Г. А. Амрина Әдістемелік Кеңес отырысында мақұлданды
жүктеу/скачать 3,73 Mb.
|
4. ДӘРІС КЕШЕНІ латын тілі МІ
| Латын тілі тарихі
Латын тілі Италиялық өлі тілдер тобына жатады. Әдеби латын тілінің қалыптасуы б.з. д. II—I ғғ. орын алды, ал ол б. з. д. I ғ. жеткен, классикалық немесе "Алтын", латын тілінде. Ол бай лексикамен, күрделі абстрактілі ұғымдарды, ғылыми-философиялық, саяси, заңдық, шаруашылық және техникалық терминологиямен ерекшеленді. Осы кезеңнен кейін фонетика мен морфология нормалары түпкілікті нығайып, орфография ережелері анықталған соң, "күміс", латын (б.з. I—II ғғ.) жүреді. Латын жазуының антикалық уақытының соңғы кезеңі (б.з. III—VI ғғ.) деп аталатын соңғы латын жазулары болды, ол жазба, кітап, Латын және халық ауызекі арасындағы алшақтық күшейе бастады. Батыс Жерорта теңізі елдерінде б. з. д. II ғ. соңына қарай латын тілі ресми мемлекеттік тіл жағдайына ие болды. Б. з. 43 жылдан бастап және 407 дейін Рим билігінде Британияны мекендеген кельт (британдықтар) болды. Егер Еуропаның батысында латын тілі оның ауызекі түрде тайпалық тілдердің қарсылығын кездестірмей тараса, Жерорта теңізі бассейнінің тереңдігінде (Греция, Кіші Азия, Египет) ол ұзақ жазбаша тарихы бар және римдік жаулап алушылардың латын тіліне қарағанда мәдениет деңгейі едәуір жоғары тілдерге тап болды. Бұл аймақтарда римдіктер келгенге дейін грек тілі, ал онымен бірге грек немесе Эллин мәдениеті көп таралған. Римдіктер мен гректер арасындағы ең алғашқы мәдени байланыстардан және антикалық Рим тарихында соңғы өмірдің шаруашылық, мемлекеттік, қоғамдық және рухани салаларында жоғары дамыған грек мәдениетінің үнемі өсіп келе жатқан әсерін бастан кешірді. Римдіктер әдетте грек тілінде оқып, сөйледі. Б.з. д. II—I ғғ. Рим билігіне Греция және эллинизм елдері кіргеннен кейін, ауызекі және әдеби латын тіліне кірме грек сөздері кірді. Б.з. д. II ғ. бастап Рим грек ғылымының, философия мен медицинаның лексикасын меңгере бастады, ішінара жаңа ұғымдармен бірге және олардың терминдерін білдіретін, оларды сәл латинизациялай бастады. Сонымен қатар, басқа процесс – ғылыми мазмұндағы латын сөздерін, яғни терминдерді қалыптастыру белсенді дамыды. Екі классикалық тілді салыстырған кезде олардың айырмашылықтары байқалады. Латын тілі өзінің сөзжасау потенциалдары бойынша алғашқы рет ашылатын, сипатталатын құбылыстарды, фактілерді, биологиялық және медициналық мазмұндағы идеяларды тілдік формаларға тартуға тамаша қабілеті бар грек тілінен айтарлықтай төмен болды, мағынасы жағынан барлық жаңа және жаңа атауларды, әсіресе негіздеу және суффиксация жолымен оңай жасауға мүмкіндік берді. 2Дыбыстар бөлінуі Латын алфавитінде 25 әріп бар /18 дауыссыз, 6 дауысты, йота әріпі соңынан қосылған/. Дыбыстардың оқылуы. жүктеу/скачать 3,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|