І-кл технологиялық дайындық
жүктеу/скачать 4,29 Mb.
|
АӘжәнеТД 10кл 1-бөлім қаз
- Бұл бет үшін навигация:
- Күйік шалу себептері және олардың ауырлық деңгейлері
- Асептика және антисептика туралы түсінік Естен тану себептері.
| Есте сақта!
Қан аздап аққан артерия мен тамыр қысатын таңғыш таңылады: жарақат бірнеше қабат таза дәке, бинт немесе жеке таңу пакетіндеп жастықшамен жабылады Таза дәкеніңүстіне бір қабат мақта салынады және айналдыра таңады. Жарақатқа тығыз жанастырылған таңу материалы қантамырларын қысып, қанныңтоқтауына жағдай жасайды. Қысатын таңғыш веналық және капиллярлық қан кетуді ойдағыдай тоқтатады. Алайда қан қатты аққан кезде жаракаттан жоғарырақ қолда бар ма- териалдардан (белдік, беторамал, басқа тартатын орамал) бүрау (жгут) немесе бүрауыш тартқан жөн. Бұрау былай тартылады: бүрау таңылатын аяқ-қол бөлігін орамалмен немесе бинттің бірнеше қабатымен орайды (астар), одан кейін зақымданған аяқ-колды аздап көтереді, бұрауды созады, жүмсақ тіндерді аздап қысу үшін аяқ-қолды айналдыра екі-үш рет орайды және бүраудың ұшын ілмектің көмегімен бекітеді немесе түйіндеп байлайды (83-суретті қараңдар). Бүрау тартудың дүрыстығы жарақаттан қан кетудің тоқтауымен және аяқ-қолдың шеткергі жақтарындағы тамыр соғуының жоқтығымен тексеріледі. Бұрауды кан кету токтағанға шейін тартады. Әрбір 20-30 мин сайын кан ағып кетуі үшін бүрауды бірнеше секундқа босатады, одан кейін қайтадан бүрайды. Тартылған бүрауды 1,5-2 сағ-қа дейін үстауға болады. Бүл ретте жараланған аяқты, колды көтеріңкіреп ұстаған жөн. Бұрау тартудың үзақтығын бақылау, оны өз уақытында алу немесе босатуды 83-сурет. Күретамырдан қан кетуді тоқтату тәсілдері: а - кан тоқтатушы таспалы бүрау; а - дөңгелек қан токтаткыш бүрау; б - кан тоқтатушы бүрауышты тарту: в - ширатпаны салу; г - бүрауышты тарту: г - аяқ-қолды барынша бүгу; д - белдікпен қосарлы тұзақ жасау. 184 ‘Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 Все учебники Казахстана на ОКЬЬУК.К^ жүргізу үшін бүраудың астына немесе зардап шегуіпінің киіміне бұрау тартылған күн мен уақыты (сағат пен минуты) көрсетілген жазбаны тігіп қояды. Қан кету тоқтатылғаннан кейін жаракаттың айналасындағы тері йод, калий перманганаты» бриллиант көгінің ерітіндісімен» спирт» арақ немесе» одеколонмен өңделеді. Осы сұйықтықтардың біреуі сіңген мақта немесе дәке тампонмен жарақаттың шетінен бастап ішіне қарай сүртеді. Оларды жараға қүюға болмайды» өйткені бұл, біріншіден» ауырсыну- дыды күшейтеді, екіншіден, жарақат ііпіндегі тіндерді зақымдайды және жазылу үдерісін баяулатады. Жараны сумен жууға, оған үнтақтар себуге» жақпамай жағуға» тікелей жарақат бетіне мақта қоюға болмайды. Мүның бәрі жарадағы жүқпаның дамуына жағдай жасайды. Егер жарада бөгде дене бар болса» онда оны қалай болғанда да алмаған жөн. Іштің жаракаттануынан ішек-карын сыртқа шыққан жағдайда оларды қүрсақ қуысына кіргізуте болмайды. Бүндай жағдайда шығып кет- кен ішек-қарынды айналдыра таза қолсүрткішпен немесе таза дәкемен жабу» қолсүрткіш немесе дәкенің үстіне жүмсак макта-дәкелік сақина жасап, қатты қыспай таңу керек. Барлық тәсілдер аяқталғаннан кейін жаракат таза таңғышпен жа- былады. Таза материал жоқ болған кезде матаны ашық оттың үстінен бірнеше рет өткізіп, таңғыштың жарақатпен жанасатын жеріне йод қүю керек. Күйік - бұл тіндердің жоғары температура, химиятық заттар» электр тогы немесе радиация әсерінен зақымдануы. Күйік айкын білінетін ауырсыну синдромымен қатар жүреді, көлемді және терең күйігі бар адамдарда есеңгіреу құбылысы дамиды. Күйіктің өтуі мен ауырлығы, сондай-ақ сауығу уақыты күйіктің шығу тегі мен оньщ дәрежесіне» күйген беттің ауданына» зардап шегушіге алғашқы көмек көрсетудің ерекшеліктеріне және де басқа көптеген мән-жайларға байланысты болады. Жалыннан туындаған күйіктер неғүрлым ауыр өтеді, өйткені жалын температурасы сүйық- тықтардың қайнау температурасынан анағүрлым жоғары болады. 185 ‘Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 Все учебники Казахстана на ОКЬЬУК.К^ Күйік шалу себептері және олардың ауырлық деңгейлері 84-сурет. Қолдың күйіктері: 1 - I және II дәрежелі; 2 - II және дәрежелі; 3 - III және дәрежелі терең күйік Тері мен тіндердің зақымдану терең- дігіне қарай термиялық күйіктің төрт дәрежесі ажыратылады (84-сурет): орташа дәрежелі (I), ауыр дәрежелі (II), ауыр (III) және аса ауыр дәрежелі (IV). дәрежелі күйік кезінде (терінің қы- заруы мен шамалы ісінуі) күйген жерге калий перманганатының әлсіз ерітіндісін немесе спирт жағу керек. дәрежелі күйік кезінде (тері мөлдір сұйықтықтары бар күлдіреуіктермен жабылады) күйікке калий перманганаты- ның ерітіндісі немесе спирт сіңірілген таза таңғыш таңған жөн. Күлдіреуіктерді жару- га және күйік орнына жабысып қалған киім бөлігін алып тастауға болмайды. және IV дәрежелі күйік кезінде (тері мен оның астында жатқан тіндердің жан- сыздануы) күйген жерге таза таңғыш таңу және зардап шегушіні емдеу мекемесіне жеткізу жөніндегі барлық шараларды жа- саған жөн. Асептика және антисептика туралы түсінік Естен тану себептері. Есеңгіреу қан кетумен қатар жүретін, ауыр кең көлемді зақымданулардың нәтижесінде неғүрлым жиі туындай- ды. Жаракаттық есеңгіреудін, дамуына алдын ала жағдай жасайтын сәттер жүйкелік және физикалық қалжырау, мүздау, радиациялық зақымданулар болып табылады. Жарақаттық есеңгіреу көп қан кетумен катар жүрмейтін зақымданулар кезінде, әсіресе егер неғүрлым сезімтал, рефлексогенді аймақтар деп аталатын (кеуде қуысы, бас сүйек, асқазан қуысы, бөксе) аймақтар жарақаттанған кезде пайда болуы мүмкін. Есеңгіреу кезінде ол неғүрлым ертерек көрсетілсе, алғашқы көмек согүрлым тиімдірек болады. Ол есеңгіреу себептерін (ауырсыну- ларды қойғызу немесе азайту, қансырауды тоқтату, тыныс алу мен жүрек қызметін жақсартуды және жалпы мүздаудан сақтандыруды камтамасыз ететін іс-шаралар жүргізу) жоюға бағытталған болуы тиіс. жүктеу/скачать 4,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|