I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы
Мәтінге қатысты дұрыс тұжырым
жүктеу/скачать 2,32 Mb.
|
I. ÒÑÑ Ó©ÑÑп, күлÑмдеп көкÑем, жаÑÒÑÑап жаз келгенде, ÑÒ±ÑÒÑÑап жа-emirsaba.org
| 3.
Мәтінге қатысты дұрыс тұжырым: 1. Көкшенің әсем табиғатын суреттеу. 2. Бурабайдағы тас жолдардың сапалылығын жеткізу. 3.Бурабайдағы демалыс орындарымен таныстыру. A. Біріншісі мен екіншісі дұрыс. B. Біріншісі дұрыс, үшіншісі бұрыс. C. Біріншісі мен үшіншісі дұрыс. D. Екіншісі дұрыс, біріншісі бұрыс. E. Екіншісі мен үшіншісі дұрыс. 4. Автор Бурабай көлінің мөлдірлігін калай жеткізеді? A. Суындағы жәндіктер анық көрінеді. B. Бурабай көлі осы өңірге ерекше сипат береді. C. Тұйық көл болғанымен балықтар мекен етеді. D. Суының терендігі 4,5 метр, E. Суы тұщы әрі жұмсақ. 5. Бурабайдың демалыс орны ретінде жария болған уақыты. A. Он тоғызыншы ғасырдың аяғы B. Он тоғызыншы ғасырдың оныншы жылдары C. Тәуелсіздік жылдарында D. Жиырмасыншы ғасырдың оныншы жылдары E. Жиырмасыншы ғасырдың жиырмасыншы жылы 6. Бурабайдың географяялық жағдайы нешінші азатжолда айтылған? A. Бесінші B. Екінші C. Үшінші D. Төртінші E. Бірінші 1. Пілдер - ежелгі тұмсықтылар тобынан біздін, заманымызға жеткен жалғыз жануар. Бұрын олардың түрі 40-қа жеткен болса, бүгінде үш қана түрі бар: Саванналық африка пілдері, африкалық орман пілдері және азиялық пілдер. Пілдің дене тұрқы - 6-8 метр, салмағы 9 тоннадай болады. Олар 70-80 жыл өмір сүреді. Негізгі ерекшелігі - үстіңгі ерніне жалғасқан ұзын ет тұмсығы (хобот). Олар мұны адамдардың қолындай пайдаланады. Сол арқылы заттың иісін біледі, сезеді және орап ұстайды. Піл тұмсығы бір мезгілде 7,5 литр суды ұстап тұра алады. Пілдердің көздері жақсы көрмейді, есесіне олар ешбір жаратылыс сезбейтін иісті сезіп қояды. Оның тұмсығында 40 мыңнан астам рецептор бар. Пілдің кейбір тұстарыңдағы тері калыңдығы - 4-5 сантиметр болады. 2. Пілдер мұңаяды, уайымдайды, сағынады, ағайындарына көмектеседі, музыкамен айналысады, сурет салады. Өздерінің дене көлеміне қарамастан олар епті және тез козғалғыш келеді және олардың тепе-теңдік сақтау қызметі жақсы дамыған. Басқа ірі сүтқөректілер секілді пілдер ыстыққа қарағанда салқын жерді жақсы кетереді. Күннің ең ыстық уақытын көлеңкеде өткізіп, денесін салқындату мен жылу алмасуды жақсарту үшін үздіксіз құлақтарын қағады. Олар суға шомылып, өздерінің үстеріне су құйып, батпақ пен шанда аунағанды үнатады. Бул әрекеттер терілерінің құрғап кетуінен, күнге күюден және шыбын- шіркейдін шағуынан қорғайды. Пілдер - отбасылық өмірді қадір тұтатын жануарлар. Олардың аналықтары әрқашан отбасымен бірге емір сүреді, өлгенде немесе адамдар ұстап алғанда ғана бөлінуі мүмкін. Олар топ-тобымен жүреді. Топтағы пілдер саны 6 мен 12-нің аралығында болады. Ал аталық пілдер 12 жасқа таяғанда отбасынан бөлініп шығады. Дүниеге жаңадан келген пілдің баласы аяққа тік тұра алады. Салмағы 120 кг-ға жуық болады. Туғанда көзі соқыр болатындықтан, анасының тұмсығына арқа сүйейді. Жаңа туған пілдің өмір сүруге қабілеті болмағандықтан, анасы мен олардын тәжірибелі мүшелері оны үйрете бастайды. Анасы оған бірнеше күтуші таңдап, өзі сүтін көбейту үшін азық жинауға кетеді. Пілдер күніне 100 литр су ішіп, 300 кг жем 141
жей алады. Пілдер тәулігіне
жүктеу/скачать 2,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|