Инженерлі технологиялық институты



бет53/103
Дата27.04.2020
өлшемі1,97 Mb.
#64861
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   103
Байланысты:
Мелиорат. зем.на каз

Түйінді сөздер: ауыспалы егіс, негізгі өңдеу, сүдігер, қыртыс, қыртысаударма.

Дәріс жоспары:

1. Суармалы жерлерде ауыспалы егіс құру ерекшеліктері

2. Топырақты негізгі өңдеу, орындалатын шаралар

3. Көктемде егін егер алдында және егін егілгеннен соң өңдеулер.


1. Ауыспалы егіс дегеніміз территория және уақыт бойынша ауыл-шаруашылық дақылдары мен таза пардың ғылыми негізде алмасуын айтамыз.

Ауыспалы егіс – топырақ құнарлылығын әрдайым арттырып отыруға және екі-үш өнім алуға бағытталу керек.

Ауыспалы егіс құру, дақылдар құрылымы, суарылатын судың мөлшеріне, көбею мезгіліне байланысты болады. Суармалы жерлердегі шаруашылықтар әртүрлі бағытта мамандандырылады.

Астықты және мал шаруашылылықты, астықты дақылдар 60-70%, малазықтық -25-30%,



  • Көкөністі шаруашылығы 60-70%

  • Көкөністі – сүт шаруашылығы 25-30% көкөністер, 50-60% малазықтық (үлкен қалалар, курорттарға жақын орналасады)

Егер сумен жақсы қамтамасыз етілген блса – онда көкөөніс, мақта, күріш, жүгері, қант қызылша, жоңышқа сияқты суды көп керек ететін дақылдарды егуге болады. Сумен төмен қамтамасыз етілетін жылдарда суды көп керек ететін дақылдарды 50-60% суарылатын жерлерге егіп, ал қалған жерлерге күздік қанықтыра суару ылғалымен, ерте көктемдегі жаңбыр суларымен қанағат тұтатын дақылдарды егеміз (күздік және ерте пісетін бұршақты дақылдар).

Барлық суармалы жерлердегі ауыспалы егісте аралық дақылдар енгізу қажет. Аралық дақылдар дегеніміз не? Қандай түрлері бар?



2. Суармалы жерлерде топырақ өңдеу жүйесі ауыспалы егістің құрылымына байланысты болады.

Суармалы жерлерде топырақ өңдеу мынадай шаралардан тұрады:

- жерді тегістеу, сыдыра өңдеу, сүдігер жырту, егін егер алдындағы өңдеулер, егін егілген соң қатараралық өңдеу және аралық дақылдарды егуге топырақты дайындау.

Негізгі өңдеу – топырақ құрғап кеткен жағдайда аз нормамен суару;

- арамшөптермен күресу үшін – 6-8 см тереңдікке сыдыра өңдеу;

- сүдігер жырту, тырмалау – қара топырақтарда – 30-35 см, қара қоңыр – 30, сары-сұр топырақтарда – 25 см.

Көпжылдық шөптерден кейін – бірінші жылы - қыртысы – 18-20 см, екінші жылы – қыртыс аударымы – 24-26 см, үшінші жылы – 30-32 см.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   103




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет