Г а ­ м д ­ ­ ­ информатика



Pdf көрінісі
бет1/19
Дата20.01.2020
өлшемі12,09 Mb.
#56239
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
Байланысты:
5кл
тапкыр

Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Бі лім жә не ғы лым ми ни ст рлі гі ұсынған
Г А
­
М Д ­ ­ ­
ИНФОРМАТИКА
ал пы бі лім бе ре тін мек теп тің 5-сы ны бы на ар нал ған оқу лық
5
Р
Р
М
М
АН

ал пы бі лім бе ре тін мек теп тің 5-сы ны бы на ар нал ған оқу лық
В
В
ВВ
б
ИНФОРМАТИКА
ИНФОРМАТИКА
ИНФОРМАТИКА
ИНФОРМАТИКА
ИНФОРМАТИКА
а
ИНФОРМАТИКА
ИНФОРМАТИКА
ИНФОРМАТИКА
с
п
п
а
а
с
с
ы
ы

ӘОЖ 373.167.1
КБЖ 32.973.202 я 72
К 69
 
Ғылыми кеңесші:
 
Ж.У.Кобдикова – педагогика ғылымдарының докторы.
  
Көпеева Г.А. ж.б.
К 69  Информатика.  Жал пы бі лім бе ре тін мек теп тің 5-сы ны бы на 
ар нал ған оқулы қ. / Г.А.Көпеева, Ү.М.Ділманова – Астана: 
«Ар ман-ПВ» баспасы, 2017. – 192 бет.
 
ISBN 978-601-318-011-3
 
  Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек-
шеліктері ескеріле отырып жазылды. Тілі жеңіл, мазмұны қо-
сымша мәліметтермен қамтылған. 
 
  
  
ӘОЖ 373.167.1
 
  
  
КБЖ 32.973.202 я 72
 
  
©  Көпеева Г.А., 
 
  
 
Ділманова Ү.М., 2017 
ISBN 978-601-318-011-3
 
©  «Ар ман-ПВ» бас па сы, 2017
Бар лық құ қы ғы қор ғал ған. Бас па ның рұқ са тын сыз кө ші ріп ба су ға бол май ды.
АР
 
  
 
  
ISBN 978-601-318-011-3
ISBN 978-601-318-011-3
Бар
Бар
М
  
  
  
  
 
  
 
  
ISBN 978-601-318-011-3
ISBN 978-601-318-011-3
А
 
  
 
  
Н
Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек
Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек
шеліктері ескеріле отырып жазылды. Тілі жеңіл, мазмұны қо
шеліктері ескеріле отырып жазылды. Тілі жеңіл, мазмұны қо
сымша мәліметтермен қамтылған.
сымша мәліметтермен қамтылған.
-
Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек
Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек
шеліктері ескеріле отырып жазылды. Тілі жеңіл, мазмұны қо
шеліктері ескеріле отырып жазылды. Тілі жеңіл, мазмұны қо
П
ISBN 978-601-318-011-3
ISBN 978-601-318-011-3
Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек
Оқулық жаңа бағдарламаға сәйкес оқушылардың жас ерек
В
пы бі
пы бі
лім бе
лім бе
қ. / Г.А.Көпеева, Ү.М.Ділманова – Астана:
қ. / Г.А.Көпеева, Ү.М.Ділманова – Астана:
ман-ПВ» баспасы, 2017. – 192 бет.
ман-ПВ» баспасы, 2017. – 192 бет.
ба
с
педагогика ғылымдарының докторы.
педагогика ғылымдарының докторы.
п
педагогика ғылымдарының докторы.
педагогика ғылымдарының докторы.
ас
ы

3
АРТТЫ­БЕЛГ ЛЕР
­
­
­
­ ­ функционалдық сауаттылықты     
қалыптастыру тапсырмалары
Б
1
4
Т
2
5
Т
3
Б
­
6
­ ­
­
­
Жаңа­тақырып­­­
ты­түсіну­үшін­ал­­
дын­ала­берілетін­
тапсырмалар.
М ­ ­ ­ ­ ­ ­
Тақырыптағы­
иге­рілетін­мәлі­
меттер;­күтілетін­
нә­тижелер.
Е
­
Оқушыға керекті 
жадынамалар.
­
Материалды жеңіл 
меңгеруге жетелейтін 
ақпараттар.
М
­
­
Тақырыпты тереңірек 
түсінуге қажетті ма ңыз-
ды мәліметтер.
Терминдік 
анықтамалар.
А
А
РМ
М
М
Е
­
Оқушыға керекті 
жадынамалар.
А
А
А
Е
­
Оқушыға керекті 
А
ды мәліметтер.
Н
Н
Н
М
­
­
Тақырыпты тереңірек 
түсінуге қажетті ма ңыз-
-
-
П
П
В
бб
ббб
б
6
М ­ ­ ­ ­ ­ ­
М ­ ­ ­ ­ ­ ­
б
а
аа
Б
­
аа
с
ссс
с
с
п
ппп
ппп
а
функционалдық сауаттылықты     
қалыптастыру тапсырмалары
сс
функционалдық сауаттылықты     
ы
ы

4
Ал ғы сөз
Қым бат ты оқу шы лар!
Бұл  оқу жы лын да сен дер ин фор ма ти ка кур сын оқу ды жал ғас ты ра-
сың дар. «Ин фор ма ти ка» пә ні сен дер ге ақ па рат ұғым да ры мен ақ па рат қа 
қа тыс ты мә лі мет тер ді оқы та ды. Со ны мен қа тар ком пью тер дің  бар лық 
құ рыл ғы ла ры мен жұ мыс іс теу тә сіл де рі, ком пью тер лік прог рам ма лар жә не 
прог рам ма лық жаб дық та ма лар мен та ны са тын бо ла сың дар. 
«Ин фор ма ти ка» пә ні нің оқы ту мақ са ты – оқу шы лар ды қа зір гі за ма-
науи тех но ло гия лар мен ти ім ді жұ мыс іс теуге қажетті ба за лық бі лім, бі лік 
жә не дағ ды мен  қам та ма сыз ету бо лып та бы ла ды.
Оқу лық 6 та рау дан тұ ра ды: 
1.  Ком пью тер жә не қау іп сіз дік
2.  Ин тер нет те гі қау іп сіз дік
3.  Ақ па рат жә не оны өң деу
4.  Біз дің өмі рі міз де гі ал го ритм дер
5.  Талқылау және программалау
6.  Жо ба ны құ ру жә не оны ұсыну
Оқу лық та әр бір па раг раф тан кей ін жа ңа та қы рып ты өз бе ті мен мең ге ру ге 
ба ғыт тал ған 6 қа дам дық тап сыр малар  бе ріл ген. «Білу» және «Түсіну» тап сыр-
ма ла ры ең қа жет ті ақ па рат тар мен олар дың се беп-сал да рын бі лу ге ар нал ған. 
«Талдау» тапсырмаларын орындай отырып, та қы рып тың бас ты идея сын 
тұ жы рым дау қажет.
«Жинақтау» қадамында та қы рып та ғы ақ па рат ты жи нақ тап, кес те, 
постер, т.б. ре тін де құ рас ты ру міндеттері ұсы ны ла ды. Осы тап сыр ма лар ды 
орын дай оты рып, сен дер өз бет те рің мен із де ну ге дағ ды ла на сың дар. 
«Қолдану» тап сыр ма ла ры тео рия лық алған бі лім де рің ді прак ти ка мен 
бай ла ныс ты рып, АКТ-ны пай да ла нып, жұ мыс жа сауға бейімдейді. 
«Баға беру» тап сыр ма ла рын орын дау ар қы лы игерген ақ па рат та ры ңа 
ба ға бе ру ді үй ре не сің дер. Әр та рау аяқ тал ған нан кей ін ал ған бі лім де рің ді 
бе кі ту мақ са тын да тест тап сыр ма ла ры бе ріл ген.  
«Талқылау және программалау» та ра уын да ал ғаш рет «Scratch» ой ын 
прог рам ма лау ор та сы ұсы ны лып отыр. 
«Scratch» прог рам ма лау ор та сы бас тау ыш сы нып пен ор та бу ын оқу шы-
ла ры на ар нал ған ви зу ал ды ны сан ға өз бет те рің ше шы ғар ма шы лық жо ба лар 
жа сай оты рып, прог рам ма лау дың ал ғаш қы са ты ла рын мең ге ре сің дер. 
Со ны мен қа тар оқу лық та жо ба лық жұ мыс тар ұсынылды. Жо ба лық 
жұ мыс тар да сен дер прог рам ма лар дың кө ме гі мен ша ғын жо ба лар жа сау ды 
жә не олар ды қор ғау ды үй ре не сің дер. 
Әр па раг раф та қы зық ты мә лі мет тер мен та қы рып ты те рең мең ге ру ге 
ба ғыт тал ған қо сым ша ақ па рат тар жи нақ тал ған. Бұл сен дер дің «Ин фор ма-
ти ка» пә нін толық иге ру ле рі ңе сеп ті гін ти гі зе ді. 
Сәт ті лік ті лей міз!
А
А
А
А
4
Р
ба
ба
ғыт
ғыт
ти
ти
ка» пә
ка» пә
М
сай оты
сай оты
Со
Со
ны
ны
мен қа
мен қа
жұ
жұ
мыс
мыс
тар
тар
да сен
да сен
жә
жә
не олар
не олар
ды қор
ды қор
Әр па
Әр па
раг
раг
тал
тал
ған қо
ған қо
А
«Талқылау және программалау» та
«Талқылау және программалау» та
ма
ма
лау ор
лау ор
та
та
сы ұсы
сы ұсы
«Scratch» прог
«Scratch» прог
рам
рам
на ар
на ар
нал
нал
ған ви
ған ви
зу
зу
сай оты
сай оты
рып, прог
рып, прог
мен қа
мен қа
Н
рып, АКТ-ны пай
рып, АКТ-ны пай
«Баға беру» тап
«Баға беру» тап
сыр
сыр
ре
ре
не
не
сің
сің
дер. Әр та
дер. Әр та
Н
тын
тын
да тест тап
да тест тап
«Талқылау және программалау» та
«Талқылау және программалау» та
сы ұсы
сы ұсы
-
рып, АКТ-ны пай
рып, АКТ-ны пай
ма
ма
ла
ла
П
«Жинақтау» қадамында та
«Жинақтау» қадамында та
рас
рас
ты
ты
ру міндеттері ұсы
ру міндеттері ұсы
дер өз бет
дер өз бет
те
те
рің
рің
ла
ла
ры тео
ры тео
рып, АКТ-ны пай
рып, АКТ-ны пай
да
да
ла
ла
В
малар
малар
тар мен олар
тар мен олар
дың се
дың се
«Талдау» тапсырмаларын орындай отырып, та
«Талдау» тапсырмаларын орындай отырып, та
қы
қы
рып
рып
ру міндеттері ұсы
ру міндеттері ұсы
б
ін жа
ін жа
ңа та
ңа та
қы
қы
ген. «Білу» және «Түсіну» тап
ген. «Білу» және «Түсіну» тап
ас
теуге қажетті ба
теуге қажетті ба
п
дар. 
дар. 
шы
шы
лар
лар
ды қа
ды қа
теуге қажетті ба
теуге қажетті ба
за
за
лық бі
лық бі
а
ры мен ақ
ры мен ақ
тер
тер
дің  бар
дің  бар
лік прог
лік прог
рам
рам
ма
ма
лар жә
лар жә
зір
зір
с
ды жал
ды жал
ғас
ғас
ты
ты
ра
ра
ры мен ақ
ры мен ақ
па
па
рат
рат
дің  бар
дің  бар
ы
ы

I ТАРАУ
КОМ ПЬЮ ТЕР 
ЖӘНЕ  ҚАУ ІП СІЗ ДІК
§ 1.  Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс
  істеуге 
болады?
§ 2.  Компьютерде қандай маңызды құрылғылар бар?
А
А
Р
Р
Р
М
М
А
§ 1.  Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс
§ 1.  Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс
  істеуге 
болады?
  істеуге 
болады?
§ 2.  Компьютерде қандай маңызды құрылғылар бар?
§ 2.  Компьютерде қандай маңызды құрылғылар бар?
Н
§ 1.  Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс
§ 1.  Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс
  істеуге 
болады?
  істеуге 
болады?
-
-
П
П
ППВВ
ЖӘНЕ  ҚАУ ІП СІЗ ДІК
ЖӘНЕ  ҚАУ ІП СІЗ ДІК
ЖӘНЕ  ҚАУ ІП СІЗ ДІК
ЖӘНЕ  ҚАУ ІП СІЗ ДІК
бб
КОМ ПЬЮ ТЕР 
КОМ ПЬЮ ТЕР 
б
ЖӘНЕ  ҚАУ ІП СІЗ ДІК
с
ас
с
с
I ТАРАУ
ы
ы

6
 § 1. Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс істеуге 
болады?
Ком пью тер тү сі ні гі қау іп сіз жұ мыс пен 
ты ғыз бай ла ныс ты. 
Қа­лай­ой­лай­сың­дар,­ком­п ю­тер­ал­дын­да­
не­ге­ұзақ­оты­ру­ға­бол­май­ды?
Ком пью тер де жұ мыс іс теу ең ал ды мен 
көз ге күш тү сі ре ді. Ком пью тер де  жұ мыс 
іс те ген кез де уа қыт тың қа лай өт ке нін бай­
қа май қа ла мыз. Кір пік қақ пай отыр ған нан 
көз де рің құр ғап, тала ды. Ал, бұл көз дің кө ру 
қа бі ле ті нің на шар ла уы ның бір се бе бі бо лып 
та бы ла ды.
Көз­ді­шар­шат­пау­дың­жол­да­ры­қан­дай?­
Ол үшін мы на талап тар ды орын дау ке рек: 
1.  Мо ни тор ға дей ін гі ара қа шық тық 60–70 см­ден кем бол мауы 
ке рек (со зыл ған қол дың ұзын ды ғын дай). 
2.  Ком пью тер ал дын да ғы жұ мыс 25 ми нут тан ас пауы ти іс.
3.  Жиі­жиі көз, мой ын, ар қа үшін ар найы бел гілен ген жат ты­
ғу лар жа сап оты ру қа жет.
4.  Эк ран ның дәл ор та сы на қа рау ке рек (1-су рет). 
5.  Жұ мыс іс теу үшін дә рі гер кө зіл ді рік киюге ке ңес бер ген 
оқу шы лар ком пью тер ал дын да мін дет ті түр де кө зіл ді рік 
ки іп оты ру ла ры ти іс. Ол кө ру қа бі ле тін одан әрі на шар лат­
пау ға кө мек те се ді.
Көз ге ар нал ған жат ты ғу ды ком пью тер мен жұ мыс іс те ген 
уа қыт та әр бір 10–15 ми нут сай ын орын дап оты ру ке рек. 
­
­ ­ ­
­ ­ ­ ­
Ком пью тер ді пай да лан ған да тек өз ден сау лық та рың ның 
қау іп сіз ді гін қам та ма сыз етіп қа на қой май, ком пью тер лік 
тех ни ка мен  (2, 3-су рет тер)  де  мұ қи ят жұ мыс іс теу ке рек. 
Ол үшін арнайы ережелерді қатаң сақтау керек.
­ ­
­
­
•­ ком­п ю­тер­де­ген­
не?
ком­п ю­тер­дің­қа­­
у­іп­сіз­ді­гі­де­ген­не?
М ­ ­ ­ ­ ­ ­
ка­би­нет­те­гі­
ере­же­лер­мен­
талап­тар;
көз­жат­ты­ғу­ла­рын­
қол­да­ну;
алғашқы­жәрдем­
көрсету­тәсілдері.
А
А
А
А
6
Р
қау
қау
іп
іп
тех
тех
ни
ни
ка
ка
Ол үшін арнайы ережелерді қатаң сақтау керек.
Ол үшін арнайы ережелерді қатаң сақтау керек.
М
қыт
қыт
та әр
та әр
­
­ ­
­
­ ­
Ком
Ком
пью
пью
М
іп
іп
сіз
сіз
ді
ді
А
лар ком
лар ком
іп оты
іп оты
ру
ру
ға кө
ға кө
мек
мек
те
те
се
се
Көз
Көз
ге ар
ге ар
нал
нал
ған жат
ған жат
та әр
та әр
бір 10–15 ми
бір 10–15 ми
Н
ның дәл ор
ның дәл ор
мыс іс
мыс іс
теу үшін дә
теу үшін дә
лар ком
лар ком
пью
пью
ру
ру
ла
ла
ры ти
ры ти
се
се
-
ру қа
ру қа
ның дәл ор
ның дәл ор
та
та
сы
сы
П
гі ара
гі ара
ған қол
ған қол
дың ұзын
дың ұзын
дын
дын
да
да
ғы жұ
ғы жұ
мыс 25 ми
мыс 25 ми
жиі көз, мой
жиі көз, мой
ын, ар
ын, ар
қа үшін ар
қа үшін ар
ру қа
ру қа
жет.
жет.
В
жол­да­ры
жол­да­ры
қан­дай?
қан­дай?
тар
тар
ды орын
ды орын
дау ке
дау ке
гі ара
гі ара
қа
қа
шық
шық
тық 60–70
тық 60–70
дың ұзын
дың ұзын
б
мыз. Кір
мыз. Кір
ғап, тала
ғап, тала
нің на
нің на
шар
шар
ла
ла
уы
уы
ла
ла
ла
ның бір се
ның бір се
а
қыт
қыт
тың қа
тың қа
мыз. Кір
мыз. Кір
пік қақ
пік қақ
ғап, тала
ғап, тала
ды. Ал, бұл көз
ды. Ал, бұл көз
ғап, тала
ғап, тала
ғап, тала
ның бір се
ның бір се
с
бол­май­ды?
бол­май­ды?
мыс іс
мыс іс
теу ең ал
теу ең ал
ді. Ком
ді. Ком
пью
пью
тер
тер
тың қа
тың қа
лай өт
лай өт
пік қақ
пік қақ
п
ком­п ю­тер
ком­п ю­тер
ал­дын­да
ал­дын­да
бол­май­ды?
бол­май­ды?
теу ең ал
теу ең ал
а
сіз жұ
сіз жұ
мыс
мыс
ал­дын­да
ал­дын­да
с
§ 1. Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс істеуге 
§ 1. Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс істеуге 
сіз жұ
сіз жұ
мыс
мыс
пен 
пен 
ы
ы
§ 1. Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс істеуге 
§ 1. Компьютерде қалай қауіпсіз жұмыс істеуге 

7
Басты сәл
еңкейтіп ұстаймыз
Иығымыз 
еркін
Тізе тікбұрыш 
болып бүгілген 
Оқу құралдары 
оқушының алдында 
орналасқан
Арқаны тік 
ұстаймыз
Саусақтар мен білек 
бір сызықта орна­
ласқан
60–70 см
­
­Ком­п ю­тер­де­дұ­рыс­оты­ру­ере­же­ле­рі
­ ­ ­
­ ­
­ ­ ­
1. 
1­ден 4­ке дей ін са­
нап,  көз ді  қат ты 
жұ му
2. 
көз ді 
жы пы лық та ту
3.
1­ден 4­ке дей ін 
са нап,  саусақтың 
ұшы на  қа рау
4. 
көз ді  айналдыра 
және ке рі қарай 
қимыл дату
5. 
бас ты  бұр мас тан 
(тік ұстап) оң ға­
сол ға  қа рау
6. 
көз дің  қа ра шы­
ғын  жо ға ры­тө­
мен  қи мыл да ту
7. 
1­ден 4­ке дей ін 
са нап,  көз ді  жұ му
8. 
1­ден 6­ға дей ін са­
нап,  алыс қа  қа рау
­
­Ком­п ю­тер­ді­дұ­рыс­пай­да­ла­ну
А
А
РМ
ААААА
мен  қи мыл да ту
Н
Н
Н
Н
Н
Н
Н
Н
НН
көз дің  қа ра шы­
ғын  жо ға ры­тө­
мен  қи мыл да ту
-
-
-
-
-
-
ПППППП
П
П
П
көз ді 
жы пы лық та ту
1­ден 4­ке дей ін 
са нап,  саусақтың 
П
В
­ ­ ­
­ ­
­ ­ ­
ВВВ
В
В
3.
В
ВВ
1­ден 4­ке дей ін 
бб
Ком­п ю­тер­де­дұ­рыс­оты­ру­ере­же­ле­рі
Ком­п ю­тер­де­дұ­рыс­оты­ру­ере­же­ле­рі
аа
а
сс
сс
п
п
а
а
сы
ы

8
Компьютер­
ге жалғанған 
құрылғыларды 
ажыратпау 
Компьютерді 
қосу және 
ажырату ережелерін 
сақтау
Компьютердің
жүйелік блогын,
мониторды және
басқа да құрылғы­
ларын бөлшектемеу
Компьютерде 
таза қолмен
жұмыс істеу
Мониторды 
қолмен ұстамау
Компьютерге 
ылғал тимеуін 
қадағалау
Пернетақтаның үстіне артық заттар 
қоймау керек 
­
­Ком­п ю­тер­дің­қау­іп­сіз­ді­к­техникалық­ережелері
А ­
­ ­
­
­
­ ­ ­
­ ­ ­
 
Адам ның 
электр 
то гы мен 
за қым  дан ған  кез де гі  ал ғаш қы 
жәр дем  көр се ту  тә сіл де рі:
1.  Ком пью тер ді  электр  то гы нан 
ажы ра ту  ке рек.
2.  Электр  то гын  өт кіз бей тін  қол да 
бар  құ рал дар ды  пай да ла нып
за қым дан ған  адам ды  ток  көзі нен 
алыстату  ке рек.
3.  Дә рі гер ді  ша қыр ту  ке рек.
­
­
­ ­
­
­ ­ ­
 
Адам  күй ік ке  ша лын ған  жағ дай да:
1.  Жарақаттанған жерге мик робтар түс пеуі үшін алдын ала 
целлофанмен орап, суық суда ұстау қажет.
Е
­

  Компьютермен  жұмыс  ба-
 рысында  үнемі  қауіпсіз дік 
ережесін мұқият сақтаңдар!

  Барлық техникалық құ-
рыл ғылар ток көзіне жал-
ғанғандықтан, кабинетте 
жұмыс жасағанда абай 
болыңдар!

  Компьютермен жұмыс 
істеп болғаннан кейін, 
қолдарыңды салқын 
сумен жуыңдар. 
А
А
А
А
8
Р
 
Адам  күй ік ке  ша лын ған  жағ дай да:
 
Адам  күй ік ке  ша лын ған  жағ дай да:
1.  Жарақаттанған жерге мик робтар түс пеуі үшін алдын ала 
1.  Жарақаттанған жерге мик робтар түс пеуі үшін алдын ала 
целлофанмен орап, суық суда ұстау қажет.
целлофанмен орап, суық суда ұстау қажет.
М
3.  Дә рі гер ді  ша қыр ту  ке рек.
3.  Дә рі гер ді  ша қыр ту  ке рек.
­
­
­ ­
­
­ ­ ­
­
­
­ ­
­
­ ­ ­
 
Адам  күй ік ке  ша лын ған  жағ дай да:
 
Адам  күй ік ке  ша лын ған  жағ дай да:
1.  Жарақаттанған жерге мик робтар түс пеуі үшін алдын ала 
1.  Жарақаттанған жерге мик робтар түс пеуі үшін алдын ала 
А
2.  Электр  то гын  өт кіз бей тін  қол да 
2.  Электр  то гын  өт кіз бей тін  қол да 
бар  құ рал дар ды  пай да ла нып, 
бар  құ рал дар ды  пай да ла нып, 
за қым дан ған  адам ды  ток  көзі нен 
за қым дан ған  адам ды  ток  көзі нен 
алыстату  ке рек.
алыстату  ке рек.
3.  Дә рі гер ді  ша қыр ту  ке рек.
3.  Дә рі гер ді  ша қыр ту  ке рек.
Н
1.  Ком пью тер ді  электр  то гы нан 
1.  Ком пью тер ді  электр  то гы нан 
ажы ра ту  ке рек.
ажы ра ту  ке рек.
2.  Электр  то гын  өт кіз бей тін  қол да 
2.  Электр  то гын  өт кіз бей тін  қол да 
бар  құ рал дар ды  пай да ла нып, 
бар  құ рал дар ды  пай да ла нып, 
за қым дан ған  адам ды  ток  көзі нен 
за қым дан ған  адам ды  ток  көзі нен 
-
жәр дем  көр се ту  тә сіл де рі:
жәр дем  көр се ту  тә сіл де рі:
1.  Ком пью тер ді  электр  то гы нан 
1.  Ком пью тер ді  электр  то гы нан 
П
А ­
­ ­
­
­
­ ­ ­
А ­
­ ­
­
­
­ ­ ­
 
Адам ның 
электр 
то гы мен 
 
Адам ның 
электр 
то гы мен 
за қым  дан ған  кез де гі  ал ғаш қы 
за қым  дан ған  кез де гі  ал ғаш қы 
жәр дем  көр се ту  тә сіл де рі:
жәр дем  көр се ту  тә сіл де рі:
В
Ком­п ю­тер­дің­қау­іп­сіз­ді­к­техникалық­ережелері
Ком­п ю­тер­дің­қау­іп­сіз­ді­к­техникалық­ережелері
А ­
­ ­
­
­
­ ­ ­
А ­
­ ­
­
­
­ ­ ­
б
б
Ком­п ю­тер­дің­қау­іп­сіз­ді­к­техникалық­ережелері
Ком­п ю­тер­дің­қау­іп­сіз­ді­к­техникалық­ережелері
а
а
с
с
п
пп
а
а
с
сс
ы
ы
ы

9
2.  Күйген жерді асептикалық таңғышпен орап қою қажет 
(4-сурет).
3.  Дә рі гер ді  ша қыр ту  ке рек.
­
­Күй­ген­жағ­дай­да­көр­се­ті­ле­тін­кө­мек
­ Б ­
1.  Ком пью тер де  жұ мыс  іс теу  ба ры сын да  қан ша  уа қыт  оты ру 
қа жет?
2.  Көз  бен  мо ни тор дың  ара қа шық ты ғы  қан ша  бо лу  ке рек? 
3.  Ком пью тер мен  жұ мыс  жа сау  ке зін де гі  қау іп сіз дік  тех­
никалық  ере же ле рін  атаң дар.
4.  Күй іп  қалған  жағ дай да  ал ғаш қы  кө мек  қа лай  көр се ті­
ле ді?
Т ­ ­
1.  Компьютердің алдында неліктен ұзақ отыруға болмайды? 
2.  Көз жаттығуларын не үшін жасаймыз?
3.  Ком пью тер де  дұ рыс  оты ру  ере же ле рі  неліктен  маңызды? 
Т ­
1.   Қау іп сіз дік  тех ни ка сы  ере же ле рін  бұ зу  сал да рын  талдаң  ­
дар.  Та қы рып тың  не гіз гі  түйі нін  ай тың дар. 
2.  «Компьютер алдында отырған кезде нені ескеру керек?» 
атты бейнеақпаратты (https://www.youtube.com  сай-
тынан қараңдар) көріп, талқылаңдар.
Б ­
Т
Т
А
А
Р
2.  «Компьютер алдында отырған кезде нені ескеру керек?» 
2.  «Компьютер алдында отырған кезде нені ескеру керек?» 
атты бейнеақпаратты (
атты бейнеақпаратты (
тынан қараңдар) 
тынан қараңдар) 
М
1.   Қау іп сіз дік  тех ни ка сы  ере же ле рін  бұ зу  сал да рын  талдаң  ­
1.   Қау іп сіз дік  тех ни ка сы  ере же ле рін  бұ зу  сал да рын  талдаң  ­
дар.  Та қы рып тың  не гіз гі  түйі нін  ай тың дар. 
дар.  Та қы рып тың  не гіз гі  түйі нін  ай тың дар. 
2.  «Компьютер алдында отырған кезде нені ескеру керек?» 
2.  «Компьютер алдында отырған кезде нені ескеру керек?» 
атты бейнеақпаратты (
атты бейнеақпаратты (
М
А
1.  Компьютердің алдында неліктен ұзақ отыруға болмайды? 
1.  Компьютердің алдында неліктен ұзақ отыруға болмайды? 
2.  Көз жаттығуларын не үшін жасаймыз?
2.  Көз жаттығуларын не үшін жасаймыз?
3.  Ком пью тер де  дұ рыс  оты ру  ере же ле рі  неліктен  маңызды? 
3.  Ком пью тер де  дұ рыс  оты ру  ере же ле рі  неліктен  маңызды? 
А
1.   Қау іп сіз дік  тех ни ка сы  ере же ле рін  бұ зу  сал да рын  талдаң  ­
1.   Қау іп сіз дік  тех ни ка сы  ере же ле рін  бұ зу  сал да рын  талдаң  ­
А
Н
1.  Компьютердің алдында неліктен ұзақ отыруға болмайды? 
1.  Компьютердің алдында неліктен ұзақ отыруға болмайды? 
2.  Көз жаттығуларын не үшін жасаймыз?
2.  Көз жаттығуларын не үшін жасаймыз?
3.  Ком пью тер де  дұ рыс  оты ру  ере же ле рі  неліктен  маңызды? 
3.  Ком пью тер де  дұ рыс  оты ру  ере же ле рі  неліктен  маңызды? 
Н
-
-
П
2.  Көз  бен  мо ни тор дың  ара қа шық ты ғы  қан ша  бо лу  ке рек? 
2.  Көз  бен  мо ни тор дың  ара қа шық ты ғы  қан ша  бо лу  ке рек? 
3.  Ком пью тер мен  жұ мыс  жа сау  ке зін де гі  қау іп сіз дік  тех­
3.  Ком пью тер мен  жұ мыс  жа сау  ке зін де гі  қау іп сіз дік  тех­
никалық  ере же ле рін  атаң дар.
никалық  ере же ле рін  атаң дар.
4.  Күй іп  қалған  жағ дай да  ал ғаш қы  кө мек  қа лай  көр се ті­
4.  Күй іп  қалған  жағ дай да  ал ғаш қы  кө мек  қа лай  көр се ті­
В
1.  Ком пью тер де  жұ мыс  іс теу  ба ры сын да  қан ша  уа қыт  оты ру 
1.  Ком пью тер де  жұ мыс  іс теу  ба ры сын да  қан ша  уа қыт  оты ру 
2.  Көз  бен  мо ни тор дың  ара қа шық ты ғы  қан ша  бо лу  ке рек? 
2.  Көз  бен  мо ни тор дың  ара қа шық ты ғы  қан ша  бо лу  ке рек? 
3.  Ком пью тер мен  жұ мыс  жа сау  ке зін де гі  қау іп сіз дік  тех­
3.  Ком пью тер мен  жұ мыс  жа сау  ке зін де гі  қау іп сіз дік  тех­
б
­Күй­ген­жағ­дай­да­көр­се­ті­ле­тін­кө­мек
­Күй­ген­жағ­дай­да­көр­се­ті­ле­тін­кө­мек
бббб
а
а
­Күй­ген­жағ­дай­да­көр­се­ті­ле­тін­кө­мек
­Күй­ген­жағ­дай­да­көр­се­ті­ле­тін­кө­мек
сп
ас
2.  Күйген жерді асептикалық таңғышпен орап қою қажет 
2.  Күйген жерді асептикалық таңғышпен орап қою қажет 
ы
ы
2.  Күйген жерді асептикалық таңғышпен орап қою қажет 
2.  Күйген жерді асептикалық таңғышпен орап қою қажет 

10
­ ­
Тө тен ше жағ дай ке зін де ал ғаш қы жәр дем көр се ту әре­
кет те рін жа зың дар. Күйгенде, та лып қал ғанда жә не ты ны сы 
та рыл ған да көр се ті ле тін кө мек ті өз бет те рің мен тауып, кес­
те ні дәптерлеріңе тол ты рың дар.
 Күйіп қалған 
жағ дай да
Та лып қал ған 
жағ дай да
Ты ны сы 
та рыл ған да 
­ ­
Ком пью тер де орын даң дар.
1.  Ком пью тер мен жұ мыс іс теу ке зін де гі қау іп сіз дік ере же­
ле рін то лық ты рың дар:
•  эк ранның ор та сы мен оқу шы  кө зі нің ара қа шық­
ты ғы ... см­ден кем бол мауы ти іс; 
•  ком пью тер де жа са ла тын үзі ліс сіз жұ мыс ... ми нут­
тан ар тық бол мауы ти іс, одан кей ін мін дет ті түр де 
жат ты ғу жа сау ға үзі ліс бо луы ке рек
•  ком пью тер мен жұ мыс жа сау ке зін де … бол май ды.
2.  Ин фор ма ти ка ка би не тін де гі оқу шы мін дет тері:
•  тәр тіп пен та за лық ты, қау іп сіз дік тех ни ка сы ере же­
ле рін ... ке рек;
•  жұ мыс ор ны на мұ ға лім нің нұс қауы мен оты рып, өз­
ді гі нен орнынан ... ке рек; 
•  құ рыл ғы ның кез кел ген ақауы бі лін ген де не ме се 
прог рам ма ның дұ рыс жұ мыс іс те мей тұр ға нын көр­
ген де жыл дам ... ке рек; 
3.  Тый ым са лы на ды:
1)  …
2)  …
3)  … 
4)  … 
Б ­ ­ ­
 Қау іп сіз дік ере же ле рін тек сыныпта ғана қолдану қажет 
пе? Ойларыңмен бөлісіңдер.
Б
­
А
А
А
А
10
Р
пе? Ойларыңмен бөлісіңдер.
пе? Ойларыңмен бөлісіңдер.
РР
РМ
3.
3.
Тый
Тый
1)
1)


2)
2)


М
ММ
А
ді
ді
құ
құ
рыл
рыл
прог
прог
рам
рам
ген
ген
де жыл
де жыл
Тый
Тый
ым са
ым са
Н
рін ... ке
рін ... ке
жұ
жұ
мыс ор
мыс ор
ны
ны
ді
ді
гі
гі
нен орнынан ... ке
нен орнынан ... ке
рыл
рыл
ғы
ғы
ның кез кел
ның кез кел
рам
рам
ма
ма
-
тіп пен та
тіп пен та
рін ... ке
рін ... ке
рек;
рек;
П
тық бол
тық бол
ғу жа
ғу жа
сау
сау
ға үзі
ға үзі
тер
тер
мен жұ
мен жұ
мыс жа
мыс жа
ка ка
ка ка
би
би
не
не
тін
тін
тіп пен та
тіп пен та
за
за
лық
лық
В
сы мен оқу
сы мен оқу
ден кем бол
ден кем бол
де жа
де жа
са
са
ла
ла
тын үзі
тын үзі
тық бол
тық бол
мауы ти
мауы ти
іс, одан кей
іс, одан кей
ға үзі
ға үзі
ліс бо
ліс бо
б
дар.
дар.
мыс іс
мыс іс
теу ке
теу ке
зін
зін
де
де
сы мен оқу
сы мен оқу
шы
шы
а
де
де
гі қау
гі қау
аааа
с
с
с
сс
с
с
с
ссс
п
п
п
п
пп
п
Тыны
тарыл
а
ғанда жә
ғанда жә
мен тауып, кес­
мен тауып, кес­
а
а
а
ны
с
дем көр
дем көр
се
се
ту әре­
ту әре­
не ты
не ты
ны
ны
сы 
сы 
мен тауып, кес­
мен тауып, кес­
с
ы
ы
ту әре­
ту әре­
ыыы

11


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет