Қорытынды: «Мен» тұжырымдамасы өмiрдiң нақты кезеңдерiнде дауды шешуге және
шынайы әлем жағдайында шеберлікке ұмтылатын құзыреттiлiктің белсендi компоненті ретінде
қабылданады. Сондай-ақ, әлеуметтік жағдайлар мен институционалдық құралдар аясында
өткен және ағымдағы тәжірибесінің тұлғаға әсерінің салдарынан қалыптасқан әлеуметтік өнім
ретінде қарастырылады.
Демек, «мен» тұжырымдамасы бiздi алға жылжытатын және бiздiң мiнез-құлықтарды
бағыттайтын, өзін-өзі өзгертуге жетелейтін әлеуметтiк стимул болып табылған әртүрлi
жеке сипаттамалары бар барлық танымдық және аффекттік компоненттердiң үйлесуі болып
табылады
(6-сурет). 6-сурет. «Мен» тұжырымдамасының компоненттері Бiздің өзімізді бақылап, бағалауымыз, соның нәтижесінде өзіміз жөнінде қорытынды
шығаруымызға байланысты «мен» тұжырымдамасын қорғап және қолдап тұратын екi маңызды
мотив бар, олар өзін-өзі сыйлау және өзін-өзі бақылау
. Өзін-өзі сыйлау «мен» тұжырымдамасының бағалау және эмоциялық параметрлерiне
жатады. Ол екi компоненттен тұрады – жеке тұлғаның пікірінше оның қаншалықты
қабылданғанын және бағаланғанын анықтайтын
құндылық компоненті және жеке тұлға
| 20 |
өзін нақты рөлде қабiлеттi және құзырлымын деп санайтындығын анықтайтын
тиiмдiлiк компоненті (Bandura, 2001).
Бандура өзіндік тиiмдiлiктi қалыптастыруға ықпал ететiн 4 факторды атап көрсетеді
(7-сурет) :
