Хх ғасырдың 30 -40 жыларында Сыр өңірінде мамандардың даярлануы

ҚОРЫТЫНДЫСЫ

2. 
   Зерттеу тақырыбының өзектілігі және оның жалпы мемлекеттік бағдарламалармен (практиканың және ғылым мен техника дамуының сұраныстарымен) байланысы.
   

Тәуелсіздіктің арқасында құпия мұрағат қорларының ашылуы және олардың зерттеушілер игілігіне айналуы, тарихи ойлау еркіндігі ХХ ғасырдың 20 – 40 жылдарындағы әлеуметтік – саяси процестерге байланысты тарихи таным мен тарихи білімді байыта түсті. Дегенмен, еліміздің тарихындағы ХХ ғасырдың аумалы - төкпелі 20 – 40 жылдары туралы соңғы кезде жарық көрген жаңа зерттеулерге қарамастан, әлі де тарихшылар назарын өзіне аударып отыр. Тарихи зерттеулерге ғылыми тұрғыдан баға беру, оны халықтың, ұлттың өміріне, дәстүрі мен дүниетанымдық көзқарасына қатынасы тұрғысынан көрсете білу – соңғы кезде тарих ғылымдарына қойылған басты талаптардың бірі. Осы тұрғыдан алғанда кеңес өкіметінің 20 – 40 жылдардағы Қазақстанда зиялыларға қатысты жүргізілген тоталитарлық саясаты халыққа жасалған қиянат, дүниені өзгертудің зорлыққа негізделген концепциясының жарқын бір көрінісі іспетті. Әйтседе 20 – 40 жылдары қазақ қоғамының мәдени дамуына өзгерістер әкелді. Білім берудің, мәдени – көпшілік жұмыстарды ұйымдастырудың, әдебиет пен өнерді басқарудың, зиялылар қауымын даярлаудың жаңа жүйесін орнату сияқты мәдени шаралар тарихына тереңірек үңілсек, олрадың қалай, қандай жолдармен жүзеге асқаны, қазақ халқы үшін тарихи қажеттілігі және нәтижелері туралы жаңа зерттеулер ұлттық тарихты жаңғырту міндеттерінен туындайды.

Осылайша, «Оңтүстік Қазақстан өңірінің мәдени дамуы: тарихи тәжірибе мен тағылым (1917-1941 ж.ж.)» тақырыпты диссертациялық жұмыстың ғылыми өзектілігі күмәнсіз деп есептейміз.

2. Диссертацияда баяндалған нәтижелерді алудағы автордың жеке үлесі.

Автор диссертациялық жұмысында баяндалған нәтижелерді алуда нақты мынадай үлес қосқан:

– Оңтүстік өнірінің мәдени даму ерекшеліктері мұрағат құжаттары негізінде айќындалѓан.

– Оңтүстік өңіріндегі сауатсыздықты жою науқанының жетістіктері мен кемшіліктері, барысы, сипаты ашылған.

– Оңтүстік өңіріндегі көркем мәдениет пен мәдени – ағарту жұмыстарының негізгі бағыттары аныќталѓан.

– кеңес өкіметінің әдебиет пен көркем мәдениеті саласында жүргізген шаралары тарихи дерек негізінде зерделенген.

– Оңтүстік өңірдегі қазақ зиялыларының өсуі және оларға қарсы бағытталған қуғын – сүргін саясатының мәнін ашып көрсетілген.

Зерттеу ж±мысыныњ деректік негізін м±раѓат ќ±жатары, єр уаќытта жарыќ кµрген ењбектер, зерттеулер мен єдебиеттер, жарияланѓан материалдар жинаќтары, мерзімдік басылымдар ќ±райды. Диссертант аталѓан деректерді жан – жаќты талдап, басќа да сол сияќты мєліметтермен салыстыра отырып пайдаланѓан. Б±л дегеніміз, зерттеу ж±мысыныњ нєтижелерініњ жоѓары дењгейде негізделгенін кµрсетеді. Нєтиженіњ негізделуі мен дєйектелуін былайша кµрсетуге болады:

Зерттеу барысында алынған нәтижелер логикалық жүйеге келтіріліп, өзара үйлесім тапқан.

Аталған жұмысты жоғары, орта оқу орындарының студенттері үшін оқу құралдарын құрастыру ісінде пайдалануға, сонымен қатар Отан тарихының қазіргі заман кезеңі бойынша оқытылатын дәріс сабақтарында қолдануға және мәдениет саласы мәселесі бойынша арнайы курс дайындауға болады.

Зерттеу жұмысымыздың негізгі мәселелері бойынша тұжырымдалған ой – пікірлер әр түрлі ғылыми - әдістемелік, қоғамдық – саяси басылымдарда жарияланды.

1. Қазақстанның Оңтүстік өңіріндегі мектеп ісі // «Суверенный Казахстан в гуманитарном измерении: культура, политика, экономика»: халықаралық ғылыми – теориялық конференциясының материалдары, 25-26 мамыр 2001 жыл. – Алматы, 2001. – 2 – бөлім. – 17-20 бб.

2. Оңтүстік Қазақстан өңіріндегі сауаттылық үшін күрес // «Қазақстан Республикасы: тәуелсіздігіміздің 10 жылдығы» атты халықаралық ғылыми – теориялық конференция материалдары, 11-12 мамыр 2001 жыл. - Қызылорда, 2001. – 256-260 бб.

3. Мұстафа Шоқайдың ұлттық мәдениетті орыстандыруға қарсы пікірлері // «Мұстафа Шоқай еңбектеріндегі тәуелсіздік идеясы» атты республикалық ғылыми – теориялық конференция материалдары, маусым 2001 жыл. – Қызылорда, 2001. – 122-125 бб.

4. ХХ ғасырдың 20 – жылдары Оңтүстік Қазақстандағы жүргізілген мәдени – көпшілік жұмыстар (1919 - 1924) // ҚазҰУ Хабаршысы. Тарих сериясы. – 2003. - №2 (29). 94-96 бб.

5. Оңтүстік Қазақстандағы ұлттық интеллигенцияның қалыптасу тарихынан // ҚазҰУ Хабаршысы. Тарих сериясы. – 2003. - № 3 (30). 126 - 128 бб.

6. Оңтүстік Қазақстандағы дәрігер мамандарын даярлау мәселесі (1920 – 1930 ж.ж.) // ҚазҰУ Хабаршысы. Тарих сериясы. – 2003. - № 4 (31). 157 - 159 бб.

7. Оңтүстік Қазақстанда мәдени – ағарту жүйесінің қалыптасуы (ХХ ғасырдың 20-30 жылдары) // «Отан тарихы: ізденістер, мәселелер,болашағы» атты Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің 10 – жылдық мерейтойына арналған Халықаралық ғылыми – теориялық конференция материалдары, 2006 жыл. – Астана, 2006. – 255-257 бб.

8. Оңтүстік өңірде мамандар қалай даярланды? // Қазақ тарихы. – 2006.- № 6. – 43-46 бб.

Ізденуші Әбдіразақова Алмагүл Өмірзаққызының «Оңтүстік Қазақстан өңірінің мәдени дамуы: тарихи тәжірибе мен тағылым (1917-1941 ж.ж.)» атты тақырыпта тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған 07.00.02 – Отан тарихы (Қазақстан Республикасының тарихы) мамандығы бойынша қорғауға ұсынылып отырған диссертациялық жұмыс мазмұны мамандық бойынша сәйкес келеді.

1. 
   Кіріспе бөлімінде тақырыптың өзектілігін күшейту.
   
2. 
   Әр бөлімінің соңындағы қорытындыларды нақтылау.
   
3. 
   Қорытынды бөлімінің соңына келешекте зерттелетін мәселелерді ұсыну.
   
4. 
   Стильдік және техникалық қателіктерді түзеу.
   

Диссертациялық жұмыс ҚР БжҒМ білім және ғылым саласындағы қадағалау және аттестаттау комитетінің «Ғылыми дәрежелер беру Ережелері» 9,10 баптарында көрсетілген талаптарға толық жауап береді.

Аталған жұмыс бойынша Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы кафедрасының қорытындысы бекітілсін.