I. есептің берілуі. Крамер формулалары

II. ЕСЕПТІ ШЕШУДЕГІ ҚОЛДАНЫЛҒАН ПРОГРАММАЛАУ ОРТАСЫ. ТУРБО ПАСКАЛЬ ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІ.

2.1 Компьютерді Турбо Паскальда жұмыс істеуге даярлау
Турбо Паскальда жұмыс істеге дайындау жолы:

WINDOWS-тан проводникке шығу үшін:

(Пуск)Программыпроводник орындаймыз.

Егер компьютерде Borland Pascal 7.0 қондырылған болса, онда С:\ дискісінде BP каталогында BIN каталогын ашамыз, курсорды bp.exe атауына әкеліп, Enter басу. Borland Pascal 7.0 версиясына шығамыз.

Паскальда жұмыс жасау:

• 
  Жаңа документ ашу керек болса, онда file мәзірінен new пунктін таңдау;
  
• 
  Егер бұрынғы документте өзгеріс енгізу керек болса file мәзірінен open пунктін таңдап, керекті файлды ашамыз;
  
• 
  Терілген программаның дұрыстығын тексеру үшін; Alt +F9 пернелер комбинациясын басамыз, егер программада қате болса, курсор жіберілген жерді көрсетіп тұрады, қатені түзетеміз. Қате толық түзетілгенде ғана компиляциядан өтеді;
  
• 
  Программаны сақтап қою үшін File мәзірінен SAVE пунктін таңдау, файлдың атын жазу;
  
• 
  Программаны орындауға(компиляция) жіберу Ctrl + F9;
  
• 
  Нәтижені экранға шығару Alt + F5;
  
• 
  Файлды дискетаға жазып алу, SAVE пуктін таңдап, келесі команданы тереміз: А:\ файлдың атын жазу;
  
• 
  Дискетаны ашу келесі орындалады, OPEN пунктін таңдап, келесі команданы тереміз: А:\ файлдың атын жазу. Enter пернесін басамыз. Сонда дискет іші ашылады. Еректі файлды таңдап Enter пернесін басу керек;
  

2.2 Паскаль тілінің негізгі элементтері

Паскаль тілінің құрамы мына символдар тобынан тұрады. Олар - әріптер, цифрлар, логикалық мәндер, шектемелер , қызметші сөздер.

Әріптер: Паскаль тілінде негізінен латын алфавиті:

À B C D E G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z пайдаланылады.

Цифрлар: араб цифрлары 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 қолданылады.

Логикалық мәндер: true- ақиқат false- жалған. Бұл сөздердің әрқайсысы символ болып табылады.

Шектемелер. Шектемелер амалдарда қолданылатын шектемелер, ара қатынасты көрсететін шектемелер, шекаралық шектемелер болып бөлінеді.

1) Амалдарда қолданылатын шектемелер:

Қосу(+), азайту (-), көбейту(*), бөлу(/),

Div (а div b-а санын b санына бөлгендегі бүтін бөлігі),

mod (а mod b-a санын b санына бөлгендегі қалдық),

2) Ара қатынасты көрсететін шектемелер:

кіші(<), кіші немесе тең (<=), үлкен немесе тең(>=), тең(=), тең емес(< >).

3) Логикалық амалдардағы шектемелер:

3) Шекаралық шектемелер. Шекаралық шектемелерге конструкциялық шектемелер мен жақшалар жатады.

Конструкциялық шектемелерге үтір(,) , нүкте(.), қос нүкте(:), нүктелі үтір (;), бағыттауыш(), меншіктеу таңбасы(:-), ашық орын жатады.

Жақшаларға дөңгелек жақша, квадрат жақша, тырнақша, түсініктеме жатады.

Жоғарыда айтылған символдардан басқа ,?,% символдары да қолданылуы мүмкін.

Қызметші сөздер. Қызметші сөздің әрқайсысы белгілі бір мағынаны көрсетеді және олар ағылшын тілінде жазылады. Қызметші сөздер мағынасына қарай "бағыттаушы" және "сипаттаушы" деп екі топқа бөлінеді. Бұлардан басқа да қызметші сөздер болуы мүмкін. Егер бар болса, онда олар қосымша анықталуды керек етпей - ақ, компилятор арқылы пайдаланыла береді.