- Адам денесінің аймақтарынзерттейтін ғылым ошағын, аймақтық ана-томия немесе топографиялық анатомия ғылымы деп аталынады.
Н.И.Пирогов В.Н.Шевкуненко (1810-1881) (1872-1952) Бұл ғылымның негізін салушы ғалымдар: Н. И.Пирогов, 1853, В.Н.Шевкуненко 1932, т б. атап өтуге болады. Топографиялық немесе аумақтық анатомия ғылымының зерттеу не-месе оқу тәсілдердерден тұрады: 1.Сыртқы нысандық, шекарасын оқу тәсілдерден 2. Голотопиялық - аумақтық оқу тәсілдерден. 3. Скелетопиясы -адам қаңқасына қатынасты оқу тәсілдері 4. Синтопиясы – ағзалардың көршілес ағзаларға қатынасы т.б. тәсіл-дер арқылы анықталынады. Сол себепті, аумақтық немесе топографиялық анатомия ғылымы клиниқалық анатомияның негізі болып қоймай, барлық дәрігер үшін, абзал ауруларды дәйекті түрде емдеуде, практикалық мәнінде ешкімнің таласы жоқ деп білеміз. Топографиялық немесе хирургиялық анатомия ғылымының негізін салушы ғалымдардың еңбектеріне назар аударсақ: * Топографиялық анатомияның негізін салушы, орыстың көрнекті ғалымы, анатомы және хирургы, Н.И.Пирогов (1810-1881) болған. Ол бүкіл өмірін тәжирбиелік және клиникалық медицина саласында зор енбек атқарған. Ғылыми еңбектеріне тоқталар болсақ: -1. 837 ж – «Адам денесінің артериялары мен олардың фасциялдық шандырларының хирургиядық анатомиясы» атты еңбегі жарық көрсе. 2.1851-1854 – жылдары, дүние жүзінде алғашқы рет, аяқ басына, сүй-ек – пластикалық операция жасау әдісін қолданған. 3. 1812 ж. бірінші дүние жүзілік соғыс кезінде, дүние жүзінде алғаш рет, соғыс кезінде, жарақат алған әскери адамдарды емдеу үшін, эфир наркозын қолданған. 4. 1843- 1848 жылдары, адам денесінің құрылысын: ағзалардың топо- графиялық орналасуын егжей - тегжей зерттеп түсіну үшін, «Мұздатыл-ған мәйіттің денесін кесу зерттеу тәсілін» енгізді. Келесі, топографиялық анатомия немесе хирургиялық анатомияның негізін қалаушы, орыстың атақты морфологы ғалым В.Н.Шевкуненко. Ол ағзалар мен жүйелерді, олардың құрылысын зерттеп, топография-лық хирургиялық анатомия ғылымын одан әрі өрістеуіне еңбек еткен морфолог. Еңбектеріне тоқталар болсақ: 1. Адамның дене бітіміне, сырт-қы пішініне қарай, екі түрлі типтері ажыратылатындығы:
