Глобальді әлеуметтік өзгерістер Кіріспе



Pdf көрінісі
Дата10.12.2023
өлшемі289,46 Kb.
#196173
Байланысты:
Г.Ә. өзгерістер



Глобальді әлеуметтік өзгерістер 
Кіріспе
:Әлеуметтік өзгеріс - Әлеуметтік өзгеріс барысында әлеуметтік жүйе, 
олардың ішкі құрамдас бөліктері мен құрылымдары, байланыстары мен 
карым-қатынастары бір күйден екінші күйге ауьісу, не кейбіреуі жаңадан 
пайда болу, немесе жоғалып кетуахуалын бастан өткереді. Әлеуметтік 
өзгеріс, негізінен, екі деңгейде: микродеңгейде және макродеңгейде 
өрбиді. Әлеуметтік өзгеріс "әлеуметттік даму" ұғымымен шатастыруға 
болмайды. Өйткені, қоғам өміріндегі өзгерістер мен 
әлеуметтік қозғалыстардың барлығы бірдей оның сапалықдаму Деңгейін 
бейнелей алмайды; кейде олар әлеуметтік даму процесің тежеп, оның 
құрылымдарын тоқырата түсуі мүмкін. Сондықтан 
да әлеуметтану ғылымында Әлеуметтік өзгеріс және "Әлеуметтік қозғалыс" 
ұғымдары "әлеуметтік даму" ұғымымен салыстырғанда кең мағынада 
қарастырылады. Ал әлеуметтік даму дегеніміз - жаңа қоғамдық карым-
қатынастардың, институттардың, нормалар мен құндылықтардың пайда 
болуына жетелейтін күрделі құрылымдық процесс. Әлеуметтік 
дамуды бағалаудың әртүрлі: экономикалық, құқықтық, мәдени, рухани, т.б. 
өлшемдері калыптаскан. Оның мән-мазмұнын жете, толыққанды түсіну үшін 
нақты әлеуметтік ортаны зерттейтін ғылым салаларының, әсіресе, 
әлеуметтік философияның жетістіктері пайдаланылады. Жалпы қоғамды, 
оның құрылымдық элементтерін дамытатын немесе тоқырататын Әлеуметтік 
өзгерістердің негізгі себептері мен факторлары туралы әлеуметтанушылар 
әлі ортақ бір пікірге келген жоқ Әлеуметтанулық ғылымында әлеуметтік 
жанжал деген ұғымның өзіне қатысты әр алуан пікір калыптасқан. 
Кей ғалымдар оны әлеуметтік қарама-қарсылықтар немесе 
белсенді адамдар мен топтар арасыңдағы шынайы күрес регіңде, ал 
басқа әлеуметтанушылар оны қоғамдағы қарама-қарсылықтың пісіп жетілуі 
мен дамуының жоғары сатысы ретінде түсіңдірді. Шын мәніңде, әлеуметгік 
қарама-қайшылық пен әлеуметтік жанжал бір-біріне астасып жататын ұқсас 
ұғымдар емес. Әлеуметтік қарамақарсылық бір-біріне қарсы тараптар күресі 
ашық та айқын сипат иеленіп, әлеуметтік шиеленіс әбден асқыну деңгейіне 
өткен кезде ғана әлеуметтік жанжалға ұласады. Ал, Т.Парсонс сияқты 
функционалдық бағыттағы ғалымдар Әлеуметтік өзгерістерді "қозғалмалы 
тепе-теңдік" ретінде карастырып, оны қоғамның әлдебір бөлігіне, не бүгіндей 
әлеуметтік жүйеге телиді. Адамзат қоғамы тарихыңда Әлеуметтік 
өзгерістердің, негізінен, эволюциялық жөне революциялық екі пішімі кеңінен 
мәлім. Жалпы кез келген әлеуметгік жүйедегі оң қабылдаған өзгерістер 
ретсіз, бейберекет түрде емес, белгілі бір бағдарлылықпен, қарапайымнан 
күрделіге, төменнен жоғарыға қарай, яки прогрессивті, жүйелі түрде жүріп 
жатады.


Негізгі бөлім
:Жаһандану және қарқынды технологиялық прогресс дәуірінде 
адамзат ғаламдық әлеуметтік өзгерістердің болмай қоймайтындығына тап 
болды. Бұл өзгерістер біздің өміріміздің барлық аспектілеріне әсер етіп, 
әлеуметтік қатынастарды, экономиканы, мәдениетті және саяси ландшафтты 
қайта қалыптастырады. Бұл эсседе біз жаһандық әлеуметтік өзгерістермен 
бірге жүретін негізгі үрдістер мен қиындықтарды қарастырамыз. 
Жаһандық әлеуметтік өзгерістер жаһандану процестерімен тығыз 
байланысты. Жаһандық коммуникациялар мен байланыстардың кеңеюі 
әртүрлі мәдениеттер мен қауымдастықтардың интеграциясына әкеледі.
Дегенмен, бұл интеграция мәдени әртүрлілік пен ұлттық бірегейлікті сақтау 
саласындағы қиындықтармен де қатар жүреді. 
Жаһандық әлеуметтік өзгерістердің негізгі аспектілерінің бірі технологияның 
эволюциясы болып табылады. Цифрлық революция және жасанды 
интеллекттің дамуы қоғам мен еңбек қатынастарын қайта пішімдеуде, бұл 
жұмыс күшін оқыту мен оқытуға жаңа көзқарастарды талап етеді. Сонымен 
қатар, бұл цифрлық теңсіздік түріндегі қиындықтарды және кейбір салаларда 
жұмыс орындарын жоғалту қаупін тудырады. 
Жаһандық өзгерістер жағдайында әлеуметтік теңсіздіктер мен ресурстарға 
қол жеткізу проблемалары да назар аударуда. Жаһандық халық санының өсуі 
және ресурстардың шектеулілігі жағдайында пайданы бөлудегі тұрақтылық 
пен әділетті қамтамасыз ету мәселесі өзекті болып отыр. 
Сонымен қатар жаһандық әлеуметтік өзгерістер саяси салаға да әсер етуде.
Мемлекеттік емес субъектілердің ықпалының күшеюі, қоғамдық 
қозғалыстардың әртүрлі нысандары және халықаралық қатынастар 
жүйесіндегі өзгерістер саяси белсенділік пен өзара әрекеттесу үшін жаңа 
шындықтар туғызуда. 
Қорытынды
:Жаһандық әлеуметтік өзгерістер қоғамның барлық салаларына 
әсер ететін күрделі және өзара байланысты процесс. Олар прогрестің және 
жақсартудың әлеуетін, сонымен қатар мұқият қарауды және ойластырылған 
жауап беру стратегияларын талап ететін қиындықтарды ұсынады.
Жаһандану дәуірінде әлеуметтік өзгерістерді қалыптастыратын күштер бір-
бірімен тығыз байланысты, ал проблемаларды табысты шешу жаһандық 
қауымдастық деңгейінде бірлескен күш-жігерді қажет ететінін мойындау 
маңызды. 


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет