График а алматы "Білім" 2012

150
Инженерлік графикада беттер деп бір заңдылық арқылы кеңістіктегі 
сызықтардың қозғалуы мен жиынтықтарынан құралған геометриялық 
фигураны айтады. Бұдан басқа беттер біркелкі екіпараметрлі нүктелер 
жиынтығы мен беттің қаңқасы арқылы беріледі. Геометрияда кез келген 
фигураның қозғалысы кинематикалық əдіске жатады. Сондықтан беттің 
құралуы оның жасалушы сызығы мен осы сызықтың кеңістіктегі қозғалу 
заңына байланысты. Осы жасалушысына байланысты беттердің түрлері көп. 
Төменде беттердің өмірде көп кездесетін жəне қолдануға ыңғайлы айналмалы, 
бұрама, құлама жəне топографиялық беттер түрін қарастырамыз. 
§ 10.1 Айналмалы беттер
Айналмалы беттер деп кез келген сызықтың тұрақты бір ось бойымен 
айналуынан құралған бетті айтады. Айналмалы бет болғандықтан, оның 
параллелі (сызықтың кез келген нүктесі шеңбердің бойымен айналғандағы 
сызық) жəне меридианы (бетті айналу осінен қиып өтетін жазықтық пен 
беттің қимасы) болады. Сызықтардың айналу осіне жəне орналасуларына 
байланысты айналмалы беттер конус, цилиндр, сфера (шар), гиперболоид, 
параболоид, эллипсоид жəне т.с.с. болып бөлінеді. Енді осы беттердің ішіндегі 
көп тараған түрі дөңгелекті конус пен цилиндрді қарастырамыз. 
10.1. Айналу конус беті
Конус деп тұрақты бір ось бойымен жəне осы оське сүйір немесе доғал 
бұрышпен орналасқан түзу сызықтың айналуынан құралған бетті айтады. 
Конус беті көлденең горизонталь П
1
проекция жазықтығында орналасуына 
байланысты қиғаш жəне тік болып екіге бөлінеді. 
Егер конус бетінің тұрақты осі көлденең П
1
проекция жазықтығына тік 
бұрышпен орналасса, онда П
1
жазықтығына тік орналасқан конус болып 

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: