Хабаршысы вестник
жүктеу/скачать 2,77 Mb. Pdf көрінісі
|
№1 (56)-2020
- Бұл бет үшін навигация:
- Ключевые слова
| Мәтінге тән ғылыми
белгілер Бастауыш сыныпта берілетін негізгі түсініктер 1.тақырыптық – мазмұндық бірлігі мен тиянақтылығы 2.Коммуникативті мақсаттылығы, прагматикалық бағыттылығы 3.құрылымдық біртұтастығы 4.құрылымдық – логикалық жүйелілігі 1.Мәтіндегі берілетін (ауызекә, жазбаша) ой, пікір, мазмұн белгілі бір тақырыпқа негізделеді, яғн мәтін белгілі бір тақырыта аяқталған ойды білдіреді. 2.мәтінде барлық уақытта н,егізгі ой болады. 3.мәтінді құрылымдық бөлімдерге бөлуге болады. 4.мәтіннің құрылымдық – мазмұндық Бөлімдері және ондағы сөйлемдер бір – бірімен жүйелі түрде байланысады. Ең алдымен, мәтіннің тақырыптық – мазмұндық бірлігі деген мәселеге тоқталайық. Ол үшін бірінші кезекте «тақырып» ұғымының мәнін ашып алған жөн.[6.9] Бұл мәселеде де ғұлама ғалым А.Байтұрсыновтың пікіріне жүгінуге тура келеді: «Тақырып – әңгімедегі пікір не туралы болса, сол нәрсе шығарманың тақырыбы болады. Мәселен, пікір жаз туралы болса, шығарманың тақырыбы «жаз» болады. Әңгімедегі пікір не туралы екенін күн ілгерібілдіру үшін, шығарманың тақырыбы басына қойылады. «Айман – Шолпан», «бақытсыз Жамал» ... деген сөздер шығарма тақырыптары болады және бұл сөздер «Айман – Шолпан», «бақытсыз Жамал» турасында айтылатын әңгімелердің басында тұрады». Ғалымның бұл сөздерінен біз, біріншіден, тақырып, әңгіменің (мәтіннің) арқауы, өзегі, объектісі екендігін білдік, екіншіден, тақырып мәтіннің ішіндегі пікірді алдын ала анықтап, оқушыға әңгіменін мазмұны жайлы білдіріп тұратынын аңғардық. 34 Енді «мазмұн» деген ұғымды анықтап алайық. Тағы да А.Байтұрсыновқа оралайық: «..... мазмұн дегеніміз бір нәрсе туралы ойға алған пікірді айтуға жұмсағанбүкіл сөзіміз мазмұн болып шығады». Келтірілген екі анықтамадан шығатын қорытынды: тақырып «пікір не нәрсе туралы екенін білдірсе, мазмұн «бір нәрсе туралы ойға алған пікірді». Кез келген адам ойын дұрыс әрі жатық, әсерлі жеткізуге тырысады. Себебі сол арқылы басқалармен оң қарым – қатынас орнатып, көздеген мақсатына жетуге мүдделі болады. Нақтырақ айтсақ, мәнсіз, мағынасыз сөздің өзі оны тиісті жерінде мәнерлеп, әсерлеп жеткізе білгенде ғана құдіретті күшке айналады. [7.35] Бастауыш сынып оқушыларының сөздік қорын байыту үшін, сөз таңдау және сөз қолдану шеберлігін қалыптастыру үшін, тілдік талғамын арттыру үшін мәтінннің әңгімелеу, сипаттау, пайымдау түрлерін құрауды, олардың ерекшеліктерін, сөйлемдердің байланыстыру тәсілдерін үйретудің маңызы зор. Аннотация В статье анализируются теоретические особенности и педагогические принципы обучения тексту, рассматриваются структурные и содержательные части текста (тема, план, содержание и типы функций), эффективные подходы и методы формирования знаний и навыков написания текстов с теоретическими знаниями, а также методические предпосылки способности студента к устной и письменной речи в начальных классах. Ключевые слова: текст, эссе, тема, план, содержание, целостность текста, логика, последовательность, формирование текста, устная речь, письменная речь, связывающая речь, эффективные методы, эффективные подходы, знание, навыки, речевая деятельность. жүктеу/скачать 2,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|