ӘӨЖ 94(47+57)
Г.К.Көкебаева, Р.С.Мырзабекова
Катынь қырғыны: халықаралық
құқық ережелерін өрескел бұзу
Аңдатпа
Мақалада кеңес-поляк қатынастары тарихының бір астары – Катынь мәселесі мен Катынь орманындағы жаппай қырғынның орын алу құпиясы қарастырылады. Бұл зерттеудің деректік негізі герман, поляк архивтерінің құжаттары мен Еуропа елдерінде жарық көрген құжаттар мен материалдар жинағы. Кеңестер Одағының әскери тұтқындарды ұстау туралы халықаралық конвенциясының шешімдерін мойындамауы салдарларынан бірінші болып запа шеккен тұтқынға түскен поляк офицерлері еді. Поляк офицерлері әскери тұтқындарға арналған лагерьлерде отырды және поляк ресми мекемелері 1940 жылдың сәуір айына дейін олармен байланыста болды. Кейін олар із-түссіз жоқ болып кетті. Поляк офицерлері Смоленскіге жақын жердегі Катынь орманында атылды. Катыньда болған оқиғаның шындығын ашу жолы өте ұзаққа созылды.
1990 жылдың сәуір айында В.Ярузельскийдің Мәскеуге ресми сапары барысында КСРО президенті Катынь қырғынына НКВД-ның жауапты екендігін ресми түрде мәлімдеді. 1990 жылы 14 сәуірде ТАСС-тың ресми мәлімдемесі жарияланды. КСРО президенті В.Ярузельскийге атылған поляк офицерлерінің тізімін және Катынь орманында КСРО-ның қауіпсіздік ұйымдарының қылмысын әшкерелейтін өзге құжаттарды табыстады. Осылай, поляк-кеңес қатынастары тарихында трагедияға толы тағы бір парақ ашылды.
Катынь трагедиясы және ұзақ жылдар мәліметтің құпия болуы халықаралық құқық, мораль, гуманизм нормаларын мойындамаған КСРО-ның тоталитарлық тәртібінің қылмысты саясатының салдары болып табылады.
Summary
The article considers one of the aspects of the history of Soviet-Polish relations - the emergence of both the Katyn problem and the disclosure of the secrets of mass killing in the Katyn forest. The source base for our research was the materials of German and Polish archives, as well as collections of documents and materials published in European countries. The first to experience the consequences of the Soviet Union's failure to recognize the international conventions on the rules for keeping prisoners of war were Polish prisoners of war. Polish officers were in camps for prisoners of war, the Polish official institutions maintained contact with them until April 1940, and then they disappeared without a trace. Polish officers were shot in the Katyn forest near Smolensk. The path to uncovering the truth about Katyn was long. In April 1990, during the official visit of V.Yaruzelsky to Moscow, the President of the USSR made an official statement about the responsibility of the People's Commissariat of Internal Affairs for Katyn execution. On April 14, 1990, an official TASS statement was published. The President of the USSR handed V. Jaruzelsky the lists of killed Polish officers and other documents testifying to the crime committed by the USSR's security organs in the Katyn Forest. That was one of the most tragic pages in the history of Soviet-Polish relations. The Katyn tragedy and long-term silence about it were the consequence of the criminal policy of the totalitarian regime in the USSR, which completely ignored the norms of international law, morality and gumanism.
Достарыңызбен бөлісу: |