?
Ны сан  түс ке  жа на са  ма?
Түс  бас қа  түс пен  жа на са  ма?
Таң дал ған  ны сан ға  не ме се 
тінтуір  нұс қа уы шы на  дей ін гі 
қа шық тық.
Орын дау шы ға  сұ рақ  қой ып, 
жа уа бын  кү ту.
Орын дау шы ның  жа уа бы.
 Қан дай  да  бір  пер не  ба сы лып 
қал ған жоқ па?
Тінтуір  бас қа ру  пер не сі нің 
ба сыл ма ға нын  тек се ру.
Х жә не Y осі бой ын ша тінтуір 
нұс қа уы шы ның  мә ні.
А
А
А
130
Р
Р
Р
М
М
М
М
А
А
А
А
Н
Н
Н
Н
-
-
П
ПП
В
ВВВВ
ны сан ға  жа на са  ма?
Ны сан  түс ке  жа на са  ма?
Түс  бас қа  түс пен  жа на са  ма?
б
б
б
бббб
Ны сан  тінтуірге  не ме се  бас қа 
а
а
а
Кө шір ме ні  жою.
с
с
с
с
Ны сан ның  кө шір ме сін  құ ру.
Кө шір ме ні  жою.
п
пп
Ны сан ның  кө шір ме сін  құ ру.
а
а
Кө шір ме сі  ре тін де  бас та ған 
с
с
с
с
Бар лық  прог рам ма лар дың  орын­
ы
ы
ы
ы
ыыыы

131
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Ды быс  жоғарылығы.
Спр айт қа  ар нал ған  бей не.
 Бей не  қо су.
 Бей не нің  мөл дір лі гін  бе кі ту.
 Тай мер дің  мә нін  ке рі  қай та ра ды.
 Тай мер дің  мә ні  қай та  есеп те ле ді.
Таң дал ған  ны сан ның  мә ні  (өл ше­
мі,  кө ле мі,  кос тю мі,  х  не ме се  у 
осін де гі  ор ны).
Ағым да ғы  уа қыт.
 Мер зі мі.
Қа ты су шы ның  аты.
Опе ра тор лар  бло гы 
Ко ман да
 Қыз ме ті 
Қо су. 
Азай ту. 
Кө бей ту. 
Бө лу. 
А
А
А
А
Р
Р
Р
Р
РМ
М
М
МА
А
А
А
А
А
Ко ман да
Н
Опе ра тор лар  бло гы 
Опе ра тор лар  бло гы 
Н
Н
НН
Ко ман да
-
-
-П
П
ППППП
П
Мер зі мі.
Қа ты су шы ның  аты.
ВВ
ВВВВВВВ
В
осін де гі  ор ны).
Ағым да ғы  уа қыт.
Мер зі мі.
б
б
б
Тай мер дің  мә ні  қай та  есеп те ле ді.
Таң дал ған  ны сан ның  мә ні  (өл ше­
мі,  кө ле мі,  кос тю мі,  х  не ме се  у 
осін де гі  ор ны).
а
а
а
а
Тай мер дің  мә нін  ке рі  қай та ра ды.
Тай мер дің  мә ні  қай та  есеп те ле ді.
с
с
с
с
Бей не нің  мөл дір лі гін  бе кі ту.
Тай мер дің  мә нін  ке рі  қай та ра ды.
п
п
п
Бей не нің  мөл дір лі гін  бе кі ту.
а
аа
Спр айт қа  ар нал ған  бей не.
с
с
с
с
с
сссы
ы
ы
ыы

132
Ко ман да
 Қыз ме ті 
1­ден 10­ға дейінгі интервалы 
аралығындағы кездейсоқ сан .
Са лыс ты ру: 
кі ші;
тең;
үл кен.
 Бұл  блок тар  те ре зе сі нен  тұ ра ды. 
Он да  са лыс ты ру  кір піш те рін 
кі ріс ті ру ге  бо ла ды.
Сөз дер дің  бі рі гуі.
 Сөз де гі  әріп  мә ні.
Қа тар дың  ұзын ды ғы. 
Қал дық ты  алу.
 Сан ды  дөң ге лек теу.
Функ ция  (тү бір  та бу,  ло га рифм, 
си нус,  ко си нус  жә не  т.б.).
Е
­
Scratch программалау ортасында блоктардың формасы бір-бірімен 
сәйкес келмесе, оларды байланыстыру мүмкін емес. Сондықтан блок 
формаларының бір-бірімен сәйкес келуін қадағалаңдар.
А
А
А
132
Р
Р
формаларының бір-бірімен сәйкес келуін қадағалаңдар.
М
М
М
М
М
М
Е
­
Scratch программалау ортасында блоктардың формасы бір-бірімен 
сәйкес келмесе, оларды байланыстыру мүмкін емес. Сондықтан блок 
формаларының бір-бірімен сәйкес келуін қадағалаңдар.
А
А
А
А
А
А
Е
­
Н
Н
Н
-
-
П
ПП
В
ВВВВВ
Сөз де гі  әріп  мә ні.
Қа тар дың  ұзын ды ғы. 
бб
бббб
б
б
кі ріс ті ру ге  бо ла ды.
Сөз дер дің  бі рі гуі.
а
а
Бұл  блок тар  те ре зе сі нен  тұ ра ды. 
Он да  са лыс ты ру  кір піш те рін 
кі ріс ті ру ге  бо ла ды.
с
с
с
Бұл  блок тар  те ре зе сі нен  тұ ра ды. 
Он да  са лыс ты ру  кір піш те рін 
п
п
а
а
аралығындағы кездейсоқ сан .
с
с
с
с
1­ден 10­ға дейінгі интервалы 
аралығындағы кездейсоқ сан .
ы
ы
ы
ы
ыыы

133
Б ­
1.  Блок тар  па лит ра сы  де ген  не?
2.  Блок тар дың  қан дай  түр ле рі  бар?
3.  Бас қа ру  бло гы  не  үшін  қа жет?
4.  Жа ңа  ай ны ма лы ны  қа лай  құ ру ға  жә не  жоюға  бо ла ды?
5.  Scratch  ор та сын да  блок тар дың  ма ңыз ды лы ғы  қан дай?
6.  Ма те ма ти ка лық  есеп теу лер  қай  блок та  ор на лас қан?
7.  Ск рип ті лер де  ды быс тар ды  қол да ну  қай  блок та  ор на лас қан?
Т ­ ­
1.  Не лік тен  блок тар  түр лі  түс ке  боял ған? 
2.  Ск рип ті лер ді  құ рас тыр ған да  блок тар  бір­бі рі не  сәй кес 
ке луі  ке рек.  Се бе бін  тү сін ді рің дер.
3.  Не  үшін  блок тар ды  топ тас тыр ған?
Т ­
Программалау ортасында  блоктарды қолданудың басты 
идеясымен ой бөлісіңдер.
­ ­
Берілген  ко ман да лар дың  қай  блок қа  жа та ты ндығын 
анық таң дар.
Б ­
Т
Т
А
А
РРММ
АН
Берілген  ко ман да лар дың  қай  блок қа  жа та ты ндығын 
Берілген  ко ман да лар дың  қай  блок қа  жа та ты ндығын 
Н
-
Берілген  ко ман да лар дың  қай  блок қа  жа та ты ндығын 
Берілген  ко ман да лар дың  қай  блок қа  жа та ты ндығын 
П
Программалау ортасында  блоктарды қолданудың басты 
Программалау ортасында  блоктарды қолданудың басты 
идеясымен ой бөлісіңдер.
идеясымен ой бөлісіңдер.
П
П
В
Программалау ортасында  блоктарды қолданудың басты 
Программалау ортасында  блоктарды қолданудың басты 
В
б
1.  Не лік тен  блок тар  түр лі  түс ке  боял ған? 
1.  Не лік тен  блок тар  түр лі  түс ке  боял ған? 
2.  Ск рип ті лер ді  құ рас тыр ған да  блок тар  бір­бі рі не  сәй кес 
2.  Ск рип ті лер ді  құ рас тыр ған да  блок тар  бір­бі рі не  сәй кес 
ке луі  ке рек.  Се бе бін  тү сін ді рің дер.
ке луі  ке рек.  Се бе бін  тү сін ді рің дер.
3.  Не  үшін  блок тар ды  топ тас тыр ған?
3.  Не  үшін  блок тар ды  топ тас тыр ған?
а
а
1.  Не лік тен  блок тар  түр лі  түс ке  боял ған? 
1.  Не лік тен  блок тар  түр лі  түс ке  боял ған? 
2.  Ск рип ті лер ді  құ рас тыр ған да  блок тар  бір­бі рі не  сәй кес 
2.  Ск рип ті лер ді  құ рас тыр ған да  блок тар  бір­бі рі не  сәй кес 
аа
с
7.  Ск рип ті лер де  ды быс тар ды  қол да ну  қай  блок та  ор на лас қан?
7.  Ск рип ті лер де  ды быс тар ды  қол да ну  қай  блок та  ор на лас қан?
с
с
с
Т
сс
п
5.  Scratch  ор та сын да  блок тар дың  ма ңыз ды лы ғы  қан дай?
5.  Scratch  ор та сын да  блок тар дың  ма ңыз ды лы ғы  қан дай?
6.  Ма те ма ти ка лық  есеп теу лер  қай  блок та  ор на лас қан?
6.  Ма те ма ти ка лық  есеп теу лер  қай  блок та  ор на лас қан?
7.  Ск рип ті лер де  ды быс тар ды  қол да ну  қай  блок та  ор на лас қан?
7.  Ск рип ті лер де  ды быс тар ды  қол да ну  қай  блок та  ор на лас қан?
а
4.  Жа ңа  ай ны ма лы ны  қа лай  құ ру ға  жә не  жоюға  бо ла ды?
4.  Жа ңа  ай ны ма лы ны  қа лай  құ ру ға  жә не  жоюға  бо ла ды?
5.  Scratch  ор та сын да  блок тар дың  ма ңыз ды лы ғы  қан дай?
5.  Scratch  ор та сын да  блок тар дың  ма ңыз ды лы ғы  қан дай?
6.  Ма те ма ти ка лық  есеп теу лер  қай  блок та  ор на лас қан?
6.  Ма те ма ти ка лық  есеп теу лер  қай  блок та  ор на лас қан?
с
с
ы
ы
ыыы

134
­ ­
1.  Суретте гі дей  прог рам ма  құ­
рың дар,  қа лай  жұ мыс  жа­
сай ты нын  тек се рің дер  жә не 
тү сін ді рің дер.
2.  Scratch  ор та сын да  прог рам­
 ма  құ рас ты рың дар. 
Мы сық  сп рай ты  эк ран ды 
диаго наль  бойымен  жү ріп 
өту  ке рек.  Орын дау  ал го­
рит мі:   
1)  Мы сық ты  эк ран ның  сол 
жақ  тө мен гі  бұ ры шы на 
алып барамыз. 
2)  «Тек  қа на  сол ға  бұ ры лу  – 
оң ға»  ба тыр ма ла рын  ба су 
ке рек. 
3)  Ке рек ті 
ко ман да лар ды 
пайдаланып,  ск рипт  құ  ­
ра мыз,  диаго наль  бойы ­
мен жү 
ру үшін Х пен 
Y­тің  мә нін  өз гер ту  ке­
рек. 
Қай талау  (Пов то рить)  ко ман да сы на  35­ті  таң дап,  ке­
рі  қай ту  үшін  (–)  ми нус  таң ба сы мен  ала мыз. 
3.  Scratch  ор та сын да  өз  жо ба ла рың ды  жа сап  кө рің дер. 
Прог рам ма да  қан дай  блок тар  қол дан дың дар?  Олар дың 
бір­бі рі мен  бай ла ны сын  тү сін ді рің дер.
­ Б ­ ­ ­
1.  Қа 
лай ой 
лай 
сың 
дар, кез келген екі блок түрін ғана 
пайдаланып, жаңа программа құруға бола ма? Мысалы, 
қылқалам блогы және басқару блогы.
2.  Не ге  әр  блок  әр түр лі  қыз мет  ат қа ра ды?  Та қы рып тан  тү­
сін ген де рің ді  бір  сөй лем мен  түй ін дең дер.
Б
­
А
А
А
А
134
Р
2.  Не ге  әр  блок  әр түр лі  қыз мет  ат қа ра ды?  Та қы рып тан  тү­
2.  Не ге  әр  блок  әр түр лі  қыз мет  ат қа ра ды?  Та қы рып тан  тү­
М
1.  Қа 
лай ой 
лай 
сың 
дар, кез келген екі блок түрін ғана 
1.  Қа 
лай ой 
лай 
сың 
дар, кез келген екі блок түрін ғана 
пайдаланып, жаңа программа құруға бола ма? Мысалы, 
пайдаланып, жаңа программа құруға бола ма? Мысалы, 
қылқалам блогы және басқару блогы.
қылқалам блогы және басқару блогы.
2.  Не ге  әр  блок  әр түр лі  қыз мет  ат қа ра ды?  Та қы рып тан  тү­
2.  Не ге  әр  блок  әр түр лі  қыз мет  ат қа ра ды?  Та қы рып тан  тү­
М
А
3.  Scratch  ор та сын да  өз  жо ба ла рың ды  жа сап  кө рің дер. 
3.  Scratch  ор та сын да  өз  жо ба ла рың ды  жа сап  кө рің дер. 
Прог рам ма да  қан дай  блок тар  қол дан дың дар?  Олар дың 
Прог рам ма да  қан дай  блок тар  қол дан дың дар?  Олар дың 
бір­бі рі мен  бай ла ны сын  тү сін ді рің дер.
бір­бі рі мен  бай ла ны сын  тү сін ді рің дер.
1.  Қа 
лай ой 
лай 
сың 
дар, кез келген екі блок түрін ғана 
1.  Қа 
лай ой 
лай 
сың 
дар, кез келген екі блок түрін ғана 
А
Н
Қай талау  (Пов то рить)  ко ман да сы на  35­ті  таң дап,  ке­
Қай талау  (Пов то рить)  ко ман да сы на  35­ті  таң дап,  ке­
рі  қай ту  үшін  (–)  ми нус  таң ба сы мен  ала мыз. 
рі  қай ту  үшін  (–)  ми нус  таң ба сы мен  ала мыз. 
3.  Scratch  ор та сын да  өз  жо ба ла рың ды  жа сап  кө рің дер. 
3.  Scratch  ор та сын да  өз  жо ба ла рың ды  жа сап  кө рің дер. 
Прог рам ма да  қан дай  блок тар  қол дан дың дар?  Олар дың 
Прог рам ма да  қан дай  блок тар  қол дан дың дар?  Олар дың 
бір­бі рі мен  бай ла ны сын  тү сін ді рің дер.
бір­бі рі мен  бай ла ны сын  тү сін ді рің дер.
-
Қай талау  (Пов то рить)  ко ман да сы на  35­ті  таң дап,  ке­
Қай талау  (Пов то рить)  ко ман да сы на  35­ті  таң дап,  ке­
П
пайдаланып,  ск рипт  құ  ­
пайдаланып,  ск рипт  құ  ­
ра мыз,  диаго наль  бойы ­
ра мыз,  диаго наль  бойы ­
мен жү 
ру үшін Х пен 
мен жү 
ру үшін Х пен 
Y­тің  мә нін  өз гер ту  ке­
Y­тің  мә нін  өз гер ту  ке­
В
оң ға»  ба тыр ма ла рын  ба су 
оң ға»  ба тыр ма ла рын  ба су 
3)  Ке рек ті 
ко ман да лар ды 
3)  Ке рек ті 
ко ман да лар ды 
пайдаланып,  ск рипт  құ  ­
пайдаланып,  ск рипт  құ  ­
ра мыз,  диаго наль  бойы ­
ра мыз,  диаго наль  бойы ­
б
1)  Мы сық ты  эк ран ның  сол 
1)  Мы сық ты  эк ран ның  сол 
жақ  тө мен гі  бұ ры шы на 
жақ  тө мен гі  бұ ры шы на 
2)  «Тек  қа на  сол ға  бұ ры лу  – 
2)  «Тек  қа на  сол ға  бұ ры лу  – 
оң ға»  ба тыр ма ла рын  ба су 
оң ға»  ба тыр ма ла рын  ба су 
а
с
с
сы
ы
ыыы

135

жүктеу/скачать 12,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: