Жоба технологиясының әдістемелік негіздері
Қазіргі кезде коммуникативті компетенция немесе қарым-қатынас жасау қабілетін қалыптастыру шетел тілін меңгертуде негізгі мақсат болып отыр.
Шетел тілін оқытуда жаңа технологиялар жаңа тәсілдерді жаңа тәсілдерлі бейнелеуі қажет, сондықтан бізге шетел тілін дәстүрлі оқыту әдісі мен коммуникативті бағытталған оқытуды салыстыру қажет болып отыр. Әдіскерлердің ішінде А.С. Комаров коммуникативті оқыту мен дәстүрлі оқытуды былайша салыстырады. (16)
Кесте 1
Оқытудың маңызы
Тілдің маңыздылығы грамматикалық модельдер жүйесінің құрылымы ретінде көрсетіледі.
Қарым-қатынастың маңыздылығы көрсетіледі.
Тілдік құралдарды таңдау
Лингвистикалық сындар бойынша
Қатысушылардың тілді қажет ету негізінде
Тілдік құралдарды меңгеру деңгейі
Мақсаты – тілдің құрылымының, тіл жүйесінің «толық бейнесінің» болуы.
Мақсаты–тек коммуникативті қажеттіліктерді қанағаттандыратын тілдік құбылыстардың болуы
Тілге деген көзқарас
Тіл – белгілі бір модельдерден және бөлек сөздердің маңыздылығы тұрғысынан қарастырылады.
Қолданылған тілдің стилі
Арнайы (официальный) және әдеби (литературный)
Күнделікті қарым-қатынас тілдік қажеттілігі көрсетіледі.
Сапалы оқытудың сындары
Дұрыс сөйлемдер құру іскерлігі
Жағдаятқа байланысты қарым-қатынас жасау (айту және тыңдап түсіну)
Қарым-қатынас іс-әрекетінің қажетті түрлері
Оқу және жазу
Ауызша қарым-қатынас жасау секілді маңызды болып табылады
Мұғалім мен оқушының рөлі
Мұғалім маңызды роль атқарады
Мұғалім оқушының тек серіктесі (жеке тұлғаға бағытталған оқыту)
Қатеге көзқарас
Дұрыс сөйлемеу грамматикалық ауытқу ретінде қарастырылады
Жартылай дұрыс немесе аяқталмаған сөйлеу басқаша қаралады, «дұрыс емес» деген болмайды
Тілге табиғи (естественный) оқытудың ұқсастығы/айырмашылығы
Тілге табиғи (естеств.) оқыту процессіне қарсы келеді. Сөйлеудің қажеттілігінің түрлері қарастырылады.
Жәй оқыту секілді сөйлеудің түрлерін емес, мазмұнын қарастырады.
Жоғарыда айтып кеткендей коммуникативті тәсіл шетел тілін оқыту дәріс алушылардың коммуникативті қажеттіліктері мен қызығушылықтары негізінде құрылуы тиіс. Бұл салыстыру кестесінде дәстүрлі оқыту үлгісі дұрыс емес немесе қолдануға жарамсыз деген емес, жаңа технологиялардың өзі осы дәстүрлі оқыту үлгісі негізінен алынған. Қазіргі мүмкіндіктердің арқасында білім беру коммуникативті тұрғыда қарастырылуда. Егер біз дәстүрлі оқытуды қажетсіз санап, ысырып тастасақ, өте қатты қателескен болар едік. Яғни, дәстүрлі оқытудың мазмұнға ғана құрылып, ал нәтижеге жету мақсатын қоя алмайтын кемшілігін жоюға бағытталуында. Бұл А.С. Комаровтың салыстыру кестесінде айқын көрсетілген, яғни қарым- қатынас, мәдениет, байланыс, салыстыру, қоршаған орта дегенді білдіреді. (16) Бұл элементтер шетел тілін оқытудағы жоба технологиясында өз орныны табуда. Осыған орай қарым-қатынас жобаның барлық кезеңінде жүзеге асырылады: 1-ші кезеңде тақырып талқылады, мақсаттар мен тапсырмалар және жоспар бойынша дәріс алушылар өзара шетел тілінде қарым-қатынас жасайды. Өз елінің мәдениетін басқа ел мәдениетімен салыстыра отырып, дәріс алушылардың көзқарастары кеңейеді.
Қазіргі кезде жоба технологиясы шетелдікпен қатар, отандық ғалымдармен толық зерттелуде: И.Л.Бим, И.А.Зимняя, Т.Е.Сахарова. О.М.Моисеев, Е.С.Полат, Hutchinson, L.Fried Booth, P.Philips.
Ә.Алдамұратовтың пайымдауынша, жоба технологиясы – болашақта үлкен құбылыстың үлгісін құру қызметі болып табылады. Ол жоспарлауға, болжауға, шешімін табуға, ғылыми зертеуге негізделген адамның шығармашылық аспектілерінің бірі ретінде қаралады. (17)
Жоба технологиясының бір тиімділігі тұлғалық маңызды проблеманың қойылуында және оның шешімінің табылуында.Егер ол теориялық проблема болса, жоба технологиясы процесі нақты шешімін табу болып табылады. Проблеманың шешімін табу зерттеушілік әдістер, іздеу және оқыту құралдарын қолдануды қажет етеді. Жоба технологиясы шетел тіліндегі коммуникативті компетенцияның барлық компоненттерін тиімді қалыптастыратын, соның ішінде екінші тілдік тұлғаны дамытатын жаңа тәсіл. Жобалау тәсілі дәстүрлі оқыту әдісіндегі қолданылатын түрлі жаттығуларды орындаудан дәріс алушының белсенді коммуникативті ойлау қызметімен ауыстырылады.Яғни, оқулықта берілген жаттығуларды орындап қоймай, өз бетінше шығармашылықпен ойланып, бір проблеманың шешімін шешетіндей қабілетке ие болады. Жоғарыда айтылғандарды жинақтай отырып, жоба технологиясының ұстанымдарын анықтадым:
Достарыңызбен бөлісу: |