Г а м д информатика
§ 2. Компьютерде қандай маңызды құрылғылар
жүктеу/скачать 12,09 Mb. Pdf көрінісі
|
5кл
тапкыр
| § 2. Компьютерде қандай маңызды құрылғылар
бар? Сендер компьютер құрыл ғы ла рымен төменгі сыныптардан таныссыңдар. Ком пью тер (ағылш. computer – «есеп те гіш») – ақ па рат ты өң деу ге ар нал ған құ рыл ғы лар жи ыны (5-су рет). Қа зір гі кез де олар дың не гіз гі қыз ме ті – әр түр лі ақ па рат тық қыз мет тер ді бас қа ру бо лып та бы ла ды. Компьютердің құрылғылары Негізгі құрылғылар Қосымша құрылғылар Комп ютерқұрылғылары • комп ютердің қандаймүмкіндік терінбілесіңдер? • комп ютерқұрыл ғыларыдегенне? М • комп ютердіжәне оныңқұрылғы лары,жұмысістеу қағидалары; • процессорқызметі; • қатқылдискінің қызметі; • қолданубары сындакомп ютер құрылғыларын дұрыспайдалану. Пер не тақ та Жүй елік блок Монитор Комп ютердіңнегізгіқұрылғылары А А РМ А П П В Комп ютерқұрылғылары Комп ютерқұрылғылары В б б а а с . Қа зір гі кез де олар дың . Қа зір гі кез де олар дың не гіз гі қыз ме ті – әр түр лі ақ па рат тық қыз не гіз гі қыз ме ті – әр түр лі ақ па рат тық қыз мет тер ді бас қа ру бо лып та бы ла ды мет тер ді бас қа ру бо лып та бы ла ды . . с п – «есеп те гіш») – – «есеп те гіш») – ақ па рат ты өң деу ге ар нал ған құ рыл ғы лар ақ па рат ты өң деу ге ар нал ған құ рыл ғы лар . Қа зір гі кез де олар дың . Қа зір гі кез де олар дың не гіз гі қыз ме ті – әр түр лі ақ па рат тық қыз не гіз гі қыз ме ті – әр түр лі ақ па рат тық қыз а Сендер компьютер құрыл ғы ла рымен Сендер компьютер құрыл ғы ла рымен төменгі сыныптардан таныссыңдар. Ком төменгі сыныптардан таныссыңдар. Ком – «есеп те гіш») – – «есеп те гіш») – ақ па рат ты өң деу ге ар нал ған құ рыл ғы лар ақ па рат ты өң деу ге ар нал ған құ рыл ғы лар с § 2. Компьютерде қандай маңызды құрылғылар § 2. Компьютерде қандай маңызды құрылғылар Сендер компьютер құрыл ғы ла рымен Сендер компьютер құрыл ғы ла рымен ы ы § 2. Компьютерде қандай маңызды құрылғылар § 2. Компьютерде қандай маңызды құрылғылар 12 Дер бес ком пью тер 3 бө лік тен (6-су рет): • ақ па рат ты шы ға ру құ рыл ғы сы – мо ни тор дан; • ақ па рат ты ен гі зу құ рыл ғы сы – пер не тақ та дан; • жүйе лік блок та ор на лас қан ақ па рат ты өң деу жә не сақ тау құ рыл ғы лары нан тұ ра ды. Бұл құ рыл ғы лар мін дет ті бо лып та бы ла ды. Атал ған құ рыл ғы лар сыз ком пью тер жұ мыс іс тей ал май ды. Ком пью тер ге жал ға на тын басқа құ рыл ғы лар қо сым ша құ рыл ғы ларға жата ды (7-су рет). Ен ді ком пью тер дің құ рыл ғы ла ры мен жақын та ны сай ық. Ком пью тер бө лік те рі нің ішін де гі ең бас ты бө лі гі – жү йе лік блок. Жүйе лік блок қа ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша құ рыл ғы лар ы қосылады, со ны мен қа тар жүйе ні электр то гы на қо са тын ба тыр ма қой ылған (8-су рет). Тінтуір – экран бетіндегі меңзерді басқарушы тетік Принтер – ақпарат ты қағазға басып шығару құрылғысы Құлаққап – ды быстық ақпа ратты тыңдау ға арналған құрылғы Сканер – мәтіндік және графикалық ақпаратты қағаздан ком пьютерге енгі зу құрылғысы Дыбыс колонкалары – дыбыстық ақпаратты шығару құрылғысы Модем – ком пьютерлерге те лефон желілері немесе басқа да байланыс торап тары арқылы Ин тернет желісіне қосылуға мүм кіндік беретін құрылғы Комп ютердіңқосымшақұрылғылары А А А А 12 РР Р ММ М АА А ННН Н - -- П П В б ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша құ рыл ғы лар ы қосылады, со ны мен қа тар жүйе ні электр то гы на құ рыл ғы лар ы қосылады, со ны мен қа тар жүйе ні электр то гы на 8-су рет). 8-су рет). а Ком пью тер бө лік те рі нің ішін де гі ең бас ты бө лі гі – жү йе лік Ком пью тер бө лік те рі нің ішін де гі ең бас ты бө лі гі – жү йе лік ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша құ рыл ғы лар ы қосылады, со ны мен қа тар жүйе ні электр то гы на құ рыл ғы лар ы қосылады, со ны мен қа тар жүйе ні электр то гы на с ға на тын басқа құ рыл ғы лар қо сым ша құ рыл ғы ларға жата ды ға на тын басқа құ рыл ғы лар қо сым ша құ рыл ғы ларға жата ды Ен ді ком пью тер дің құ рыл ғы ла ры мен жақын та ны сай ық. Ен ді ком пью тер дің құ рыл ғы ла ры мен жақын та ны сай ық. Ком пью тер бө лік те рі нің ішін де гі ең бас ты бө лі гі – жү йе лік Ком пью тер бө лік те рі нің ішін де гі ең бас ты бө лі гі – жү йе лік ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша ком пью тер дің не гіз гі жә не қо сым ша п Бұл құ рыл ғы лар мін дет ті бо лып та бы ла ды. Атал ған құ рыл Бұл құ рыл ғы лар мін дет ті бо лып та бы ла ды. Атал ған құ рыл ғы лар сыз ком пью тер жұ мыс іс тей ал май ды. Ком пью тер ге жал ғы лар сыз ком пью тер жұ мыс іс тей ал май ды. Ком пью тер ге жал ға на тын басқа құ рыл ғы лар қо сым ша құ рыл ғы ларға жата ды ға на тын басқа құ рыл ғы лар қо сым ша құ рыл ғы ларға жата ды а жә не жә не сақ тау сақ тау Бұл құ рыл ғы лар мін дет ті бо лып та бы ла ды. Атал ған құ рыл Бұл құ рыл ғы лар мін дет ті бо лып та бы ла ды. Атал ған құ рыл ғы лар сыз ком пью тер жұ мыс іс тей ал май ды. Ком пью тер ге жал ғы лар сыз ком пью тер жұ мыс іс тей ал май ды. Ком пью тер ге жал с сақ тау сақ тау ы ы 13 Жедел жады Процессор Бейнеадаптер Аналық тақша Қатқыл дискі DVD дискіжетегі Комп ютердіңжүйелікблогыныңішкікөрінісі Оның ішін де: • ана лық тақ ша; • про цес сор; • қо рек тен ді ру бло гы; • же дел жа ды; • қатқыл дис кі; • DVDROM; • бейнеа дап тер; • ды быс тық тақ ша жә не т.б. құ рыл ғы лар ор на лас қан. Процессордегенне?Олқандайқызмет атқарады? Ком пью тер дің ақ па рат тар ды өң дей тін бө лі гін про цес сор деп атай мыз (9-су рет). Про цес сор арифметикалық және логи калық амалдарды орындайды. Про цес сор жұ мы сы прог рам ма лар дың бас қа руы мен жү зе ге аса ды. Бұл жүйе де ең ма ңыз ды сы мик ро сыз ба бо лып та бы ла ды. Процессор А А Р Про цес сор жұ мы сы прог рам ма лар дың Про цес сор жұ мы сы прог рам ма лар дың Р бас қа руы мен жү зе ге аса ды. Бұл жүйе де ең бас қа руы мен жү зе ге аса ды. Бұл жүйе де ең ма ңыз ды сы мик ро сыз ба бо лып та бы ла ды. ма ңыз ды сы мик ро сыз ба бо лып та бы ла ды. М про цес сор про цес сор Про цес сор арифметикалық және логи Про цес сор арифметикалық және логи калық амалдарды орындайды. калық амалдарды орындайды. Про цес сор жұ мы сы прог рам ма лар дың Про цес сор жұ мы сы прог рам ма лар дың М бас қа руы мен жү зе ге аса ды. Бұл жүйе де ең бас қа руы мен жү зе ге аса ды. Бұл жүйе де ең А Процессордегенне?Олқандайқызмет Процессордегенне?Олқандайқызмет Ком пью тер дің ақ па рат тар ды өң дей тін Ком пью тер дің ақ па рат тар ды өң дей тін про цес сор про цес сор деп атай мыз деп атай мыз Про цес сор арифметикалық және логи Про цес сор арифметикалық және логи Н ды быс тық тақ ша жә не т.б. құ рыл ғы лар ор на лас қан. ды быс тық тақ ша жә не т.б. құ рыл ғы лар ор на лас қан. Процессордегенне?Олқандайқызмет Процессордегенне?Олқандайқызмет -П В б Комп ютердіңжүйелікблогыныңішкікөрінісі Комп ютердіңжүйелікблогыныңішкікөрінісі ас Қатқыл дискі Қатқыл дискі п Қатқыл дискі Қатқыл дискі а Жедел жады Жедел жады сы ы 14 Өйт ке ні микросызба прог рам ма ко ман да ла рын орын дай ды. Про цес сор лар да крем ний дің өте кіш ке не крис та лын да ой ып жа сал ған мил лион да ған тран зис тор лар бар. Қа зір гі про цес сор лар көп яд ро лы бо лып ке ле ді. Көп яд ро лы про цес сор лар ең бек өнім ді лі гін арт ты ру ға мүм кін дік бе ре ді. Про цес сор дың бас ты си пат та ма сы оның так ті лік жиі лі гі ме га герц (МГц) жә не ги га ге рц тер мен (ГГц) өл ше не ді. Так ті лік жиі лік не ғұр лым жо ға ры бол са, ком пью тер дің ақ па рат ты өң деу жыл дам ды ғы со ғұр лым жо ға ры бо ла ды. Оны мен ал да ғы сы нып тар да то лығырақ та ны са тын бо ла сың дар. Про цес сор ком пью тер дің қал ған бө лік те рі не бұй рық бе ре ді. Ана лық тақ ша де ге ні міз – ком пью тер дің бар лық құ рау шы ла ры қо сы ла тын күр де лі көп қа бат ты бас па лық тақ ша. Ком пью тер де ақ па рат ты сақ тау ға ар нал ған құ рыл ғы ла ры бар, олар ды ес те сақ тау құ рыл ғы сы не ме се жа ды деп атай ды. Жүйе лік блок тың ішін де гі ма ңыз ды ес те сақ тау құ рыл ғы сы – қат қыл маг нит тік дис кі ор на лас қан. Қат қыл дис кі (не ме се вин чес тер; ағылш. Hard Disk Drive, HDD) – де рек жа зу ға жә не ақ па рат тар ды ұзақ мер зім де сақ тау ға ар нал ған құ рыл ғы (10- су рет). Ком пью тер ді өшір ген де қат қыл дис кі де гі ақ па рат жойылып кетпейді. Қат қыл дис кі нің сыр ты маг нит пен қор шал ған ай нал ма лы бір не ше дис кі ден тұ ра ды. Бас ты па ра мет рі ре тін де оның ақ па рат сый ым ды лы ғын ай ту ға бо ла ды. Қат қыл дис кі мы на дай не гіз гі бө лік тер ден: сыр ты маг нит пен жа ла тыл ған қат қыл дис кі лер (плас ти на лар), по зи ция лау құ рыл ғы сы нан тұ ра тын бас тиек тер бло гы, шпин дель элект р же те гі, элект ро ни ка бло гы жә не те мір ден жа сал ған кор пус тан тұ ра ды Қатқылдискі Қатқылдискінің ішкіқұрылысы А А А А 14 Р МА Қатқыл Қатқыл Н Қатқыл Қатқыл дискі дискі -П жа жа зім зім де сақ де сақ (10- (10- су су В гі ма гі ма кі ор кі ор на на лас лас қан. қан. Қат Қат қыл дис қыл дис ағылш. ағылш. Hard Disk Drive, HDD Hard Disk Drive, HDD В зу зу ға жә ға жә б ком ком лі көп қа лі көп қа бат бат ты сақ ты сақ тау тау ға ар ға ар ғы ғы сы не сы не ме ме ды ес ды ес а пью пью тер тер дің бар дің бар бат бат ты бас ты бас нал нал с дам дам тар тар да то да то лығырақ та лығырақ та дің қал дің қал ған бө ған бө дің бар дің бар п герц (МГц) жә герц (МГц) жә лік не лік не ғұр ғұр лым жо лым жо дам дам ды ды ғы со ғы со лығырақ та лығырақ та а гі про гі про сор сор лар ең лар ең цес цес сор сор дың бас дың бас герц (МГц) жә герц (МГц) жә не ги не ги лым жо лым жо с рын орын рын орын дай дай лын лын да ой да ой ып ып гі про гі про цес цес сор сор лар ең лар ең бек бек ы ы дай дай ды. ды. ып ып 15 (11-су рет). Қатқыл дис кі нің жұ мыс іс теу қағидасы маг ни то фон дар ға ұқ сай ды. Мо ни тор – ақ па рат тар ды бей не леу ге ар нал ған құ рыл ғы. Ком пью тер дің өң деп дай ын да ған гра фи ка лық ақ па рат та рын бейнеа дап тер ар қы лы эк ран бе ті не шы ға ра ды. Мо ни тор бе тін де ақ па рат тың бей не ле нуі не гі зі нен, гра фи ка лық адап тер мен мо ни тор дың мүм кін дік те рі не бай ла ныс ты. крандағыақпараттарменсуреттерқалайкөрінеді? Пик сель (picture element – су рет эле мен ті) – мо ни тор экра ны ның ең кіш кен тай эле мен ті. Нүк те лер са ны кө бі рек бол ған сай ын, мо ни тор дың ақ па рат ты бей не леу са па сы жо ға ры бо ла ды. Мо ни тор да ғы кес кін дер дің си пат та луы 800 х 600, 1024 х 768, 1280 х 1024 және т.с.с. нүктеге дейін болады. Мо ни тор дың үш тү рі ке ңі нен қол да ны лады (12-су рет). Олар: 1. Элект рон дысәу ле лі тү тік ше лі мо ни тор (ЭСТ) ки нес коп си яқ ты өзі міз ге та ныс те ле ди дар ды ес ке тү сі ре ді. ЭСТ те ле ди дар эк ра ны на ұқ сас жә не ау ыр бо лып ке ле ді, ва куум дық тү тік ше ар қы лы элект рон ды сәу ле ша ша ды. 2. Сұй ық крис тал ды мо ни тор әм бе бап ком пью тер лер де (ноут бук тер де) қол да ны ла ды. 3. Үшін ші жа ңа тех но ло гия ның бі рі – плаз ма лы мо ни тор . Бұл мо ни тор да ғы бей не лер ді ток тың әсе рі мен өзі нің түс те рін Е Монитордың алдында ұзақ отыруға болмайды, себебі көз тез шаршайды. Монитор қосылып тұр ғанда адам денсаулығына зиянды сәуле бөледі. Сон дықтан бөлмені желдетіп, ауасын тазартып отыруды есте рің нен шығармаңдар! Электрондысәулелі түтікшелі Сұйық кристалды Плазмалы МОНИТОР Монитортүрлері А А РР Р М М А бук тер де) қол да ны ла ды. бук тер де) қол да ны ла ды. 3. Үшін ші жа ңа тех но ло гия ның бі рі – 3. Үшін ші жа ңа тех но ло гия ның бі рі – мо ни тор да ғы бей не лер ді ток тың әсе рі мен өзі нің түс те рін мо ни тор да ғы бей не лер ді ток тың әсе рі мен өзі нің түс те рін Н тү тік ше ар қы лы элект рон ды сәу ле ша ша ды. тү тік ше ар қы лы элект рон ды сәу ле ша ша ды. Сұй ық крис тал ды мо ни тор Сұй ық крис тал ды мо ни тор бук тер де) қол да ны ла ды. бук тер де) қол да ны ла ды. 3. Үшін ші жа ңа тех но ло гия ның бі рі – 3. Үшін ші жа ңа тех но ло гия ның бі рі – мо ни тор да ғы бей не лер ді ток тың әсе рі мен өзі нің түс те рін мо ни тор да ғы бей не лер ді ток тың әсе рі мен өзі нің түс те рін - ди дар эк ра ны на ұқ сас жә не ау ыр бо лып ке ле ді, ва куум дық ди дар эк ра ны на ұқ сас жә не ау ыр бо лып ке ле ді, ва куум дық тү тік ше ар қы лы элект рон ды сәу ле ша ша ды. тү тік ше ар қы лы элект рон ды сәу ле ша ша ды. П 1024 х 768, 1280 х 1024 және т.с.с. нүктеге дейін болады. 1024 х 768, 1280 х 1024 және т.с.с. нүктеге дейін болады. Мо ни тор дың үш тү рі ке ңі нен қол да ны лады Мо ни тор дың үш тү рі ке ңі нен қол да ны лады Элект рон дысәу ле лі тү тік ше лі мо ни тор Элект рон дысәу ле лі тү тік ше лі мо ни тор си яқ ты өзі міз ге та ныс те ле ди дар ды ес ке тү сі ре ді. ЭСТ те ле си яқ ты өзі міз ге та ныс те ле ди дар ды ес ке тү сі ре ді. ЭСТ те ле ди дар эк ра ны на ұқ сас жә не ау ыр бо лып ке ле ді, ва куум дық ди дар эк ра ны на ұқ сас жә не ау ыр бо лып ке ле ді, ва куум дық В ны ның ең кіш кен тай эле мен ті. Нүк те лер са ны кө бі рек бол ны ның ең кіш кен тай эле мен ті. Нүк те лер са ны кө бі рек бол ған сай ын, мо ни тор дың ақ па рат ты бей не леу са па сы жо ға ры ған сай ын, мо ни тор дың ақ па рат ты бей не леу са па сы жо ға ры бо ла ды. Мо ни тор да ғы кес кін дер дің си пат та луы 800 х 600, бо ла ды. Мо ни тор да ғы кес кін дер дің си пат та луы 800 х 600, 1024 х 768, 1280 х 1024 және т.с.с. нүктеге дейін болады. 1024 х 768, 1280 х 1024 және т.с.с. нүктеге дейін болады. Мо ни тор дың үш тү рі ке ңі нен қол да ны лады Мо ни тор дың үш тү рі ке ңі нен қол да ны лады б крандағыақпараттарменсуреттерқалайкөрінеді? крандағыақпараттарменсуреттерқалайкөрінеді? – су рет эле мен ті) – мо ни тор экра – су рет эле мен ті) – мо ни тор экра ны ның ең кіш кен тай эле мен ті. Нүк те лер са ны кө бі рек бол ны ның ең кіш кен тай эле мен ті. Нүк те лер са ны кө бі рек бол а не гі зі нен, гра фи ка лық адап тер мен мо ни тор дың мүм кін дік те не гі зі нен, гра фи ка лық адап тер мен мо ни тор дың мүм кін дік те крандағыақпараттарменсуреттерқалайкөрінеді? крандағыақпараттарменсуреттерқалайкөрінеді? с не гі зі нен, гра фи ка лық адап тер мен мо ни тор дың мүм кін дік те не гі зі нен, гра фи ка лық адап тер мен мо ни тор дың мүм кін дік те с тазартып отыруды есте рің нен шығармаңдар! п адам денсаулығына зиянды сәуле бөледі. Сон дықтан бөлмені желдетіп, ауасын тазартып отыруды есте рің нен а отыруға болмайды, себебі көз Монитор қосылып тұр ғанда адам денсаулығына зиянды сәуле бөледі. Сон дықтан с с с Монитордың алдында ұзақ отыруға болмайды, себебі көз ы ы ы 16 өз гер те тін плаз ма ға түр лен ді ре ді. Плаз ма лы дисп лей лер әзір ге үл кен өл шем ді эк ран дар ды дай ын дау үшін қол да ны лып кел ді. Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар қол да ныс қа ен гі зі лу де. LED эк ран дар дың са па сы жо ға ры. Пер не тақ та – бұл ком пью тер ге ақ па рат тар ды (сан дық, сим вол дық) ен гі зу ге ар нал ған құ рыл ғы (13-су рет). Пер не тақ та ның не гіз гі қызмет атқарушы топтары: 1) Алфавиттіксандық перне лер: әріптер мен сандар; 2) Функционалдық пернелер: F1–F12; 3) Қосымша сандық пернелер: NumLock, пернетақтаның оң жағындағы 0–9 сандар; 4) Басқару пернелері: Enter, Shift, Alt, Ctrl, Caps Lock, Tab, Esc, Insert, Backspace, Delete, Print Screen, Scroll Lock, Pause; 5) Меңзерді басқару пернелері: Бағыттаушы пернелер, Home, End, Page Up, Page Down. Монитордың жұмыс жасау тиімділігіне, денсаулыққа тигізетін әсеріне қарай оның жақсы, сапалы түрін таңдаған жөн. L D – дисплей құрылғысы және әрбір нүкте, пиксель бір немесе бірнеше жартылай өткізгіш жарық шығаратын диодтар болып табылатын көрнекі ақпараттарды таратушы экран. Бірінші экрандар апония мен Солтүстік Америкада пайда болды. Алғашында олар стадиондар мен спорт алаңдарында орналастырылған болатын. Пернетақта А А А А 16 Р Р М М М М М ММ М М ММ М ММ М ММ М М МММММ М МММММ МММ МММ М М М ММММММММММММ ММММММ М М М М ММ М М М МММММММ А А А АА А АА АА АААА АААА ААААААА А А А А А А А А А А А А А А А А А А АААААА А АААААА А ААА А АА АА ААА А ААА А АААА Н Н Н Н Н Меңзерді басқару пернелері: Бағыттаушы пернелер, Меңзерді басқару пернелері: Бағыттаушы пернелер, Home, End, Page Up, Page Down. Home, End, Page Up, Page Down. - Меңзерді басқару пернелері: Бағыттаушы пернелер, Меңзерді басқару пернелері: Бағыттаушы пернелер, П Қосымша сандық пернелер: NumLock, пернетақтаның Қосымша сандық пернелер: NumLock, пернетақтаның оң жағындағы 0–9 сандар; оң жағындағы 0–9 сандар; Басқару пернелері: Enter, Shift, Alt, Ctrl, Caps Lock, Tab, Басқару пернелері: Enter, Shift, Alt, Ctrl, Caps Lock, Tab, Esc, Insert, Backspace, Delete, Print Screen, Scroll Lock, Esc, Insert, Backspace, Delete, Print Screen, Scroll Lock, В Пер не тақ та ның не гіз гі қызмет атқарушы топтары: Пер не тақ та ның не гіз гі қызмет атқарушы топтары: Алфавиттіксандық перне лер: әріптер мен сандар; Алфавиттіксандық перне лер: әріптер мен сандар; Функционалдық пернелер: F1–F12; Функционалдық пернелер: F1–F12; Қосымша сандық пернелер: NumLock, пернетақтаның Қосымша сандық пернелер: NumLock, пернетақтаның оң жағындағы 0–9 сандар; оң жағындағы 0–9 сандар; б Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар қол да ныс қа ен гі зі лу де. LED эк ран дар дың са па сы жо ға ры. қол да ныс қа ен гі зі лу де. LED эк ран дар дың са па сы жо ға ры. – бұл ком пью тер ге ақ па рат тар ды (сан дық, сим – бұл ком пью тер ге ақ па рат тар ды (сан дық, сим вол дық) ен гі зу ге ар нал ған құ рыл ғы вол дық) ен гі зу ге ар нал ған құ рыл ғы (13-су рет). (13-су рет). Пер не тақ та ның не гіз гі қызмет атқарушы топтары: Пер не тақ та ның не гіз гі қызмет атқарушы топтары: а Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар қол да ныс қа ен гі зі лу де. LED эк ран дар дың са па сы жо ға ры. қол да ныс қа ен гі зі лу де. LED эк ран дар дың са па сы жо ға ры. – бұл ком пью тер ге ақ па рат тар ды (сан дық, сим – бұл ком пью тер ге ақ па рат тар ды (сан дық, сим с өз гер те тін плаз ма ға түр лен ді ре ді. Плаз ма лы дисп лей лер өз гер те тін плаз ма ға түр лен ді ре ді. Плаз ма лы дисп лей лер әзір ге үл кен өл шем ді эк ран дар ды дай ын дау үшін қол да ны әзір ге үл кен өл шем ді эк ран дар ды дай ын дау үшін қол да ны Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар Қа зір гі таң да LED эк ран ды те ле ди дар лар мен мо ни тор лар п п өз гер те тін плаз ма ға түр лен ді ре ді. Плаз ма лы дисп лей лер өз гер те тін плаз ма ға түр лен ді ре ді. Плаз ма лы дисп лей лер п экрандар апония мен Солтүстік Америкада пайда болды. Алғашында олар стадиондар мен спорт алаңдарында орналастырылған болатын. а оның жақсы, сапалы түрін таңдаған жөн. L D – дисплей құрылғысы және әрбір нүкте, пиксель бір немесе бірнеше жартылай өткізгіш жарық шығаратын диодтар болып табылатын көрнекі ақпараттарды таратушы экран. Бірінші а экрандар апония мен Солтүстік Америкада пайда болды. Алғашында олар стадиондар мен спорт алаңдарында орналастырылған болатын. с с Монитордың жұмыс жасау тиімділігіне, денсаулыққа тигізетін әсеріне қарай оның жақсы, сапалы түрін таңдаған жөн. L D – дисплей құрылғысы және әрбір нүкте, пиксель бір немесе бірнеше жартылай өткізгіш жарық шығаратын диодтар болып табылатын көрнекі ақпараттарды таратушы экран. Бірінші ы ы ы ы Монитордың жұмыс жасау тиімділігіне, денсаулыққа тигізетін әсеріне қарай 17 Б 1. Ком пью тер құ ра мы на ене тін не гіз гі құ рыл ғы лар ды атаң дар. 2. Про цес сор мен қатқыл дис кі де ге ні міз не? 3. Мо ни тордың қан дай түр ле рін бі ле сің дер? 4. Ком пью тер дің қо сым ша құ рыл ғы ла рын атаң дар. 5. Пер не тақ та қан дай қызмет атқарушы топтардан тұ ра ды? Т 1. Не лік тен ком пью тер құ рыл ғы ла ры не гіз гі жә не қо сым ша бо лып бө лі не ді? 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не ле не ді? 3. Информатика кабинетін не себепті желдетіп отыру ке рек? Т Мо ни тор дың түр ле рі ту ра лы Интернеттен ақ па рат тар із деп, нә ти же ні дәп тер ле рі ңе кес те тү рін де тол ты рың дар. Олар дың мүм кін дік те рі мен ай ыр ма шы лық та рын са лыс ты рың дар. Ком пью тер дің құ рыл ғы ла рын анық таң дар. Кес те ні дәп тер ле рі ңе тол ты рың дар. Құ рыл ғы Атауы Құ рыл ғы ның қыз ме ті қан дай жә не не үшін пай да ла на ды? Б Т Т А А Р Р РР Р Р М МММ А А А ААА А АА А АА А АА А Құ рыл ғы Атауы Н Ком пью тер дің құ рыл ғы ла рын анық таң дар. Кес те ні дәп Ком пью тер дің құ рыл ғы ла рын анық таң дар. Кес те ні дәп тер ле рі ңе тол ты рың дар. тер ле рі ңе тол ты рың дар. Н Н Н Атауы - Ком пью тер дің құ рыл ғы ла рын анық таң дар. Кес те ні дәп Ком пью тер дің құ рыл ғы ла рын анық таң дар. Кес те ні дәп П із деп, нә ти же ні дәп тер ле рі ңе кес те тү рін де тол ты рың дар. із деп, нә ти же ні дәп тер ле рі ңе кес те тү рін де тол ты рың дар. Олар дың мүм кін дік те рі мен ай ыр ма шы лық та рын са лыс ты Олар дың мүм кін дік те рі мен ай ыр ма шы лық та рын са лыс ты П В Мо ни тор дың түр ле рі ту ра лы Интернеттен ақ па рат тар Мо ни тор дың түр ле рі ту ра лы Интернеттен ақ па рат тар із деп, нә ти же ні дәп тер ле рі ңе кес те тү рін де тол ты рың дар. із деп, нә ти же ні дәп тер ле рі ңе кес те тү рін де тол ты рың дар. Олар дың мүм кін дік те рі мен ай ыр ма шы лық та рын са лыс ты Олар дың мүм кін дік те рі мен ай ыр ма шы лық та рын са лыс ты В б 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не 3. Информатика кабинетін не себепті желдетіп отыру ке 3. Информатика кабинетін не себепті желдетіп отыру ке ббб а 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не 3. Информатика кабинетін не себепті желдетіп отыру ке 3. Информатика кабинетін не себепті желдетіп отыру ке с 1. Не лік тен ком пью тер құ рыл ғы ла ры не гіз гі жә не қо 1. Не лік тен ком пью тер құ рыл ғы ла ры не гіз гі жә не қо 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не 2. Не се беп ті ақ па рат тар мо ни тор да әр түр лі са па да бей не с Т сс п 4. Ком пью тер дің қо сым ша құ рыл ғы ла рын атаң дар. 4. Ком пью тер дің қо сым ша құ рыл ғы ла рын атаң дар. 5. Пер не тақ та қан дай қызмет атқарушы топтардан тұ ра ды? 5. Пер не тақ та қан дай қызмет атқарушы топтардан тұ ра ды? п Т пп а 4. Ком пью тер дің қо сым ша құ рыл ғы ла рын атаң дар. 4. Ком пью тер дің қо сым ша құ рыл ғы ла рын атаң дар. 5. Пер не тақ та қан дай қызмет атқарушы топтардан тұ ра ды? 5. Пер не тақ та қан дай қызмет атқарушы топтардан тұ ра ды? с 1. Ком пью тер құ ра мы на ене тін не гіз гі құ рыл ғы лар ды 1. Ком пью тер құ ра мы на ене тін не гіз гі құ рыл ғы лар ды с ы ы ыыы 18 Құ рыл ғы Атауы Құ рыл ғы ның қыз ме ті қан дай жә не не үшін пай да ла на ды? Интернеттен «RapidTyping_Setup_5.1» пер не тақ та мен жат ты ғу жа сау ға ар нал ған прог рам ма ны жүк тең дер (http:// programki.net сайтынан жүктеуге болады). Жүк тел ген прог рам ма да ғы тап сыр ма лар ды орын даң дар. Б Сен дер қа лай ой лай сың дар, ком пью тер ді қо сым ша құ рыл ғы лар сыз пайдалану мүмкін бе? Б А А А А 18 Р рыл ғы лар сыз пайдалану мүмкін бе? рыл ғы лар сыз пайдалану мүмкін бе? РР РМ М М М А ПП П В programki.net сайтынан жүктеуге болады programki.net сайтынан жүктеуге болады Жүк тел ген прог рам ма да ғы тап сыр ма лар ды орын даң Жүк тел ген прог рам ма да ғы тап сыр ма лар ды орын даң В В б Интернеттен «RapidTyping_Setup_5.1» пер не тақ та мен Интернеттен «RapidTyping_Setup_5.1» пер не тақ та мен жат ты ғу жа сау ға ар нал ған прог рам ма ны жүк тең дер ( жат ты ғу жа сау ға ар нал ған прог рам ма ны жүк тең дер ( programki.net сайтынан жүктеуге болады programki.net сайтынан жүктеуге болады б а а а Интернеттен «RapidTyping_Setup_5.1» пер не тақ та мен Интернеттен «RapidTyping_Setup_5.1» пер не тақ та мен аааа с с с п п а ас с с с Құ рыл ғы ның қыз ме ті қан дай жә не не үшін пай да ла на ды? ы ы ы ы ы ы ы Құ рыл ғы ның қыз ме ті қан дай 19 ТАРА БОЙЫН А ОРЫТЫНДЫТЕСТТАПСЫРМАЛАРЫ 1. Мо ни тор мен көз дің ара қа шық ты ғы қан ша см бо луы ти іс? A) 60–70 см B) 50–70 см C) 65–75 см D) 40–50 см E) 70–80 см 2. Ком пью тер мен жұ мыс жа сау қан ша ми нут тан ас пауы ти іс? A) 45 ми нут тан B) 30 ми нут тан C) 15 ми нут тан D) 25 ми нут тан E) 10 ми нут тан 3. Қа те ере же ні та бың дар. A) ком пью тер де та за қол мен жұ мыс іс теу B) ком пью тер ді қо су жә не ажы ра ту ере же ле рін сақ тау C) мо ни тор ды қол мен ұс та мау D) пер не тақ та ның үс ті не ар тық зат тар қой мау E) ком пью тер ге жал ған ған құ рыл ғы лар ды ажы ра ту 4. Ком пью тер мен жұ мыс іс те ген уа қыт та көз ге ар нал ған жат ты ғу ды қан ша ми нут сай ын орын дап оты ру ке рек? A) 45 ми нут B) 30 ми нут C) 10–15 ми нут D) 25 ми нут E) 40 ми нут 5. Ком пью тер қан дай құ рыл ғы? A) ақ па рат ты өң деу ге ар нал ған құ рыл ғы лардың жи ыны B) ақ па рат ты та сы мал дау ға ар нал ған құ рыл ғы лардың жи ы ны C) қосымша құ рыл ғы лардың жи ыны D) ақ па рат ты жи нақ тау ға ар нал ған құ рыл ғы лардың жи ыны E) ақ па рат ты та ра ту ға ар нал ған құ рыл ғы лардың жиы ны А А Р ға ар ға ар лардың жи лардың жи C) C) қосымша қосымша лардың жи лардың жи М нал нал ған құ ған құ жи жи ыны ыны ақ ақ па па рат рат ты та ты та ға ар ға ар нал нал ған құ ған құ лардың жи лардың жи А нут нут тер қан тер қан дай құ дай құ рат рат ты өң ты өң деу деу ге ар ге ар ған құ ған құ рыл рыл ғы ғы Н нут нут дай құ дай құ рыл рыл - ын орын ын орын П та та мыс іс мыс іс те те ген уа ген уа қыт қыт ын орын ын орын дап оты дап оты В б D) D) пер пер не не тақ тақ тық зат тық зат ком ком пью пью а тақ тақ с пауы ти пауы ти нут нут тан тан нут нут тан тан п пауы ти пауы ти іс? іс? ас ТАПСЫРМАЛАРЫ ТАПСЫРМАЛАРЫ ы ы 20 6. Ақ па рат ты эк ран ға шы ға ру құ рыл ғы сы: A) жүйе лік блок B) мо ни тор C) пер не тақ та D) ска нер E) тінтуір 7. Мә тін дік жә не гра фи ка лық ақ па рат ты қа ғаз дан ком пью тер ге ен гі зу құ рыл ғы сы: A) тінтуір B) жүйе лік блок C) пер не тақ та D) мо ни тор E) ска нер 8. Жүйе лік блок тың іш кі құ рыл ғы сы: A) пернетақта B) тінтуір C) аналық тақша D) модем E) принтер 9. Де рек жа зу ға жә не ақ па рат тар ды ұзақ мер зім де сақ тау ға ар нал ған құ рыл ғы: A) қат қыл дис кі B) ана лық тақ ша C) про цес сор D) же дел жады E) жүйе лік блок 10. Мо ни тор эк ра ны ның ең кі ші эле мен ті: A) нүк те лер B) пик сель C) сим вол дар D) гра фи ка E) суреттер 11. Бұл мо ни тор бей не лер ді ток тың әсе рі мен өзі нің түс те рін өз гер те тін плаз ма ға түр лен ді ре ді: A) элект рон дысәу ле лі тү тік ше лі мо ни тор B) сұй ық крис тал ды мо ни тор C) плаз ма лы монитор D) графикалық ақпарат E) қа ра пай ым мо ни тор А А А 20 РМ A) A) элект элект тік тік ше ше B) B) сұй сұй ық крис ық крис тор тор А вол вол мо мо ни ни А тор тор бей бей тін плаз тін плаз ма ма ға түр ға түр элект элект рон рон ды ды лі мо лі мо Н лер лер сель сель вол вол дар дар бей бей не не - ның ең кі ның ең кі П ның ең кі ның ең кі ші эле ші эле В рат рат тар тар ды ұзақ мер ды ұзақ мер б сы: сы: D) D) E) E) принтер принтер а D) D) модем модем принтер принтер с ни ни тор тор ска ска нер нер п дан ком дан ком тор тор а дан ком дан ком пью пью тер тер сы ы II ТАРАУ ИН ТЕР НЕТТЕГІ ҚАУІП СІЗ ДІК § 3. Бүкіләлемдік Интернет желісі § 4. Файл және бумамен жұмыс § 5. Компьютер құрылғыларының бір орталықтан басқарылуы § 6–7. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? § 8. «Әлемді өзгерткен жаңалықтар» шағын жобасы А А Р Р Р М М 6–7. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? 6–7. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? «Әлемді өзгерткен жаңалықтар» «Әлемді өзгерткен жаңалықтар» шағын жобасы шағын жобасы А Файл және бумамен жұмыс Файл және бумамен жұмыс Компьютер құрылғыларының бір орталықтан басқарылуы Компьютер құрылғыларының бір орталықтан басқарылуы 6–7. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? 6–7. Компьютердегі деректерді қалай қорғауға болады? «Әлемді өзгерткен жаңалықтар» «Әлемді өзгерткен жаңалықтар» шағын жобасы шағын жобасы Н Бүкіләлемдік Интернет желісі Бүкіләлемдік Интернет желісі Файл және бумамен жұмыс Файл және бумамен жұмыс Компьютер құрылғыларының бір орталықтан басқарылуы Компьютер құрылғыларының бір орталықтан басқарылуы - - П П ПП В ВВ ВВ СІЗ СІЗДІК ДІК ДІК ДІК б ббб НЕТТЕГІ НЕТТЕГІ НЕТТЕГІ НЕТТЕГІ а с с п п а а с с сс II ТАРАУ II ТАРАУ II ТАРАУ ы ы |