Иммунды профилактика мен иммунды емдеу жұқпалы және жұқпайтын аурулардың өзіндік профилактикасын, емдеуін және дигноз қойуын зерттеп олардың жаңа тәсілдерін ұсынатын иммкнологияның бөлімі болып саналады. Айтылған максаттарға жету үшін иммундық жүйеге әсер ететін, не иммунологолгиялық принциптерді негіздеп іс атқаратын иммунобиологиялық препаратгар қолданылады. Имундык профилактика сезімтал организмде аурудың қоздырғыштарына немесе антигендеріне, немесе басқа да патогендерге қарсы белсенді, немесе енжарлы иммунитет тудыру арқылы олардың алдын алып, жұқпалы ауруларға қарсы тұру қабілеттігін арттыруға бағытталған.
Имунды емдеу иммунды процестер бұзылғанда пайда болған ауруларды емдеп денсаулықты келтіруге негізделген.
Имунды профилаісгика мен иммунды емдеу төменгідей жағдайларда қолданылады: жецификалық иммунитет құру үшін, не иммундық жүйе жұмысыньщ денгейін кетермелеу үшін; иммундық жүйенің кейбір белімдерінің жұмысын тежеу үшін; иммундық жүйенің жү-мысы бұзылғанда оны қалыпна келтіру үшін.
імунды профилактика мен иммунды емдеу медицина тәжірибесінде кең қолданылады: жұқпалы алдын алу, не емдеу үшін, аллергиялық, иммунопатологиялық жағдайларда, онкология саласында, інтациологияда, иммундытапшылықтарда т.б, Мысаяы, кейбір жағдайда иммунды профилактика, виды емдеу тек қана жалғыз тесіл болып шығуы мүмкін (қызылша, полиомиелит). ксинемиялық ауруларды (ботулизм,сіреспе) емдегене нәтижелі емнің түрі антитоксикалык қаң, немесе иммундыглобулиндерді қолдану болып табылады.
ауруларды емдегенде иммундыцитокиндерді қолданудың болшағы өте зор, шунды алдын алудың, имунды емдеудің негізі-иммундық жүйеге әсер ету. Ол эсер белсенді және і, спецификалық, не бейспецификалық болуы мүмкін. Иммунды алдын алуда, иммунды емдеуде жүйеге реггеп әсер ету үшін иммундыбиологиялық препараттар (ИБП) деп аталатын заттар рттеліп, жасалып шығарылған.
Вакциналар
Вакцина деген термин француз тілінен vасса- сиыр деп аударылады. Ол сезді әдебиетке кіргізген Л.Пастер болатын. Өйткені ағылшын ғалымы Э.Дженнер сиыр шешегін ең алғаш адамға егіп, ол адамды аурудан қорғап калғандығы үшін вакцина деп атаған.
Вакциналарды көбінесе аурудың спецификалық алдын алуға, кейбір кізде емдеуге қолданады.
Вакциналық әсер туғызатын заттар саннынатөменгілер жатады:
патогендігінен арылтып иммуногендігі сақталған, элсіретілген тірі микробтар; бірнеше тәсіл түрімен белсенділігі жойылған микробтардың бүтін жасушалары, не вирустардың белшектері, яғни өлі вакциналар;
микробтардан алынған субжасушалық атигендерінің қосындысы (протеісгивті антигендер);
аурудың патогенезінде басты рел атқаратын арнайы антигендік қасиеті бар микробтардың метаболиті (токсин-анатоксин); химиялық, не биологиялық синтезі тәсілімен алынған молекулалық антигендер, оның ішінде микробтардың рекомбинантты штамдарынан алынған табиғи антигендерге ұқсас антигендер. Вакцина күрделі қүрлылымды ИБП. Оның құрамына түрақтатушылар, консерванттар, адъюванттар кіреді.