B n1
R1 O O1
l B n2 C
A O n3 m
R R1
C R A
а, б – R радиусы белгілі; в, г, д – А түйіндесу нүктесі берілген; е – В түйіндесу нүктесі берілген
2 сурет – R1 радиус шеңберінің доғасының түйіндесу l түзуімен радиус R шеңберінің доғасымен
Есеп
R радиусы щеңберінің доғасының АВ түзумен түйіндесуін табамыз (3 сурет).
Есеп келесі ретімен орындалады:
1) О1 нүктесін - түйіндесу центрін табамыз, АВ түзуі параллель қиылысу нүктесі ретінде, одан r қашықтықта орналасқан және R + r радиусы шеңберлердің доғалары;
2) О1 нүктесінен АВ түзуіне перпендикуляр түсіреміз. Перпендикулярдың негізі – D нүктесі – түйіндесу нүктесі.
3) түзумен щеңбердің О центрін және О1 түйіндесу ортасын қосамыз, шеңбердің айналымын қия отырып, екінші Е түйіндесу нүктесінің орны анықталады.
3 сурет – АВ түзу сызығының сыртқы түйіндесу реті (доғамен)
Есеп
R радиусымен берілген шеңбер доғасының түзумен түйіндесуі, түзу АВ кесіндісімен берілген. r - доға радиусымен.
Есептің шешімі келесі ретімен жүзеге асырылады:
1) О нүктесін - түйіндесу центрін табамыз, АВ түзуі параллель қиылысы нүктесі ретінде, одан r қашықтықта орналасқан және R + r радиусы шеңберлердің доғалары;
2) О1 нүктесінен АВ түзуіне перпендикуляр түсіреміз. Перпендикулярдың негізі – D - түйіндесу нүктесі.
3) Шеңбердің О центрін түйіндесу О1 центрмен түзу арқылы қосамыз, аталмыш шеңберді қия отырып, екінші Е түйіндесу нүктесінің орны анықталынады.
4 сурет – АВ түзу сызығының r радиусы доғасымен ішкі түйіндесу
Достарыңызбен бөлісу: |